نخست باید گفت؛ این‌که بوسیدن لب فرزند و یا نوه - در هر سن و سال و در هر شرایطی - از لحاظ پزشکی و روانی اثر منفی دارد، موضوعی نیست که به صورت قطعی مورد پذیرش جامعه علمی باشد. آنچه در مورد آثار منفی بوسیدن لب فرزندان مطرح می‌شود، گاه در مورد بوسیدن دیگر اعضای چهره هم گفته می‌شود که در این صورت، پیامدش می‌تواند آن باشد که  جلوه محبت پدرانه و مادرانه - که اسلام تأکید فراوانی بر آن دارد - اندکی کم‌رنگ‌تر شود. و این کم‌رنگ شدن،

شاید ضررش بیشتر از آثار منفی آن بوسیدن باشد.^[1]

به هر حال این صاحب‌نظران دانش پزشکی‌اند که باید در این زمینه نظر قطعی بدهند و در صورتی که ضرر قطعی و مسلّمی در بوسیدن لب فرزندان باشد، باید از آن خودداری کرد؛ زیرا تکلیفی شرعی در این زمینه وجود نداشته و روایات مرتبط نیز در صدد آن نیستند که ضرری را متوجه کودکان نمایند.

با این توضیح به دو روایتی که در این زمینه با آنها برخورد کردیم اشاره می‌کنیم:

الف) امام صادق‌(ع) فرمود:

«غیر از همسر و بچه خُردسال نباید لب دیگران را بوسید».^[2]

همان‌گونه که مشاهده می‌کنید، این روایت بیشتر در صدد بیان آن است که در روابط محبت‌آمیز اجتماعی، بوسیدن لب باید به حداقل میزان ممکن باشد، نه آن‌که لزوما لب‌های دو مورد استثناشده را باید بوسید!

بنابر این روایت، بوسیدن لب کودکان در خردسالی اشکالی ندارد، ولی اگر از سن کودکی عبور کرد، اقدام به این عمل، اگرچه حرام نیست،^[3] اما نمی‌توان آن‌را اخلاقی ارزیابی کرد؛ زیرا ممکن است علاوه بر مشکلات بهداشتی و روانی، زمینه‌ی برخی انحرافات را نیز فراهم آورد.

در همین زمینه، لازم است به این حکم فقهی نیز اشاره شود که بوسیدن نامحرم -مطلقا - حرام است، و در مورد محارم نیز، تنها در صورتی جایز است که از روی شهوت و لذت جنسی نباشد.^[4]

ب) گزارش شده است هنگامی که سر مبارک امام حسین(ع) را نزد ابن زیاد آوردند، او با چهره‌ای خندان و با چوبی که در دست داشت به دندان‌های حضرتشان می‌کوبید. زید بن ارقم که مرد کهن‌سال از اصحاب پیامبر اسلام(ص) بود، در آن مجلس حضور داشت و با دیدن این صحنه، خطاب به ابن زیاد گفت:

چوبت را از این دو لب بردار! سوگند به خدایی که جز او خدایی نیست، بارهای بی‌شمار، لب‌های پیامبر(ص) را دیدم که بر این لب‌ها قرار داشت و آنها را می‌بوسید ... .^[5]

البته پیامبر(ص) علاوه بر لب‌ها، گلو و سینه نوه شهیدشان را نیز می‌بوسید:

عبدالله بن عمر به یزید گفت: ای دشمن خدا! تو مردی را کشتی که پیامبر(ص) سینه و گلوی او را می‌بوسید و می‌گفت: من بوی بهشت برین را از آن استشمام می‌کنم.^[6]

بوسیدن لب‌های امام حسین(ع) از جانب حضرت پیامبر(ص) -آن هم در منظر عموم- به نوعی نشانگر جایگاه معنوی این سلاله حضرتشان بود که در آینده جانشین ایشان شده و با ریخته‌شدن خون خود ضامن بقای دین اسلام شد.

[1]. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص): «مَنْ قَبَّلَ وَلَدَهُ کتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ حَسَنَةً وَ مَنْ فَرَّحَهُ فَرَّحَهُ اللَّهُ یوْمَ الْقِیامَةِ ...»؛ کافی، ج ‌6، ص 49، ح 1.

[2]. «عن أَبِی عَبْدِ اللَّهِ(ع) قَالَ: «لَیسَ‏ الْقُبْلَةُ عَلَى‏ الْفَمِ‏ إِلَّا لِلزَّوْجَةِ أَوِ الْوَلَدِ الصَّغِیرِ»؛ کلینى، محمد بن یعقوب، کافی، ج ‏2، ص 186، ح 6، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چهارم، 1407ق.

[3]. بهجت، محمد تقى، استفتاءات، ج ‌4، ص 199، س 5309، قم، دفتر حضرت آیة الله بهجت، چاپ اول، 1428ق.

[4]. ر. ک: نمایه 10127 (بوسیدن روی افراد).

[5]. شیخ مفید، الإرشاد فی‌ معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 115-114، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413 ق.

[6]. طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، تحقیق، حسینی‏، سید احمد، ج 3، ص 326، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ سوم، 1375ش.