لطفا صبرکنید
28406
- اشتراک گذاری
دربارهی اینکه، ماه رمضان در امتهای گذشته به همین نام «رمضان» نامیده میشده نمیتوان به طور قطع پاسخ مثبت داد، برخى میگویند: «رمضان» نامى است که اسلام بر این ماه گذاشته است و بنابر نظر دیگر (که مشهورتر است)، از زمان جاهلیت بر این نام بوده است.[1] ابن درید میگوید: وقتی که خواستند اسامی ماهها را از لغت قدیمی آن انتقال دهند، آن ماهها را به زمانهایی نامگذاری کردند که آن ماه مخصوص، اتفاقاً در آن زمان واقع شد، برای نمونه، ماه رمضان مصادف شد با گرمای شدید که به همین نام (یعنی رمضان) نامیده شد.[2]
اما با توجه به اینکه اولاً: این انتقال اسامی قبل از اسلام بوده است و ثانیاً: مردم عصر جاهلی، حج را در ماه آن انجام میدادند[3] و اسم آنرا میدانستند و ثالثاً: ماههای حرام را نیز میشناختند[4] و رابعاً: قرآن نیز به ماه رمضان اشاره کرده است[5] که به طور معمول باید برای مردم آشنا بوده باشد تا به آن اشاره کند، همهی این قرائن دلالت دارد که ماه رمضان پیش از اسلام نیز به همین نام نامیده میشده است.
دربارهی روزه در ادیان گذشته، در قاموس کتاب مقدّس می گوید: به طور کلّی در تمام اوقات در میان هر طائفه و هر ملّت و مذهب، در موقع ورود اندوه و زحمت غیر مترقّبه معمول بوده است ... . قوم یهود غالباً در موقعى که فرصت یافته می خواستند اظهار عجز و تواضع در حضور خدا نمایند، روزه مىداشتند، تا گناهان خود را اعتراف نموده، به واسطه روزه و توبه، رضاى حضرت اقدس إلاهى را تحصیل نمایند.[6]
از جملۀ «الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ» -در آیۀ شریفۀ: «کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ»؛[7] اى افرادى که ایمان آوردهاید! روزه بر شما نوشته شده، همانگونه که بر کسانى که قبل از شما بودند نوشته شد تا پرهیزکار شوید- استفاده می شود که امّت هاى گذشته داراى آئین و دین بوده اند. البته نه همه آنها، و قرآن کریم معین نکرده که این امّت ها کدام هستند، چیزى که هست از ظاهر جمله: «کَما کُتِبَ ... » بر مىآید که امّت هاى نامبرده اهل ملّت و دین بودهاند که روزه داشتهاند، و از تورات و انجیل موجود در دست یهود و نصارا هیچ دلیلى که دلالت کند بر وجوب روزه بر این دو ملت دیده نمىشود، تنها در این دو کتاب فرازهایى است که روزه را مدح مىکند، و آن را عظیم مىشمارد. اما خود یهود و نصارا را مىبینیم که تا عصر حاضر در سال چند روز به اشکالى مختلف روزه مىگیرند، یا از خوردن گوشت و یا از شیر و یا از مطلق خوردن و نوشیدن خوددارى مىکنند.
بر اساس روایات نیز، روزهی ماه رمضان بر امتهای گذشته واجب نبوده و فقط انبیاء آنان در ماه رمضان روزه میگرفتهاند. حفص از حضرت امام صادق(ع) روایت نموده که آنحضرت فرمود: «آفریدگار روزهی ماه رمضان را بر امتهاى گذشته واجب ننموده بود». راوى عرضه داشت پس مفاد آیهی شریفهی «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ» چیست؟ حضرت فرمود: «روزهی ماه مبارک رمضان فقط بر پیامبران واجب بوده و تنها امت اسلام است که بر همهی پیروان توحید برترى یافته و در انجام این فریضه با پیامبران دیگر در یک تراز قرار گرفته است».[8]
همچنین در قرآن کریم داستان روزه زکریا و قصه روزه مریم از سخن گفتن آمده است. و در غیر قرآن مسئله روزه از اقوام بى دین نیز نقل شده است، همچنان که از مصریان قدیم و یونانیان و رومیان قدیم و حتى وثنىهاى هندى تا به امروز نقل شده است که هر یک براى خود روزهاى داشته و دارند، بلکه مىتوان گفت عبادت و وسیله تقرب بودن روزه از امورى است که فطرت آدمى به آن حکم مىکند.[9]
[1]. کبیر مدنی، سید علیخان، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سید الساجدین، محقق و مصحح: حسینی امینی، محسن، ج 6، ص 10 – 11، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1409ق.
[2]. به نقل از: ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 7، ص161، دار صادر، بیروت، 1414ق.
[3]. بقره، 189.
[4]. بقره، 217.
[5]. بقره، 185.
[6]. مصطفوى، حسن، تفسیر روشن، ج 2، ص 372، مرکز نشر کتاب، تهران، 1380ش.
[7] بقره، 183.
[8]. شیخ صدوق، فضائل الاشهر الثلاثه، محقق و مصحح: عرفانیان یزدى، غلامرضا، ص 124، کتاب فروشی داوری، قم، 1396ق.
[9] طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه، موسوی همدانی، سید محمد باقر، ج 2، ص 7 و 8، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1374ش.