جستجوی پیشرفته
بازدید
16788
آخرین بروزرسانی: 1391/05/03
 
کد سایت fa19326 کد بایگانی 18412 نمایه علت تصریح نام پیامبر در آیه 2 سوره محمد
طبقه بندی موضوعی تفسیر|گوناگون
خلاصه پرسش
چرا در آیه 2 سوره محمد «وَ الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ وَ ءَامَنُواْ بِمَا نُزِّلَ عَلىَ‏ محُمَّدٍ وَ...‏» تصریح به نام پیامبر شده است؟ اما در آیات دیگر تصریح نشده است؟
پرسش
چرا در آیه 2 سوره محمد «وَ الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ وَ ءَامَنُواْ بِمَا نُزِّلَ عَلىَ‏ محُمَّدٍ وَ هُوَ الحْقُّ مِن رَّبهِّمْ کَفَّرَ عَنهمْ سَیِّاتهِمْ وَ أَصْلَحَ بَالهَمْ» به مانند آیات دیگر (بما انزل علی رسوله) گفته نشده، بلکه به اسم پیامبر (ص) تصریح شده است؟
پاسخ اجمالی

علت تصریح به اسم مبارک حضرت محمد (ص) در آیه مورد پرسش، به جهت اهمیتی بوده که این قسمت از آیه دارد و خداوند خواسته با ذکر نام پیامبر (ص) تعظیم و تکریمی به آن حضرت داشته باشد. عده ای از مفسران تعبیر دوم را ذکر خاص بعد از عام می دانند. به این صورت که تعبیر دوم تأکیدی بر آموزه ها و تعلیمات پیامبر اکرم (ص) است؛ به این بیان که ایمان به خداوند به هیچ وجه کامل نخواهد بود، مگر با ایمان به آنچه بر پیامبر اکرم نازل شده است. عده ای معتقدند: ذکر نام پیامبر (ص)، براى آن بوده که اهل کتاب نگویند ما تنها به خدا و پیامبران و کتاب هاى آسمانى خود ایمان آورده‏ایم.

پاسخ تفصیلی

برای فهم علت تصریح به نام پیامبر (ص)، باید ببینیم این قسمت از آیه: «آمَنُوا بِما نُزِّلَ عَلى‏ مُحَمَّدٍ»، در پی چه معنایی بوده و با توجه به آن، علت ذکر نام پیامبر را به دست آوریم.

خداوند در آیه 2 سوره محمد حکمی را بیان می کند که می توان از آن به عنوان یک نعمت یاد کرد. به این ترتیب که خداوند گناهان بعضی از انسان ها را با مغفرت خود محو مى‏کند و دل هایشان را نیز اصلاح مى‏فرماید.[1] اما در این که چه کسانی این نعمت را به دست می آورند، دو تعبیر وجود دارد که در اوائل آیه آمده است: یکی «وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ» و دیگری «آمَنُوا بِما نُزِّلَ عَلى‏ مُحَمَّدٍ». حال در این که هر یک از این دو قسمت آیه چه نسبتی با دیگری دارد و چه معنایی را شامل می شود، میان مفسران بحث هایی وجود دارد.

در اولین نگاه به نظر می رسد که تعبیر اوّل مصادیق عام تری را دارد و مصادیق تعبیر دوم را نیز در بر می گیرد. بنابر این تعبیر دوم تنها تأکیدی بر بعضی از مصادیق ایمان آورندگان است. اما این مطلب مورد اتفاق مفسران نبوده و آنها برداشت هایی را در این زمینه دارند که در فهم بخش دوم مفید است و ما به تعدادی از آنها اشاره می کنیم:

الف. عده ای از مفسران تعبیر دوم را ذکر خاص بعد از عام می دانند. به این صورت که تعبیر دوم تأکیدی بر آموزه ها و تعلیمات پیامبر اکرم (ص) است؛ به بیان دیگر ایمان به خداوند به هیچ وجه کامل نخواهد بود، مگر با ایمان به آنچه بر پیامبر اکرم نازل شده است.[2]

ب. عده ای از مفسران قسمت دوم را قید احترازی می دانند و می گویند قسمت دوم، قسمت اول را محدود می کند و در بیان این است که حکم و نعمتی که در انتهای آیه آمده به این گروه تعلق گرفته است و نمی توان قسم دوم را تنها تأکیدی بر تعبیر اول دانست.[3]

ج. عده ای کاملاً مخالف نظریه دوم بوده و قائل اند قسمت دوم آیه نه تنها خاص نیست، بلکه عام تر از معنای اولی است. آنها می گویند "الذین آمنوا" یعنی ایمان به خدا، رسول و معاد، اما "آمنوا بما نزل علی محمد"؛ یعنی ایمان به تمام چیزهایی که بر رسول اکرم (ص) وارد شده است و این تعمیمی است بر آنچه در ابتدا آمده و مصداق حکمی را که در ادامه آمده بیشتر کرده است.[4]

د. جملۀ اول اشاره به ایمان به خدا است، و جنبه اعتقادى دارد، و جمله دوم اشاره به ایمان به محتواى اسلام و تعلیمات آن حضرت است و جنبه عملى دارد. به تعبیر دیگر، ایمان به خدا به تنهایى کافى نیست، بلکه باید ایمان به "ما انزل علیه"، ایمان به قرآن، ایمان به جهاد، ایمان به نماز و روزه و ایمان به ارزشهاى اخلاقى که بر او نازل شده است، داشت،[5] تا خداوند گناهان شخص را ببخشد و دلش را اصلاح کند. در این صورت هر یک از دو قسمت آیه معنای جداگانه ای را داشته و تخصیص و تعمیمی نسبت به یکدیگر ندارند.

هـ. عده ای نیز این تکرار را به جهت اختلاف در مصادیقی که آیه در باب آنها نازل شده است، دانسته اند. به این معنا که قسمت اوّل در مورد ابوذر، سلمان، عمار و مقداد نازل شده است و قسمت دوم درباره حضرت علی (ع) نازل شده است و این اختلاف مصادیق سبب وجود دو تعبیر در آیه شده است.[6]

بنابر تمام این احتمالات، می توان به اهمیت قسمت دوم آیه پی برد. بنابر این اشاره به اسم حضرت محمد (ص) در این آیه به جهت اهمیتی بوده که این قسمت از آیه دارد و خداوند خواسته با ذکر نام پیامبر (ص) تعظیم و تکریمی به آن حضرت داشته باشد. مفسران نیز این علت را ذکر کرده اند: «علّت اینکه حضرت محمّد (ص) را جداگانه یاد کرده است، و به ایمان او مخصوصا اشاره نموده، تعظیم و تشریف آن حضرت بوده است».  [7] علاوه بر این علت، مفسران احتمال دیگری را نیز در کنار این علت ذکر کرده اند که در خور توجه است: «نام پیامبر را ذکر کرد، براى آن که اهل کتاب نگویند: ما تنها بخدا و پیامبران و کتابهاى آسمانى خود ایمان آورده‏ایم».[8]

 


[1] . « کَفَّرَ عَنهمْ سَیِّاتهِمْ وَ أَصْلَحَ بَالهمْ .»

[2] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‏، ج 21، ص 394، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1374 ش.‏

[3] . طباطبایى، سید محمد حسین، المیزان فى تفسیر القرآن، ج 18، ص 223، جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1417 ق.

[4] . فخرالدین رازى، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج 28، ص 35، دار احیاء التراث العربى، بیروت، 1420 ق.

[5] . تفسیر نمونه، ج 21، ص 394.

[6] . بحرانى، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، ج‏ 5، ص 56، بنیاد بعثت، تهران، 1416 ق.

[7] . طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج 9، ص 147، انتشارات ناصر خسرو، تهران، 1372 ش.

[8] . همان.

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها