جستجوی پیشرفته
بازدید
22888
آخرین بروزرسانی: 1392/07/06
خلاصه پرسش
آیا قبر ابو لؤلؤ قاتل عمر در کاشان است؟
پرسش
چرا برای قبر قاتل عمر در ایران زیارت‌گاه ساخته‌اند؟
پاسخ اجمالی
فیروز یا ابولؤلؤ (که قتل عمر خلیفه دوم را به او نسبت می‌دهند) شخصیت مبهمی در تاریخ است: دین وی را برخی از منابع تاریخی، زرتشتی دانسته‌اند،[1] و برخی دیگر او را مسیحی می‌دانند.[2]
درباره انگیزه قتل عمر؛ اغلب منابع گفته‌اند: مغیرة بن شعبه در نامه‌ای از عمر خواست که ابولؤلؤ را به کوفه بفرستد تا از توانایی‌هایش همچون آهنگری و درودگری و نقاشی استفاده کنند، عمر با این درخواست موافقت کرد؛ پس از چندی ابولؤلؤ از میزان بالای مبلغی که مغیره از وی دریافت می‌کرد(روزی دو درهم یا ماهی سه درهم) به عمر شکایت کرد اما عمر شکایتش را مردود دانست و کار آن دو به مشاجره انجامید. اندکی بعد ابولؤلؤ با خنجری به عمر ضربه زد که منتهی به قتل وی شد.[3]
برخی از مورّخان درباره سرگذشت و پایان زندگی ابولؤلؤ گفته اند که او به جهت قتل عمر دستگیر و کشته شد،[4] و برخی نیز گفته‌اند عبید الله  فرزند عمر، به تلافی قتل پدر ابولؤلؤ به همراه دختر او و دو ایرانی دیگر به نام‌های هُرمُزان و جُفَینه را کشت.[5]
اطلاعات دقیقی پیرامون سرنوشت پیکرش موجود نیست. برخی از مورّخان متأخّر گفته‌اند: «ابولؤلؤ فیروز به روایت شیعه از مدینه گریخته به طرف عراق شتافت و در کاشان وفات یافت».[6]
به هر حال، مقبره‌ای قدیمی منسوب به وی در کاشان درست شده ‌است که نمی‌توان به آن اعتماد کرد؛ زیرا مورّخانی که چگونگی کشته شدن ابولؤلؤ و خانواده و دوستان وی را نقل کرده‌اند، گفته‌اند که آنها در مدینه کشته شدند[7] و دلایل بسیاری وجود دارد که قبر او در کاشان نیست، از جمله:
1. طولانی بودن فاصله مدینه تا کاشان که موجب تعفّن بدن می‌گردد.
2. موطن اصلی او را نهاوند ذکر کرده‌اند نه کاشان.
3. در منابع تاریخی معتبر و قدیمی شیعی سندی مبنی بر این‌که قبر قاتل عمر در کاشان باشد ذکر نشده است.[8]
همچنین می‌توان گفت: ایرانیان قدیم در کاشان بنای یاد بودی برای ابو لؤلؤ ساخته بودند، نه این‌که قبرش در آنجا باشد و در زمان‌های بعد به اشتباه قبر ابو لؤلؤ معروف شد. همان‌طور که بنا و مزار یادبود امام على بن ابی‌طالب(ع) در هرات، طفلان مسلم در مزدوران سرخس و ایوان ابو مسلم در طوس ساخته شد.‏ [9]
 
[1]. ذهبی، شمس الدین، سیر أعلام النبلاء، ج 2، ص 416، دار الحدیث، قاهرة، 1417ق؛ مسعودی، ابو الحسن علی بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق: داغر، اسعد، ج ‏2، ص 320، دار الهجرة، قم، چاپ دوم، 1409ق.
[2]. مالقی اندلسی، محمد بن یحیى، التمهید و البیان فی مقتل الشهید عثمان، محقق: زاید، محمود یوسف، ص 36، دار الثقافة، دوحة، چاپ اول، 1405ق؛ طبری، أحمد بن عبد الله، الریاض النضرة فی مناقب العشرة، ج 2، ص 408، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ دوم، بی‌تا؛ ابن عبدالبر، یوسف بن عبد الله‏، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق: البجاوی، علی محمد، ج ‏3، ص 1155، دار الجیل، بیروت، چاپ اول، 1412ق.
[3]. مروج ‏الذهب، ج ‏2، ص 320؛ ابن اثیر جزری، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج ‏3، ص 49 – 50، دار صادر، بیروت، 1385ق؛ ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق: شیری، علی، ج ‏2، ص 323 – 324، دار الاضواء، بیروت، 1411ق؛ التمهید و البیان فی مقتل الشهید عثمان، ص 36.
[4]. ابن الطقطقى، محمد بن على بن طباطبا، الفخرى فى الآداب السلطانیة و الدول الاسلامیة، تحقیق: محمد مایو، عبد القادر، ص 101، دار القلم العربى، بیروت، چاپ اول، 1418ق.
[5]. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الإسلام، تحقیق: تدمری، عمر عبد السلام، ج ‏3، ص 306 – 307، دار الکتاب العربی، بیروت، چاپ دوم، 1409ق؛ ابن حبان تمیمی ، محمد بن حبان، الثقات، ج 2، ص 240، دائرة المعارف العثمانیة، حیدر آباد هند، چاپ اول، 1393ق؛ ابن خلدون، عبد الرحمن بن محمد، دیوان المبتدأ و الخبر فی تاریخ العرب و البربر و من عاصرهم من ذوی الشأن الأکبر(تاریخ ابن خلدون‏)، تحقیق خلیل شحادة، ج ‏2، ص 570، بیروت، دار الفکر، چاپ دوم، 1408ق.
[6]. خواند میر(متوفی 942ق)، غیاث الدین بن همام الدین، تاریخ حبیب السیر، ج ‏1، ص 489، خیام، تهران، چاپ چهارم، ‏1380ش.
[7]. ر.ک: ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق: عبد الموجود، عادل احمد، معوض، علی محمد، ج ‏6، ص 449، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1415ق؛ مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، ج ‏5، ص 92، مکتبة الثقافة الدینیة، بور سعید، بی‌تا؛ مروج ‏الذهب، ج ‏2، ص 379.  
[8]. ر.ک: دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ابولؤلؤ؛ دانشنامه تشیّع.
[9]. ر.ک: مقدسی، محمد بن أحمد، أحسن التقاسیم فى معرفة الأقالیم، ترجمه: منزوى، علینقى، ج ‏1، ص 65 (پاورقی)، شرکت مؤلفان و مترجمان ایران، تهران، چاپ اول،1361ش؛ رازی، ابو على مسکویه، تجارب الأمم، ترجمه منزوى، على نقى، ج ‏6، ص229 (پاورقی)، تهران، توس، 1376ش.
ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها