لطفا صبرکنید
بازدید
7869
7869
آخرین بروزرسانی:
1395/10/10
کد سایت
fa39281
کد بایگانی
47921
نمایه
اجباری بودن رجوع به خدا
گروه بندی اصطلاحات
سرفصلهای قرآنی|اصطلاحات کلامی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
اینکه در فرازهایی از قرآن کریم و در مواردی که سخن از برگشت به سمت خداست، همواره افعال مجهولی چون «یُرجَعون» و «تُرجَعون» مورد استفاده قرار میگیرد، دلیلش چیست؟ و آیا جبری بودن رجوع از آن برداشت میشود؟
پرسش
چرا در قرآن کریم فقط «ترجعون» با صیغه مجهول آمده است؟ آیا این نکته لطیفی دارد؟ اینکه برخی میگویند این نشان دهنده حتمیت و قطعیت است؛ یعنی چه بخواهی چه نخواهی برگردانده میشوید نزد خدا، درست است؟
پاسخ اجمالی
خداوند یک سیر تکاملی را برای زندگی انسان تعیین کرده است. انسان پس از آفریده شدن و طی کردن زندگی دنیایی و برخی مراحل دیگر، به مرحله رجوع به پروردگار خود میرسد. بیشتر عبارات قرآنی در این زمینه، به شکل مجهول (تُرجَعون)[1] آمده است. فعل مجهول، فعلی است که فاعل آن به دلائلی حذف و مفعول، جانشین فاعل شده است. وجود فاعلی که از جمله حذف شده، بیانگر این است که عاملی غیر از مفعول (که در اینجا انسان است)، در رجوع انسان به خدا نقش دارد. به عبارت دیگر، انسان را به سوی خدا برمیگردانند نه اینکه خودش میرود. این نشان دهنده اجباری بودن طی کردن این مرحله است (همانگونه که طی مراحل دیگر نیز از اختیار انسان خارج است).
غیر ارادی بودن رجوع الی الله، از متعدی بودن فعل فهمیده میشود؛ زیرا فاعل، خدا و انسان، مفعول است و چون این فعل از افعال خدا هست و انسان دخلی در آن ندارد، این سیر، یک سیر همراه با جبر محسوب میشود؛ نه اینکه از مجهول بودن فعل، فهمیده شود.
به عبارتی، اگر رجوع به خدا با فعلی متعدی اما غیر مجهول نیز مطرح میشد،[2] باز هم میتوانستیم غیر اختیاری بودن این برگشت را از آن نتیجهگیری کنیم.
غیر ارادی بودن رجوع الی الله، از متعدی بودن فعل فهمیده میشود؛ زیرا فاعل، خدا و انسان، مفعول است و چون این فعل از افعال خدا هست و انسان دخلی در آن ندارد، این سیر، یک سیر همراه با جبر محسوب میشود؛ نه اینکه از مجهول بودن فعل، فهمیده شود.
به عبارتی، اگر رجوع به خدا با فعلی متعدی اما غیر مجهول نیز مطرح میشد،[2] باز هم میتوانستیم غیر اختیاری بودن این برگشت را از آن نتیجهگیری کنیم.
نظرات