پیامبر(ص) در موارد متعددی نحوه انجام اعمال را به مسلمانان آموزش می‌داد و از آنان می‌خواست همان‌گونه که ایشان(ص) انجام می‌دهد، مردم هم انجام دهند:

1. پیامبر(ص): «نماز بخوانید همان‌گونه که من انجام می‌دهم».[1]

2. پیامبر(ص): «مناسک حج را از من یاد بگیرید».[2]

3. ابن مسعود می‌گوید: پیامبر(ص) دست مرا گرفت و به من تشهد را تعلیم داد، سپس فرمود: اگر این‌گونه انجام دادید، نماز شما کامل است».[3]

اما از آن‌جا که ضبط صدا و تصویر پیامبر(ص) در آن زمان امکان‌پذیر نبود، و از طرفی در برخی موارد، جریان سازمان یافته‌ای که گاه قدرت نیز در دست آنها بود، در صدد آن بودند که به تدریج، یک واقعیت شرعی را تغییر دهند، این امکان دور از نظر نیست که آنان توانسته باشند با تبلیغ گسترده، حکمی خلاف شرع را به عنوان حکم شرعی وانمود کنند.[4] همان‌گونه که بر اساس برخی گزارش‌ها، خلیفه وقت رسماً اعلام کرد:

«دو متعه در زمان رسول خدا(ص) مجاز بود و من آنها را حرام و ممنوع اعلام کرده و هرکه مرتکب آن شود را مجازات خواهم کرد! »[5] و این تغییر حکم شرعی با واکنشی هم روبرو نشد!

و در مواردی مشابه و تحت نفوذ قدرت، در اذان، طلاق سوم، نماز میت و  ... نیز تغییراتی ایجاد شد.[6]

[1]. ابن شهرآشوب مازندرانی، محمد بن علی، متشابه القرآن و مختلفه، مقدمه، شهرستانی‏،ج 2، ص 170، قم، بیدار، چاپ اول، 1410ق؛ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق، عبد الموجود، عادل احمد، معوض، علی محمد، ج 1، ص 42، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1415ق؛ «نماز خواندن به شیوه پیامبر اسلام(ص(»، 43432.

[2]. الاصابة فی تمییز الصحابة، ج ‏1، ص 42؛ ابن ادریس حلّی، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، محقق، مصحح، موسوی، حسن بن احمد، ابن مسیح، ابو الحسن، ج 1، ص 607، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1410ق.

[3]. ابن أبی جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، محقق، مصحح، عراقی، مجتبی، ج 1، ص 198، قم، دار سید الشهداء للنشر، چاپ اول، 1405ق.

[4]. «اختلاف فتوا ها و یگانگی اسلام»، 3253.

[5]. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، تحقیق، تدمری، عمر عبد السلام، ج 15، ص 418، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ دوم، 1409ق؛ ابن جوزی، عبد الرحمن بن علی‏، المنتظم،‏ محقق، عطا، محمد عبد القادر، عطا، مصطفی عبد القادر، ج 11، ص 315، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1412ق؛ قطب الدین راوندی، سعید بن عبداللّٰه، فقه القرآن، محقق، مصحح، حسینی‌، سید احمد، ج 2، ص 106، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، چاپ دوم، 1405ق.

[6]. «بدعت‌های خلیفه دوم»، 53893؛ «معنای ارتداد صحابه و اثبات آن»، 1589.