با توجه به آیات قرآنی و آموزه‌های روایی، کسی که نسبت به یادگیری معارف دینی از راه‌هایی؛ مانند مطالعه، پرسیدن و ... کوتاهی کند دچار عذاب دوزخ می‌شود. البته در مواردی که به اعتقادات بنیادین او مرتبط بوده و یا آن‌که در اثر این کوتاهی واجبی ترک شده، و یا حرام و گناهی انجام پذیرد، و گرنه - با آن‌که افزایش دانش اعتقادی، تاریخی، تفسیری و ... بسیار ارزشمند است - اما لازم و واجب نیست که انسان آشنایی کامل با تمام جزئیات موجود در دانش دینی داشته باشد.
خداوند در آیات 148 و 149 سوره انعام، به پاره‌اى از استدلالات واهى‏ و بهانه‌جویانه مشرکان اشاره می‌کند و چنین نتیجه می‌گیرد که دلائل و حجت‌های خداوند براى بشر از طریق عقل و نقل و به وسیله دانش و خرد، و همچنین فرستادن پیامبران، از هر نظر روشن و رسا است، به طورى که جاى هیچ‌گونه تردید براى افراد باقى نماند، به همین دلیل خدا پیامبران(ع) را معصوم از هر گونه خطا و اشتباه قرار داده، تا هر گونه تردید و دودلى را از دعوت آنان دور سازد.[1]
پرسیدن، یکى از عوامل موفّقیت در آموختن است. در زندگى، پرسش‌هاى فراوانى براى انسان پیش می‌آید. هنگام آموختن نیز ممکن است که ابهام‌هایى براى او به وجود آید و راه برطرف ساختن آنها، پرسیدن است. بدون پرسش، راهى براى دست یافتن به دانش و تبدیل جهل با دانایى، وجود ندارد.
در احادیث نیز به اهمیت پرسیدن و نکوهش نپرسیدن و آثار آن در دنیا و آخرت که یکی از آثار آن در مواردی، عذاب جهنم است، پرداخته شده است، که به ذکر نمونه‌هایی بسنده می‌شود:
پیامبر خدا(ص): «دانش، گنجینه است و کلید آن، پرسش. پس - خدا رحمتتان کند-، بپرسید که به چهارکس، پاداش داده می‌شود: پرسشگر، گوینده(پاسخ دهنده)، شنونده، و دوست‌دار آنها».[2]
پیامبر خدا(ص): «اُف بر هر مسلمانى که هفته‌اى یک روز را به کار آموختن امور دینى خود و پرسیدن مسائل دینی‌اش اختصاص ندهد».[3]
امام على(ع): «سؤال کن آنچه را که باید بدانى و در ندانستنش معذور نیستى».[4]
امام سجّاد(ع): «از پرسیدن درباره نادانسته‌ها کوتاهى مکن؛ هر چند به دانش، ناموَر شده باشى».[5]
از امام صادق(ع) درباره معنای این سخن خدای متعال: «فَلِلَّهِ الْحُجَّةُ الْبالِغَة»،[6] سؤال شد، آن‌حضرت ‌فرمود: «خدای تعالی در قیامت از بنده‌اش می‌پرسد؛ آیا عالم [به معارف و احکام دین] بودی، اگر جواب دهد، آری، خداوند می‌فرماید: پس چرا به آنچه می‌دانستی عمل نکردی؟! و اگر بگوید نمی‌دانستم، می‌گوید: آیا کسی نبود که از وی بیاموزی؟! تا از روی شناخت عمل کنی. پس حجت الهی بر او تمام می‌شود، و او در برابر حجت خدا ساکت می‌شود».[7]
امام صادق(ع) به حمران بن اعین هنگامى که چیزى پرسید، فرمود: «مردم به دلیل آنچه نمی‌پرسند، به هلاکت می‌رسند».[8]

---