لطفا صبرکنید
بازدید
6452
6452
آخرین بروزرسانی:
1396/12/09
کد سایت
fa79650
کد بایگانی
97287
نمایه
علم خداوند به ذات خود و محدودیت
طبقه بندی موضوعی
صفات ذاتیه
اصطلاحات
علیم ، علم خدا
گروه بندی اصطلاحات
سرفصلهای قرآنی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
آیا علم به یک چیز، مستلزم احاطه بر آن است؟ و اگر این طور باشد و با توجه به اینکه اگر چیزی احاطه شود محدود خواهد بود، چگونه خداوند نامحدود بر ذات خود علم داشته و بر خود محیط خواهد شد؟!
پرسش
با سلام؛ آیا علم به چیزی مستلزم احاطه بر آن چیز است؟ و اگر این طور باشد علم از نفس خود هم مستلزم احاطه بر خود است؟ در این صورت، آیا خداوند که نامحدود است و از ذات خود علم دارد بر خود محیط گشته، در حالیکه اگر چیزی احاطه شود محدود است؟
پاسخ اجمالی
1. علم نزد حکما، مطلق ادراک است، و تعریف دقیق فلسفی آن عبارت است از حضور موجود مجرد از ماده نزد موجود مجرد دیگر.[1] بنابر این حقیقت علم همان حضور و انکشاف معلوم نزد عالم است. البته حضور و انکشاف معلوم نزد عالم، مستلزم احاطهی عالم به معلوم است.
2. هر چند بین عالم و معلوم باید تغایر باشد، ولی تغایر اعتباری کافی است؛ از اینرو در مورد علم به نفس در حقیقت بین عالم و معلوم اتحاد بر قرار است و اختلاف آن دو اعتباری است.[2]
نتیجه اینکه در علم ذات به ذات، عالم و معلوم تغایر ندارند. بنابر این، اگر از آن به احاطه ذات بر ذات یا حضور ذات برای ذات تعبیر شود، نباید چنین گمان کرد که حقیقتاً دو چیز متفاوت وجود دارد و یکی بر دیگری احاطه دارد و یا اینکه یکی نزد دیگری حاضر است.
2. هر چند بین عالم و معلوم باید تغایر باشد، ولی تغایر اعتباری کافی است؛ از اینرو در مورد علم به نفس در حقیقت بین عالم و معلوم اتحاد بر قرار است و اختلاف آن دو اعتباری است.[2]
نتیجه اینکه در علم ذات به ذات، عالم و معلوم تغایر ندارند. بنابر این، اگر از آن به احاطه ذات بر ذات یا حضور ذات برای ذات تعبیر شود، نباید چنین گمان کرد که حقیقتاً دو چیز متفاوت وجود دارد و یکی بر دیگری احاطه دارد و یا اینکه یکی نزد دیگری حاضر است.
نظرات