لطفا صبرکنید
11741
- اشتراک گذاری
در برخی از روایات، وضعیت انسان، از جهات مختلفی تشبیه به وضعیت جنین در رحم مادر شده است:
الف) آشنا نبودن با حقیقت مرگ
پیامبر خدا(ص) فرمود: «وضعیت مؤمن در دنیا مانند جنینی است که در شکم مادرش قرار دارد. او وقتی متولد شود ابتدا گریه را آغاز میکند، تا وقتی که چشمش باز شده و روشنایى را ببیند و شیر بخورد که دیگر دوست ندارد به جایگاه گذشته خود بازگردد. در نمونهای مشابه، مؤمن از مرگ جزع میکند، اما وقتی به دیدار پروردگارش رسید، دیگر دوست ندارد که به دنیا بازگردد، چنانکه نوزاد دوست ندارد به شکم مادرش برگردد».[1]
ب) نوع خورد و خوراک
عبدالله بن سلام از پیامبر اسلام(ص) پرسید: اهل بهشت، چگونه میخورند و میآشامند، امّا دچار مدفوع و ادرار نمیشوند؟! پیامبر(ص) پاسخ فرمود: «آرى، اى پسر سلام! نمونه آنرا در دنیا نیز داریم، جنین در شکم مادر از آنچه مادرش میخورد و میآشامد، او هم میخورد و میآشامد، امّا ادرار و مدفوع نمیکند، که اگر آنجا ادرار و مدفوع میکرد، شکم مادرش پاره میشد».[2]
در گزارشی مشابه، فردی مسیحی، همین پرسش را از امام باقر(ع) مطرح کرد و امام نیز در مقام پاسخ، مشابه همان سخن پیامبر(ص) را بر زبان آورد.[3]
توضیح:
عالم آخرت و بهشت و دوزخ، محیط بر این عالم است، و به اصطلاح اینجهان به نوعی در شکم و درون آنجهان قرار گرفته است، درست مانند شکم مادر که در درون عالم دنیا است؛ زیرا عالم جنین براى خود عالم مستقلى است، اما جداى از این عالمى که در آن هستیم نیست، بلکه در درون آن واقع شده است، عالم دنیا نیز نسبت به عالم آخرت، همین حال را دارد؛ یعنى در درون آن قرار گرفته و اگر قرآن میگوید وسعت بهشت به اندازه وسعت آسمانها و زمین است،[4] به جهت آن است که انسان چیزى وسیعتر از آسمان و زمین نمیشناسد تا مقیاس سنجش قرار داده شود؛ لذا قرآن براى اینکه وسعت و عظمت بهشت را ترسیم کند آنرا به پهنه آسمانها و زمین تشبیه کرده است، و چارهاى غیر از این نبود. همانطور که اگر کودکى که در شکم مادر قرار دارد عقل میداشت و میخواستیم با او سخن بگوئیم باید با منطقى صحبت کنیم که براى او در آن محیط قابل درک باشد.[5] بنابراین، اینگونه از تشبیهات، از باب تقریب به ذهن است و ایرادی ندارد و حتی اگر روایتی هم در این زمینه وجود نداشت، قابل پذیرش بود.
[1]. غزالى، محمد بن محمد، إحیاء علوم الدین، ج 15، ص 187، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ اول، بیتا.
[2]. مجلسى، محمدباقر، بحار الأنوار، ج 57، ص 255، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
[3]. کلینى، محمد بن یعقوب، کافی، ج 8، ص 123، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[4]. حدید، 21. «سابِقُوا إِلى مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُها کَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ»؛ بشتابید براى رسیدن به مغفرت پروردگارتان و بهشتى که پهنه آن مانند پهنه آسمان و زمین است.
[5]. مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج 3، ص 95، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.