لطفا صبرکنید
18642
- اشتراک گذاری
بر این اساس است که گفته اند: بخاری بر مسلم ترجیح دارد؛ زیرا بخاری در نقل حدیث در صحیحش شرط نموده که راوی علاوه بر هم عصر بودنش با شیخش باید شنیدن از او نیز ثابت شده باشد اما مسلم تنها هم عصر بودن را کافی دانسته است.
[4]
لازم به تذکر است که گرچه بخاری و مسلم شرایطی را برای بیان روایت در صحیح خود ذکر کرده اند، ولی معنایش این نیست که همه روایاتی را که این شرایط را دارا بوده، بیان کرده باشند، بلکه بسیار دیده می شود که روایتی بر اساس شرایطی که آنها ذکر کرده اند روایت صحیح محسوب می شود، ولی با این حال چون به مذاق آنان خوش نیامد از بیان آن دریغ نموده اند.
به عنوان نمونه دو مورد را از مستدرک الصحیحین حاکم نیشابوری ذکر می کنیم.
الف. حاکم نیشابوری می گوید: ابو زکریا عنبری، از محمد بن عبد السلام از اسحاق بن ابراهیم، از نضر بن شمیل، از شعبه، از ابو مسلمه، از ابو نضره نقل می کند که گفت: آیه "فما استمتعتم به منهن فآتوهن أجورهن فریضه" را بر ابن عباس خواندم، ابن عباس گفت: "فما استمتعتم به منهن إلى أجل مسمى" گفتم ما این چنین نمی خواندیم، ابن عباس گفت: و الله به همین صورت خداوند نازل نموده است.
حاکم می گوید: بر اساس شرط مسلم، این حدیث صحیح است، ولی در صحیحین نیامده است. [5]
ب. برای آیه شریفه "ما کانَ لِلنَّبِیِّ وَ الَّذینَ آمَنُوا أَنْ یَسْتَغْفِرُوا لِلْمُشْرِکینَ وَ لَوْ کانُوا أُولی قُرْبى مِنْ بَعْدِ ما تَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُمْ أَصْحابُ الْجَحیم" [6] شأن نزولی از منبع معتبر اهل سنت نقل شده که ابی خلیل از علی (ع) نقل می کند که آن حضرت فرمود: از کسی شنیدم برای پدر و مادرش که مشرک بودند استغفار می کرد به او گفتم برای پدر و مادر مشرکت استغفار نکن گفت: مگر نه این که ابراهیم برای پدر مشرکش استغفار نمود این مطلب را خدمت پیامبر (ص) گفتم که این آیه نازل شد: نباید پیامبر و کسانى که ایمان آوردهاند براى مشرکان هر چند از خویشاوندان باشند- پس از آن که دانستند که به جهنم مىروند- طلب آمرزش کنند. آمرزش خواستن ابراهیم براى پدرش، نبود مگر به خاطر وعدهاى که به او داده بود. و چون براى او آشکار شد که پدرش دشمن خداست، از او بیزارى جست. زیرا ابراهیم بسیار خداترس وبردار بار بود. [7]
حاکم در مستدرک الصحیحین این روایت را صحیح السند می داند می گوید: اما صحیحین این را نقل نکردند. [8]
روایات صحیحی که در دو کتاب صحیح بخاری و صحیح مسلم نیامده است بسیارند که ماتنها به دو مورد اشاره کردیم . [10]
تذکر این نکته نیز ضروری است که بر اساس تحقیقات صورت گرفته، تمام روایات صحیح بخاری و مسلم از صحت برخوردار نیست، بلکه بسیاری از روایات ضعیف در آن هست که قابل استناد نمی باشد. [11]
[1] شهرستانی، سید علی ، وضوء النبی صلى الله علیه و آله و سلم، ج 2، ص 85.
[2] سبحانی ، جعفر، وضوء النبی صلى الله علیه و آله و سلم، ج 2، ص 85، دار الأضواء، 1419 ه ق، الطبعة الاولی .
[3] مصادر الفقه الإسلامی و منابعه، ص: 371 ، نقلا عن: جامع المسانید و السنن: 9392، المقدمة.
[4] ابن کثیر، لباعث الحثیث فی اختصار علوم الحدیث ، تحت عنوان: أول من جمع صحاح الحدیث، مصدر الکتاب : موقع الوراق http://www.alwarraq.com ؛ الکتاب مرقم آلیا غیر موافق للمطبوع.
[5] حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج 7، ص 323.
[6] سوره توبه، آیه 113.
[7] سوره توبه، آیه 113 و 114.
[8] حاکم نیشابوری، المستدرک على الصحیحین ، جزء 7، ص 427، سایت جامع الحدیث، http://www.alsunnah.com (المکتبة الشاملة).
[9] مصادر الفقه الإسلامی و منابعه، ص: 371 ، نقلا عن: جامع المسانید و السنن: 9392، المقدمة.
[10] . برای اطلاع بیبشتر رجوع شود به: "بررسی دیدگاه های سید قطب و رشید رضا در فی ظلال القرآن و المنار" نوشته عبد الرحیم رضا پور ص 127و ص 195(پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه ادیان و مذاهب)
[11] در این رابطه به نمایه "صحیح بخاری و حدیث ثقلین شماره 7359" که در همین سایت موجود است مراجعه نمایید.