همان‌گونه که در پرسش آمده،‌ در منابعی مانند فرائد السمطین از پیامبر اسلام(ص) در مورد شخصیت و جایگاه امام حسن مجتبی(ع)[1] نقل شده است: «... و لو کان العقل رجلا لکان الحسن ...»؛[2] اگر عقل در قالب انسانی جلوه‌گر شود، امام حسن(ع) همان انسان خواهد بود.
در مورد این روایت، بیان چند نکته لازم است:
1. اگرچه برای این روایت، سندی ذکر نشده است، اما از آن‌جا که منافاتی با آموزه‌های دینی ندارد، می‌توان آن‌را پذیرفت.
2. اثبات شیء نفی ماعدا نمی‌کند. و به عبارتی این‌گونه نیست که عقل تنها بتواند در قالب امام حسن(ع)، جلوه‌گری کرده و در قالب دیگر پیامبران و امامان نگنجد، بلکه این روایت می‌تواند شامل تمام آنان نیز شود.
3. در برخی از دیگر منابع، مشابه همین روایت نقل شده با این تفاوت که «فضل»، جایگزین «عقل» شده است:
«... وَ لَوْ کَانَ‏ الْفَضْلُ‏ شَخْصاً لَکَانَ‏ الْحَسَنَ‏ ع‏ ...»؛[3] اگر فضل و بخشش به صورت انسانی در بیایید، امام حسن(ع) مصداق کامل آن است.

---