لطفا صبرکنید
بازدید
4731
4731
آخرین بروزرسانی:
1397/10/08
کد سایت
fa92904
کد بایگانی
109586
نمایه
محال بودن دو یقین متناقض
طبقه بندی موضوعی
علم حضوری و حصولی|حکمت نظری و عملی
اصطلاحات
یقین (قطع)|عقل (اندیشه)
گروه بندی اصطلاحات
سرفصلهای قرآنی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
آیا ممکن است عقل انسان به مطلبی یقین پیدا کند که صد در صد مخالف با دین است؟
پرسش
سلام؛ دین اسلام انسان را به تفکر و تعقل تشویق کرده، حال اگر کسی با عقل خود به نتیجهای رسید که مخالف دین بود چکار باید کرد؟! یعنی به نظرم پارادوکسی وجود دارد که هر کسی باید با عقل خودش به نتیجهای برسد، ولی آن نتیجه باید حتماً مطابق دین باشد، حال تکلیف این شخص در قیامت چه خواهد بود، آیا مجازات میشود؟
پاسخ اجمالی
از نظر عقلی محال است انسان در یک آن، دو یقین متناقض پیدا کند؛ زیرا یقین به معنای اعتقاد صد درصد است که هیچگونه احتمال خلاف داده نمیشود، و نقیض آن قابل احتمال نیست. بنابراین هر جا ادعا شود که علم و آگاهی بر دو مطلب نقیض و ضد هم وجود دارد، به نوعی با تسامح همراه است؛ یعنی در حقیقت یکی به صورت احتمال قوی است، و دیگری به صورت احتمال ضعیف مطرح است. در نتیجه ممکن نیست عقل انسان به مطلبی یقین صد درصد پیدا کند که در نظر او متناقض با یقینیات صد درصد دینی است؛ از اینرو، یا آنچه که از منابع دینی فهمیده خلاف واقع بوده، یا عقل او مطلب را وارونه فهمیده است.[1] در هر صورت اگر فردی بدون هیچ کوتاهی و تقصیر در تحقیق و تفحص و تحصیل مقدمات، به مطلبی خلاف واقع، یقین صد درصد پیدا کند، در قیامت معذور است و عذاب نمیشود.[2]
نظرات