لطفا صبرکنید
بازدید
7729
7729
آخرین بروزرسانی:
1401/09/16
کد سایت
fa95742
کد بایگانی
112120
نمایه
واجب اصلی و تبعی
طبقه بندی موضوعی
General Terms|مبانی فقهی و اصولی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
منظور از «واجب اصلی» و «واجب تبعی» چیست و آیا این تقسیم، تعبیر دیگری از همان «واجب نفسی» و «واجب غیری» میباشد؟
پرسش
منظور از واجب اصلی و واجب تبعی و واجب نفسی و واجب غیری چیست؟
پاسخ اجمالی
ابتدا باید گفت که «واجب اصلی و تبعی» تعبیری دیگر از «واجب نفسی و غیری» است، بدین ترتیب که:
1. «واجب اصلى» یا «واجب نفسى»: آن واجبى است که مصلحت موجود در آن موجب صدور حکم وجوب از ناحیهى شارع گردیده است. به عبارت دیگر، هرگاه مولا چیزى را مستقلاً متعلّق حکم وجوب قرار دهد، آنرا «واجب اصلى»، یا «واجب نفسى» گویند. واجباتى؛ مانند نماز، روزه، حجّ، و خمس از مصادیق «واجب اصلى» هستند.
2. «واجب تبعى» یا «واجب غیری»: آن واجبى را تبعى یا غیرى گویند که خود، مستقلاً متعلّق حکم وجوبى پروردگار قرار نگرفته، ولى چون امتثال و انجام «واجب اصلى» خواسته شده از سوى خداوند، بر آن متوقّف است، به ناچار مکلّف باید آنرا نیز انجام دهد. به عبارت دیگر: «واجب تبعى» یا «واجب غیرى»، آن واجبى است که از مقدّمات و شرایط تحقّق و امتثال «واجب اصلی» و یا «واجب نفسى» به شمار میآید. مثلاً خدای متعال فرمود: «وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَیْهِ سَبِیلًا».[1] آنچه را خداوند در این آیه از افراد مستطیع به صورت مستقل خواسته است، انجام حجّ است که شامل اعمال و مناسک خاص در ایّام خاص میباشد، امّا انجامدادن این دستور خدا متوقّف بر پیمودن راه است، و بدون پیمودن راه، امکان امتثال امر وجوبى شرعى اصلى ممکن نیست. پس پیمودن راه نیز واجب است، ولى وجوب آن تبعى است.[2]
1. «واجب اصلى» یا «واجب نفسى»: آن واجبى است که مصلحت موجود در آن موجب صدور حکم وجوب از ناحیهى شارع گردیده است. به عبارت دیگر، هرگاه مولا چیزى را مستقلاً متعلّق حکم وجوب قرار دهد، آنرا «واجب اصلى»، یا «واجب نفسى» گویند. واجباتى؛ مانند نماز، روزه، حجّ، و خمس از مصادیق «واجب اصلى» هستند.
2. «واجب تبعى» یا «واجب غیری»: آن واجبى را تبعى یا غیرى گویند که خود، مستقلاً متعلّق حکم وجوبى پروردگار قرار نگرفته، ولى چون امتثال و انجام «واجب اصلى» خواسته شده از سوى خداوند، بر آن متوقّف است، به ناچار مکلّف باید آنرا نیز انجام دهد. به عبارت دیگر: «واجب تبعى» یا «واجب غیرى»، آن واجبى است که از مقدّمات و شرایط تحقّق و امتثال «واجب اصلی» و یا «واجب نفسى» به شمار میآید. مثلاً خدای متعال فرمود: «وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَیْهِ سَبِیلًا».[1] آنچه را خداوند در این آیه از افراد مستطیع به صورت مستقل خواسته است، انجام حجّ است که شامل اعمال و مناسک خاص در ایّام خاص میباشد، امّا انجامدادن این دستور خدا متوقّف بر پیمودن راه است، و بدون پیمودن راه، امکان امتثال امر وجوبى شرعى اصلى ممکن نیست. پس پیمودن راه نیز واجب است، ولى وجوب آن تبعى است.[2]
نظرات