در آموزه‌های دینی تأکید شده است که علاوه بر خواندن و حفظ قرآن کریم، باید در آن تدبر نمود و به دستورات آن نیز عمل کرد تا برای انسان سودمند باشد:

«کتابٌ‏ أَنْزَلْناهُ‏ إِلَیک مُبارَک لِیدَّبَّرُوا آیاتِهِ وَ لِیتَذَکرَ أُولُوا الْأَلْبابِ»؛[1] کتابى مبارک است که آن‌را بر تو نازل کرده‏ایم، تا در آیاتش بیندیشند و خردمندان از آن پند گیرند.

امام علی(ع) در وصیت‌شان فرمود: «مراقب باشید تا دیگران در عمل به قرآن از شما سبقت نگیرند».[2]

در هفده ربیع الاول سفارش شده است که این دعا خوانده شود: «... أَسْأَلُک بِاسْمِک الْأَحَدِ الصَّمَدِ الَّذِی مَلَأَ أَرْکانَ کلِّ شَی‏ءٍ، ... أَنْ تَرْزُقَنا حِفْظَ الْقُرْآنِ‏، وَ الْعَمَلَ‏ بِه‏ ...».[3]

تمام آنچه گفته شد نشانگر آن است که همراه با خواندن و یا حفظ قرآن، باید به دستورات آن نیز عمل کرد و روح خود را پاک نمود؛ اما با این وجود این‌گونه هم نیست که تلاوت قرآن به تنهایی هیچ فایده‌ای برای افراد بی‌عمل و گناه‌کار نداشته باشد. چه بسا گناه‌کارانی که با خواندن و شنیدن قرآن به تدریج دل‌هایشان صیقل پذیرفته و در نهایت عاقبت به خیر شوند؛ اما آن گروه از قاریان که تا آن اندازه آلوده به گناه شده‌اند که نه قرآن و نه اولیای الهی توان بیرون آوردن آنها از ظلمات و دوزخ را نخواهند داشت، مشخص است که قرآن خواندنشان نیز تنها برای ظاهرسازی، تمسخر و یا کسب منافع مادی بوده است که رسول خدا(ص) در ارتباط با چنین قاریانی فرمود: «هر کسی از این امت که قرآن را خواند؛ اما به دوزخ برود، به دلیل آن است که آیات خدا را به مسخره گرفته است».[4]

[1]. صاد، 29.

[2]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 7، ص 51، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[3]. سید ابن طاووس، رضی الدین علی، الاقبال بالاعمال الحسنة، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ج 3، ص 138، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1415ق.

[4]. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوی جزائری، سید طیب،‏ ج 1، ص 381، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، 1404ق.