جستجوی پیشرفته
بازدید
60650
آخرین بروزرسانی: 1391/01/30
خلاصه پرسش
از دیدگاه قرآن، انسان از چه راه هایی مورد آزمایش قرار می گیرد؟
پرسش
از دیدگاه قرآن، انسان از چه راه هایی مورد آزمایش قرار می گیرد؟
پاسخ اجمالی

خداوند در قرآن کریم می فرماید؛ من انسان ها را آفریدم تا آنها را بیازمایم که کدام یک از آنها بهتر عمل مى‏کنند. مفهوم آزمایش و امتحان در مورد خداوند، با آزمایش هاى ما بسیار متفاوت است. آزمـایـش هـاى مـا بـراى شـناخت بیشتر و رفع ابهام و جهل است، اما آزمایش الاهى در واقع همان "پـرورش و تربیت" است؛ یعنی امتحان و آزمایش خداوند زمینه هاى تربیت و پرورش و تکامل را در آنها به وجود مى آورد.

خداوند از راه های مختلف و به قدر توان انسان ها آنها را مورد امتحان قرار می دهد. گاهی‏ به وسیله مشکلات و سختى ها، گاهی از طریق خیر و شرها، از راه فراوانی مال، سرمایه، فرزند، مصیبت و ...

پاسخ تفصیلی

مفهوم آزمایش الاهی

آنچه در زبان فارسى به نام "آزمایش" و یا "آزمودن" نامیده می شود، در قرآن با واژه های مختلف آمده است: " ابتلاء " ، " بلا " ، " فتنه " و " تمحیص" از جمله آنها است . خداوند در قرآن کریم می فرماید: من انسان ها را آفریدم تا آنها را بیازمایم که کدام یک از آنها بهتر عمل مى‏کنند: " آن کس که مرگ و حیات را آفرید تا شما را بیازماید که کدام یک از شما بهتر عمل مى‏کنید، و او شکست‏ناپذیر و بخشنده است". [1] مفهوم آزمایش و امتحان در مورد خداوند با آزمایش هاى ما بسیار متفاوت است. آزمـایـش هـاى مـا بـراى شـناخت بیشتر و رفع ابهام و جهل است، اما آزمایش الاهى در واقع همان "پـرورش و تربیت" است؛ [2] یعنی   امتحان و آزمایش خداوند زمینه هاى تربیت؛ پرورش و تکامل را برای انسان به وجود مى آورد. چنان که پیامبران الاهی مانند حضرت ابراهیم در سایه آزمایش های سخت و طاقت فرسا به مقامات عالیه رسیدند. [3]

موارد آزمایش الاهی در قرآن

امتحان و آزمایش انسان ها از سوی خداوند متعال از سنت های الاهی است.

قرآن کریم می فرماید : "آیا مردم پنداشته‌اند که با گفتن این که ایمان آوردیم رها می‌شوند و هرگز مورد آزمایش قرار نمی‌گیرند؟ ما امت‌هایی را که پیش از آنان بودند، آزمایش کردیم، خدا راستگویان و دروغ گویان را کاملاً می‌شناسد" . [4]

گاهی قرآن از یک آزمایش عمومی که متوجه تمام بندگان خدا می‌گردد نام می‌برد و می‌فرماید : "یا مردم پنداشته‌اند که با گفتن این که ایمان آوردیم رها می‌شوند و هرگز مورد آزمایش قرار نمی‌گیرند"؟ [5]

گاهی قرآن از یک رشته آزمایش ‌های خصوصی پرده بر می‌دارد که متوجه اشخاص و طائفه معیّنی بوده است، و این موضوع یک رشته از قصه ها و داستان‌های قرآن را تشکیل می‌دهد؛ مانند داستان های پیامبران و قومشان.

آیات در زمینه آزمایش‌های عمومی بیش از آن است که در این جا آورده شود. در این جا به برخی از موارد امتحان و آزمایش های الاهی در قرآن به شرح ذیل اشاره می شود:

1. مشکلات و سختى ها:

خداوند به وسیله مشکلات و سختى ها افراد بشر را آزمایش مى کند؛ چنان که مى فرماید : «قطعاً همه شما را با چیزى از ترس، گرسنگى و کاهش در مال ها و جان ها و میوه ها، آزمایش مى کنیم و بشارت ده به استقامت کنندگان». [6]

مشکلات و دشوارى ها بسان کوره اى است که به آهن، صلابت و استقامت مى بخشد؛ انسان نیز در کوره حوادث و مشکلات، پر قدرت و نیرومند مى گردد و قادر به شکستن موانع از سر راه زندگى و سعادت خود مى گردد . بلا، اثر تربیتی داشته و تربیت کننده فرد و بیدار کننده جامعه است. سختی بیدار ساز و هوشیار کننده انسان های خفته و تحریک کننده عزم ها و اراده ها است. شدائد همچون صیقلی که به آهن و فولاد می دهند هر چه بیشتر با روان آدمی تماس گیرد، افراد را مصمم تر و فعال تر و بُرّنده تر می کند؛ زیرا خاصیت حیات این است که در برابر سختی ها مقاومت کند و آماده مقابله با آن گردد، سختی مانند کیمیا خاصیت انقلاب ماهیت را دارد و جان و روان آدمی را عوض می کند . [7]

2. شرور و خیرها:

چنان که قرآن کریم می فرماید: شرور و خیرها نیز از آزمایش های الاهی محسوب می شوند. [8] پس حتی خوبی ها می توانند عاملی برای امتحان باشند؛ مثلاً به کسی مال و ثروت و یا مسئولیتی که موجب افزایش آبرو و عزت است می رسد، ولی آن شخص نمی تواند به خوبی از چنین موقعیتی استفاده کند و شیطان او را گمراه می کند.

3. فراوانی نعمت:

امتحانات الاهی همیشه به وسیله حوادث سخت و ناگوار نیست، بلکه گاه خدا بندگانش را با وفور نعمت و کامیابی ها آزمایش می کند، [9] چنان که قرآن کریم از قول حضرت سلیمان (ع) می فرماید: «این از فضل پروردگار من است، تا مرا آزمایش کند که آیا شکر او را بجا مى‏آورم یا کفران مى‏کنم؟! و هر کس شکر کند، به نفع خود شکر مى‏کند و هر کس کفران نماید (بزیان خویش نموده است، که) پروردگار من، غنىّ و کریم است!». [10]

گروهی که، غرق در نعمت می شوند و امکانات مادی از هر نظر در اختیارشان قرار می گیرد، آزمایش آنان این است که آیا در چنین شرایطی، قیام به وظیفه شکر نعمت می کنند و به فقرا کمک می کنند یا غرق در غفلت و غرور و خودخواهی و خودبینی می شوند.

4. فرزند:

قرآن کریم می فرماید:  " بدانید: مال‌ها و فرزندان شما مایه امتحان می‌باشند". [11]

5. ایمان و کفر:

قرآن مجید درباره‌ نگهبانان دوزخ و شماره آنان یادآور می ‌شود که 19 فرشته از آن نگهبانی می کند، آن گاه می ‌افزاید : این گزارش، وسیله امتحان و آزمایش است، آنان که ایمان قوی و نیرومندی به غیب و امور پوشیده از حس دارند، این گزارش را از صمیم دل می ‌پذیرند، ولی گروه دیگر به تکذیب آن می ‌پردازند،   چنان که می ‌فرماید : "ما نگهبانان دوزخ را فرشته و تعداد آنان را نوزده نفر قرار ندادیم، جز برای آزمایش افراد کافر". [12]

6. زیور آلات در زمین:

در جایی از قرآن مجید مجموع آنچه را که در روی زمین قرار دارد، مایه آزمایش دانسته آن جا که می ‌فرمایند :   "ما آنچه که در روی زمین است زیور آن قرار دادیم، تا بیازماییم که کدام یک نیکوکارتر است" . [13]



  [1] ملک، 2.

[2]    مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 1، ص 527، دارالکتب الاسلامیة، چاپ بیست و یکم، 1365 شمسی.

[3]    بقره، 124. " وَ إِذِ ابْتَلى‏ إِبْراهیمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّیَّتی‏ قالَ لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمینَ".

[4]    عنکبوت، 3و2.

[5]    عنکبوت، 2.

[6]    بقره، 155 .

[7]     اقتباس از نمایه شماره 2056 (سایت: 2418).

[8]    انبیاء، 35.

[9]     تفسیر نمونه، ج 1، ص 533.

[10]    نمل، 40.

[11]    انفال، 28 .

[12]    مدثر،31 .

[13]    کهف، ۷.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها