موجود بر دو قسم است:
1. موجودى که وجودش «فى نفسه» است؛ و آن‌را وجود مستقل، وجود محمولى و یا وجود نفسى مى‌‏نامند.
2. موجودى که وجودش «فى غیره» است؛ و به آن وجود رابط گفته می‌شود.
در مورد وجود محمولی و وجود رابط مباحث متعددی وجود دارد، یکی از مباحث این است که آیا اختلاف میان وجود مستقل و رابط، یک اختلاف نوعى است یا نه؟ اگر بگوییم: اختلاف میان آنها یک اختلاف نوعى نیست، معنایش این است که وجود رابط، با آن‌‏که یک معناى تعلقى و وابسته به غیر دارد، امّا در صورتى که با نظر استقلالى به آن نگریسته شود مى‏‌تواند از این وابستگى و عدم استقلال در مفهومیت جدا شده و به شکل یک معناى مستقل درآید. و اگر بگوییم: اختلاف میان آنها یک اختلاف نوعى است، معنایش این است که هرگز نمى‏‌توان از وجود رابط مفهوم مستقلى به دست آورد.
نظریه صحیح آن است که اختلاف میان وجود رابط و مستقل، اختلاف نوعى نیست؛ زیرا همان‌‏گونه که حکیمان در بحث‏‌هاى علت و معلول فلسفه بیان کردند، نیازمندى و وابستگى معلول به علت ذاتى معلول است، و لازمه این امر آن است که معلول عین نیاز و وابستگى به وجود علت بوده و هیچ نحوه استقلالى از آن نداشته باشد. مقتضاى مطلب یاد شده آن است که وجودهاى معلول به هر صورتى که باشند؛ خواه جوهر و خواه عرض که آن ‏هم یک موجود فى نفسه است؛ نسبت به علتشان رابط باشند، اگرچه همان وجودهاى معلول با نظر به خودشان و در مقایسه با یکدیگر جوهر یا عرض مى‌‏باشند.
[حاصل آن‏‌که به مقتضاى فقر ذاتى و نیاز ذاتى معلول به علت، وجود معلول نسبت به علتش یک وجود رابط است. از طرف دیگر تمام موجودات خارجى معلول خداى سبحان هستند، پس همه آنها رابط هستند؛ اما در عین حال ما از آنها ماهیات گوناگون انتزاع مى‌‏کنیم، و این نشان مى‌‏دهد که مى‌‏توان وجود رابط را مستقلاً لحاظ نمود و از آن مفهوم مستقل به دست آورد.] به این صورت ثابت مى‌‏شود که اختلاف وجود رابط و مستقل، یک اختلاف نوعى نیست؛ یعنى مفهوم غیر مستقلى که از وجود رابط انتزاع مى‏‌شود، قابلیت آن‌را دارد که به مفهوم مستقلى که از وجود مستقل انتزاع مى‌‏شود، تبدیل گردد.[1]
البته، ملا صدرا در اسفار مطلبی را بیان کرده و آن این‌که معنای وجود، بر وجود رابطی و محمولی به اشتراک لفظی حمل می‌شود؛ ولی همان‌گونه که در شرح اسفار بیان شده: مقصود صدرا از قول به تباین و اشتراک لفظی، برای نشان دادن شدّت بُعد بین این دو نوع از وجود است؛ و گرنه قول به تباین و اشتراک لفظی دو معنای وجود رابطی و محمولی با مبادی حکمت متعالیه، یعنی وحدت مفهوم وجود و تشکیک حقیقت آن، ناسازگار است. وی می‌گوید آنچه که این گفته را تأیید می‌کند تصریح صدرالمتألهین در اشتراک عرفی وجود بین دو قسم از وجود نفسی است که در برابر دو قسم از وجود رابطی هستند؛ زیرا شکی نیست که مصادیق این دو قسم متباین نبوده و از مراتب حقیقت مشککه خارجی هستند.[2]

---