لطفا صبرکنید
بازدید
27529
27529
آخرین بروزرسانی:
1393/11/08
کد سایت
fa55185
کد بایگانی
67863
نمایه
فرق اصطلاح «تصور و تصدیق» با «مبادی تصوریه و تصدیقیه»
طبقه بندی موضوعی
کلیات
اصطلاحات
تصور و تصدیق
گروه بندی اصطلاحات
اصطلاحات منطقی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
فرق اصطلاح «تصور و تصدیق» با «مبادی تصوریه و تصدیقیه» چیست؟
پرسش
فرق بین دو اصطلاح «تصور و تصدیق» با «مبادی تصوریه و تصدیقیه» چیست؟ لطفاً با مثال توضیح بدهید.
پاسخ اجمالی
اصطلاح «تصور و تصدیق» و اصطلاح «مبادی تصوری و تصدیقی»، هر دو از اصطلاحات منطقیاند، ولی با این تفاوت که اصطلاح «تصور و تصدیق» در نظر اهل منطق مربوط به انواع علوم است؛ یعنی علم به معنای مصدری،[1] دانستن و حصول صورتی از شیء در ذهن، دو گونه است: یا تصور است که به معنای حضور صورت شیء بدون حکم نزد عقل است، و یا تصدیق است که به معنای حضور صورت شیء نزد عقل همراه با حکم است.[2]
اما اصطلاح «مبادی تصوری و تصدیقی» در نظر عالمان منطقی مربوط به اجزای علوم مدوّن است؛ یعنی عالمان منطقی بر این باورند که علم به معنای مدوّن؛ یعنی مجموعه مسائل منسجم، مرتبط با هم، دارای سه جزء است، که عبارتاند از: موضوع، مسائل و مبادی؛ مبادی نیز دو قسم است: 1. مبادی تصوری، 2. مبادی تصدیقی.
مقصود از مبادى تصوری امورى است که تصور موضوع علم یا موضوع مسائل به آن وابسته است؛ مانند: تعریف موضوع علم، تعریف اجزای موضوع و تعریف عوارض و حالات موضوع علم.
منظور از مبادى تصدیقی، مسائلى است که تصدیق به مسائل علم متوقف بر آنها است؛ مانند قضایای بدیهی که در اثبات مسائل علم به کار برده میشوند. به بیان دیگر مراد از مبادی تصدیقی، تصدیقات بدیهى است که موجب کشف تصدیقات مجهول میشود.[3]
با توجه به مطالب گذشته آشکار شد که اصطلاح «تصور و تصدیق» با اصطلاح «مبادی تصوری و تصدیقی» دو وادی جداگانه و دو مطلب کاملاً جدا هستند؛ زیرا اصطلاح تصور و تصدیق مربوط به تقسیم علم به معنای مصدری و حالت نفسانی است، در حالیکه اصطلاح «مبادی تصوری و تصدیقی» مربوط به بحث اجزای علوم مدوّن و متعارف است.
اما اصطلاح «مبادی تصوری و تصدیقی» در نظر عالمان منطقی مربوط به اجزای علوم مدوّن است؛ یعنی عالمان منطقی بر این باورند که علم به معنای مدوّن؛ یعنی مجموعه مسائل منسجم، مرتبط با هم، دارای سه جزء است، که عبارتاند از: موضوع، مسائل و مبادی؛ مبادی نیز دو قسم است: 1. مبادی تصوری، 2. مبادی تصدیقی.
مقصود از مبادى تصوری امورى است که تصور موضوع علم یا موضوع مسائل به آن وابسته است؛ مانند: تعریف موضوع علم، تعریف اجزای موضوع و تعریف عوارض و حالات موضوع علم.
منظور از مبادى تصدیقی، مسائلى است که تصدیق به مسائل علم متوقف بر آنها است؛ مانند قضایای بدیهی که در اثبات مسائل علم به کار برده میشوند. به بیان دیگر مراد از مبادی تصدیقی، تصدیقات بدیهى است که موجب کشف تصدیقات مجهول میشود.[3]
با توجه به مطالب گذشته آشکار شد که اصطلاح «تصور و تصدیق» با اصطلاح «مبادی تصوری و تصدیقی» دو وادی جداگانه و دو مطلب کاملاً جدا هستند؛ زیرا اصطلاح تصور و تصدیق مربوط به تقسیم علم به معنای مصدری و حالت نفسانی است، در حالیکه اصطلاح «مبادی تصوری و تصدیقی» مربوط به بحث اجزای علوم مدوّن و متعارف است.
[3]. ر.ک: یزدى، ملا عبدالله بن شهاب الدین حسین، الحاشیة على تهذیب المنطق، ص 114 - 116، قم، مؤسسة النشر الاسلامى، چاپ دوم، 1412ق؛ سجادی، سید جعفر، فرهنگ معارف اسلامى، ج 3، ص 1667، تهران، دانشگاه تهران، چاپ سوم، 1373ش.
نظرات