اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:اصطلاحات منطقی)
-
استقراء ، استقراء تام ، استقراء ناقص
2636 اصطلاحات منطقی
«استقراء» يكى از اقسام سهگانه حجت و استدلال است. و آن استدلالى است كه در آن از مطالعهی امور جزئى به نتيجهاى كلى دستيابند. مثلا از ملاحظهی حيوانات مختلف كه هريک هنگام جويدن غذا فکّ پایین را ح
-
برهان افتراض
942 اصطلاحات منطقی
برهان افتراض، یا قیاس افتراض، یا دلیل افتراض، يكی از روشهـای منطـقی اسـت که در موارد متعددی به کار میرود؛ یکی از کاربردهای آن، اثبات برخی از اقسام شکل دوم و سوم قیاس است.
از نظر منطقیها،
-
تصور و تصدیق
2361 اصطلاحات منطقی
«تصور» یعنی آنکه به چیزی فکر کنیم، بدون آنکه در صدد اثبات و یا نفی موضوعی باشیم، مانند تفکر به آسمان، اما «تصدیق» به معنای فکر کردن به چیزی به همراه حکم به اثبات و یا نفی میباشد، مانند آنکه «آسمان
-
تمثیل
1419 اصطلاحات منطقی
«تمثيل» در دانش منطق، يكى از اقسام سهگانه «حجت» است، و آن عبارت است از: «حكم كردن بر چيزى به سبب حكمى كه دربارهی امر مشابه آن كرده باشند».
مانند اينكه از حرمت شراب انگور حكم به حرمت شر
-
جهل بسیط ، جهل مرکب
1701 اصطلاحات منطقی
حد تام ، حد ناقص ، رسم تام ، رسم ناقص
12293 اصطلاحات منطقی- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی
2451 اصطلاحات فقهی - اصولی
اصطلاح «حصر»، بیشتر در علوم ادبی کاربرد دارد، و عبارت است از: اختصاص دادن چیزی به چیز دیگر به طریق مخصوص. به عبارت دیگر، اثبات حکمی برای موردی معین و نفی آن حکم از موارد دیگر است.
به عنوان
-
دور
2279 اصطلاحات فلسفی
«دَوْر» (به فتح اول و سکون ثانی) از اصطلاحات منطق و فلسفه است که در سایر علوم بویژه فقه و اصول نیز کاربرد زیادی دارد. دور عبارت است از: اینکه موجود شدن چیزی در نهایت، وابسته به مو
-
دور مصرح
1465 اصطلاحات فلسفی
«دور مُصَرَّح» همان دور بدون واسطه است. رجوع کنید: مدخل «دَوْر».
-
دور مضمر
1638 اصطلاحات فلسفی
به دور با واسطه «دَوْر مُضمَر» میگویند. مثلاً هر گاه "الف" متوقف بر "ب" باشد و "ب" متوقف بر "ج" و "ج" متوقف بر "دال" و "دال" متوقف بر "الف" باشد. رجوع کنید: مدخل مغالطه
1316 اصطلاحات منطقی«مغالطه»، قیاسی است که به دلیل وجود برخی ویژگیهایی که در مقدمات آن وجود دارد، نتیجه درست و قابل پذیرشی را به دنبال نخواهد داشت:
- به لحاظ «صوری» درست نباشد؛ بدین بیا
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
از آنجا که خداوند فیاض مطلق است، چرا انسانها از همان اول در بهشت آفریده نشدهاند؟
12458 بهشت و جهنم 1387/10/01بهشت و جهنم نتیجه و ثمره اعمال اختیاری انسان است. پس بهشت که نهایت مسیر است بدون وجود دنیا و عمل صالح درآن به دست نمی آید و این منافات با فیاض مطلق بودن خداوند ندارد؛ چون فیض خداوند براساس حکمت ...
-
آیا امکان دارد گوشهای از تاریخ دولت اندلس را بیان کنید؟
14280 تاریخ 1391/07/17اندلس یا اسپانیای امروزی در جنوب غربی قاره اروپا قرار دارد. در قرن اول هجری در پی فتح آفریقا توسط مسلمانان، فرماندهان در صدد برآمدند تا افراد بیشتری را به اسلام دعوت نمایند؛ لذا متوجه اندلس گردیدند. مردم اندلس نیز از آنجا که از ظلم و جور ...
-
«شعور جمعی» چیست؟ آیا همان نظریه «صد میمون» بوده و آیا مخالفتی با اسلام دارد؟
6155 بیشتر بدانید 1399/01/26به نظر میرسد اثبات شعور جمعی به تفسیر و قرائتی که در قانون مورفیک و صد میمون کن کایز آمده، مشکل است؛ زیرا این نظریه به صورت مطلق معتقد است، هر آگاهی فردی به آگاهی جمعی مرتبط است؛ و بر این باور است: زمانی که سطح جدید آگاهی ...
-
آیا رهبر و ولی فقیه بر اساس اصل 110 قانون اساسی، میتواند تمام مجرمان را عفو کند و یا آنکه این عفو مقید به ضوابط و شرایطی است؟!
2158 ولایت فقیه و حکومت اسلامی 1401/02/22بر اساس اصل 110 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رهبر وظایف و اختیارات مهمی دارد که یکی از این وظایف، عفو یا تخفیف مجازات محکومیت در حدود موازین اسلامی پس از پیشنهاد رئیس قوه قضاییه است. البته رهبر میتواند بعضی از وظایف و اختیارات خود را ...
-
فعل معلوم چگونه به فعل مجهول تبدیل میشود و چه تفاوتی در معنای آن به وجود میآورد؟
3513 قواعد عربی 1400/11/25افعال بر اساس «مشخص و نامشخص بودن فاعل» به دو نوع معلوم و مجهول تقسیم میشوند:فعل معلومفعل معلوم آن است که فاعل آن مشخص و معلوم باشد، مانند نَصَرَ زیدٌ یعنی زید یاری نمود. البته گاهی فاعل به صورت اسم ظاهر ذکر میشود و ...
-
1. آیا در سلام پایانی نماز، فقط گفتن سلام آخرکافی است؟ 2. آیا در رکعت های سه و چهار می توان یک بار تسبیحات اربعه را گفت؟
46150 Laws and Jurisprudence 1390/06/07مراجع عظام تقلید درباره این دو مسئله چنین میگویند:1. در سلام نماز، صرفا، گفتن سلام سوم، کافی است و سلام اول مستحب میباشد.[1]2. گفتن یک مرتبه تسبیحات اربعه در رکعت سوم و چهارم نماز کافى است، ولی بهتر است که سه مرتبه بگوید.
-
آیا خوردن و آشامیدن سهوی در حال روزه واجب یا مستحب روزه را باطل می کند؟
105465 Laws and Jurisprudence 1388/06/05یکی از چیزهایی که باعث بطلان روزه می شود خوردن و آشامیدن از روی عمد است.[1] که در این زمینه فرقی بین روزه واجب و مستحبی نیست. اما اگر روزه دار سهواً چیزى بخورد یا بیاشامد، روزهاش باطل نمىشود.
-
مقصود از علوم قرآنی چیست؟
12446 علوم قرآنی 1392/07/15اصحاب پیامبر اسلام(ص) از همان روزهاى نخستین نزول قرآن در فهم و تحقیق این کتاب بزرگ علاقه و جدیّت عجیبى از خود نشان دادند و مطالب علمى ارزندهاى را از پیامبر و از سرچشمه فیّاض قرآن آموختند، که براى محققان و دانشمندان، تحقیقات مهمّى را فراهم ساختند که ...
-
آیا حضرت سبز قبا که در دزفول قرار دارد واقعا برادر امام رضا است؟
22430 تاريخ بزرگان 1391/05/09در ارتباط با پرسش مطرح شده نکاتی را باید یادآور شد: 1. اکثر امام زادگانی که امروزه مرقدشان زیارت گاه مردم قرار گرفته، فرزندان امام نیستند، بلکه از نوادگان ائمه اطهار میباشند. بسیاری از آنها انسانهای شریف و از نسل پیامبر اسلام(ص) بوده اند؛ لذا ...
-
آیا پیامبر اکرم(ص) فرمود، اگر زنی در جایی نشسته بود، مردان حق ندارند آنجا بنشینند، مگر آنکه آن مکان کاملا سرد شود؟
40620 Laws and Jurisprudence 1391/07/08در برخی منابع روایی، حدیثی با این مضمون وجود دارد: «إذا جلست المرأة مجلسا فقامت عنه، فلا یجلس فی مجلسها أحد حتی یبرد»؛[1] هرگاه زنی در مکانی نشسته و سپس از آنجا برخیزد، مردی در آن مکان ننشیند تا زمانی که آنجا سرد ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
889342 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
776671 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
748760 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
669973 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
653795 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
645705 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
592940 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
578917 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
562712 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
562557 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی