جستجوی پیشرفته
بازدید
18498
آخرین بروزرسانی: 1399/05/26
خلاصه پرسش
آیا افرادی؛ مانند عبدالله بن عباس، عبد الله بن جعفر، و دیگران با همراهی نکردن امام حسین(ع) در سفر کربلا واقعاً از آن‌حضرت سرپیچی کردند؟
پرسش
آیا افرادی؛ مانند عبدالله بن عباس، عبد الله بن جعفر، جابر بن عبدالله انصاری و دیگران با همراهی نکردن امام حسین(ع) در سفر کربلا واقعاً از آن‌حضرت سرپیچی کردند؟ اگر سرپیچی کرده‌اند، علتش چه بودہ؟ و چرا آنان به کربلا نرفتند؟
پاسخ اجمالی

اگرچه کسانی که امام حسین(ع) را یاری کردند و همراه او در مبارزه با ظلم و ستم یزید به شهادت رسیدند، دارای مقام و جایگاه ویژه‌ای در پیش‌گاه خداوند هستند و هرگز کسی به آن مقام و جایگاه نمی‌رسد. اما در ارتباط با افرادی که پیرو آن امام بزرگوار بودند، اما به دلایلی توفیق شهادت در رکاب آن‌حضرت را نداشتند، نمی‌توان قضاوت یکسانی داشت؛ زیرا:

اولاً: امام حسین(ع) نه تنها آنان را تکلیف و اجبار به همراهی خود در این سفر ننمود، بلکه حتی بیعت خود را از برخی همسفرانی که تا کربلا نیز همراهشان بودند برداشتند.[1]

ثانیاً: با آن‌که شهادت امام حسین(ع) به دلیل روایت پیامبر(ص) و امام علی(ع)[2] نزد پیروانشان مسلّم بود، اما این‌که ایشان در ابتدای همین سفر و قبل از رسیدن به کوفه و به دست گرفتن حکومت به شهادت خواهند رسید، نه تنها موضوعی قطعی نبود، بلکه با توجه به بیعت هزاران تن از کوفیان به ظاهر دور از نظر به شمار می‌آمد.

ثالثاً: بیعت نکردن امام حسین با یزید ابتدا و شروع یک مبارزه بود، و برای تمام بزرگان هنوز مسجّل نشده بود که این حرکت منجر به کشته شدن امام و یارانش خواهد شد.

رابعاً: امام حسین(ع) زمانی که از مدینه خارج و وارد مکه شد، از سوی مردم کوفه، برای رهبری شیعیان آن منطقه دعوت شد؛ بدین منظور قبل از حرکت به آن دیار، مسلم بن عقیل را به عنوان نماینده خود به کوفه فرستاد؛ مردم کوفه با او بیعت کردند، و مسلم برای امام نامه فرستاد که مردم کوفه برای استقبال از شما آماده‌اند؛ این‌جا بود که عبد الله بن عباس[3] به امام پیشنهاد داد، اگر به هر صورت تصمیم به خروج از مکه را داری، به یمن برو که پدر بزرگوارت شیعیان زیادی آن‌جا دارد و از کوفه بپرهیز که مردمش بی‌وفا هستند.[4] به هر صورت، امام حسین(ع) تصمیم گرفت که عازم کوفه شود و پس از گذشتن از مناطق «تنعیم»،[5] و «وادی عتیق»[6] شتابان به حرکت خویش ادامه داد تا به «ذات عرق» رسید[7] و آن‏گاه در «حاجِر (یا حاجز)» از بَطن الرُّمّه فرود آمد و نامه‌اى را توسط «قیس» نزد مسلم فرستاد تا مردم کوفه را از آمدنش آگاه سازد و سپس حرکت نمود[8] تا به «ثعلبیه» رسید، و در آنجا از شهادت مسلم و هانى، اطلاع حاصل کرد[9] و به راه خود ادامه داد تا به منطقه «زُبالَه» رسید.[10] در آن سامان در جریان شهادت عبداللّه بن یقطر قرار گرفت و با یارانش سخن گفت و ماجراى شهادت مسلم و هانى و قیس و عبد اللّه را به اطلاع آنان رساند و به آنها اجازه برگشت داد.[11] مردم از هر سو، از پیرامون وى پراکنده شدند و جز خاندان او و یاران برگزیده‌اش کسى با او باقى نماند. سپس به حرکت خویش ادامه داد تا به پهن دشت «عقبه» رسید[12] و در «شراف» فرود آمد و شب را در آن‌جا به سر برد.[13] بامدادان وقتى حرکت کرد سپاهى از دور نمایان گشت، که در این‌جا لشکر ابن زیاد از ورود امام حسین(ع) به شهر ممانعت کرده، ایشان مسیر خود را کج کرده و از مسیر عذیب و قادسیه حرکت کرد، در این‌جا فرمانى از عبید اللّه مبنى بر سخت‌گیرى در مورد امام حسین به حرّ بن یزید ریاحی رسید و بدینسان، امام حسین(ع) دوم ماه محرم سال 61 به کربلا رسید و در آنجا سراپرده زد.[14] این‌جا بود که برای امام(ع) مسلّم شد که این سرزمین میعادگاه او و یارانش است.

امام حسین(ع) در مسیر راه مکه به کربلا بود که برخی از بزرگان ساکن اطراف را دعوت به همراهی کرد و فرمود یا به من بپیوندید و یا از کاروان من فاصله بگیرید و دور شوید؛ چون اگر در روز عاشورا صدای «هل من ناصر» مرا بشنوید و به کمک و یاری من نیایید، گناه‌کار خواهید بود. علاوه بر این حتی شب عاشورا آن‌حضرت به یاران و همراهان خود فرمود شما می‌توانید از این فرصت استفاده کنید، برگردید و به سراغ زندگی خود بروید؛ لذا اگر کسانی در آن زمان هم با امام خداحافظی می‌کردند و به سراغ زندگی خود می‌رفتند گناهی مرتکب نمی‌شدند. تنها از روز عاشورا اگر کسی صدای کمک خواهی و یاری امام را شنید و او را یاری نکرد گناه‌کار خواهد بود، و به طور طبیعی ابن عباس و عبد الله بن جعفر در این محدوده نبودند. تا صدای هل من ناصر امام را بشنوند.[15]


[1]. ر. ک: شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 91، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق.

[2]. شیخ صدوق، الأمالی، ص 134، بیروت، اعلمی، چاپ پنجم، 1400ق. 

[3]. « زندگی‌نامه عبدالله بن عباس»، 73721؛ « ابن عباس از شاگردان امام علی(ع)»، 25676.

[4]. طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، تحقیق، ابراهیم، محمد أبو الفضل، ج ‏5، ص 383، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق؛ مسعودی، ابو الحسن علی بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق، داغر، اسعد، ج ‏3، ص 54، قم، دار الهجرة، چاپ دوم، 1409ق.

[5]. الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2.

[6]. سید بن طاوس، اللهوف فی قتلی الطفوف، ص 69، تهران، نشر جهان، چاپ اول، 1348ش.

[7]. الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 69؛ اللهوف فی قتلی الطفوف، ص 69.

[8]. الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 70؛ ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب(ع)، ج ‏4، ص 95، قم، علامه، قم، چاپ اول، 1379ق.

[9]. طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج ‏1، ص 447، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1417ق.

[10]. الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 75؛ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج ‏3، ص 168، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق.

[11]. الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 75 – 76؛ أنساب الأشراف، ج ‏3، ص 168 – 169.

[12]. الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 76؛ اعلام الوری بأعلام الهدی، ج ‏1، ص 447.

[13]. الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 76؛ أنساب الأشراف، ج ‏3، ص 169.

[14]. الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 80 – 83. 

[15]. «همراهی نکردن عبدالله بن جعفر از امام حسین»، 15064.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها