«ام المؤمنین»؛ یعنی مادر مؤمنان. این اصطلاح اوّلین بار در زمان پیامبر اسلام(ص) با نازل شدن آیۀ ششم سورۀ احزاب دربارۀ همسران آن‌حضرت رایج شده است، زیرا  آن آیه، همسران پیامبر(ص) را به مثابه مادر مؤمنان اعلام می‌کند. تشبیه همسران رسول خدا(ص) به مادران، تشبیه در بعضی از آثار مادری است، نه همۀ آنها؛ یعنی مادران نسبت به فرزندان خود حقوقی دارند و احکامی طرفینی بین آنها حکم‌فرما است که در این جا تمام آن احکام جاری نیست، اما به عنوان نمونه، همانگونه که انسان نمی‌تواند با مادرش ازدواج کند، نمی‌تواند با همسران پیامبر(ص) نیز پیمان ازدواج ببندد.

این حکم  ابتدا جهت احترام  به پیامبر (ص) و در مرحله دوم، جهت احترام به همسران حضرتشان و در نهایت برای پیش‌گیری از برخی سوء استفاده‌ها و توطئه‌ها  است، زیرا برخی افراد به دنبال آن بودند که بعد از مرگ رسول خدا(ص) با همسران آن‌حضرت ازدواج کرده و از این طریق به اهداف و مقاصد سیاسی خود برسند.