سیر و سلوک عبارت است از: پیمودن مسیر ترسیم شده در عرفان عملی برای رسیدن به وصال حضرت حق و فانی شدن در خداوند. بنابراین، سیر و سلوک، بخش عملی عرفان عملی است.

به بیان دیگر، سیر و سلوک همان ریاضت‌هایی است که عارف به جان می‌خرد و به تدریج عشق سوزانی در قلب وی نسبت به حق تعالی ایجاد شده و این عشق در شدیدترین مرحله به فنای عارف و وصال او با حق تعالی می‌انجامد و در همین مقام فنا و اتصال است که نهایی‌ترین شهود‌های عرفانی رخ می‌دهد.

سالک برای رسیدن به کمال نهایی خود باید مراحل و منازلی را در مسیر سیر و سلوک طی کند. این مراحل اگرچه با نام‌ها و عددهای متفاوتی ذکر شده است، اما همگی به یک مسیر واحد اشاره دارند. این مراحل به طور کلی از طلب، شروع شده و بعد از مجاهدات و حصول معرفت و عشق، به لقاء الله ختم می‌شود. تعبیر قرآنی مراحل سیر و سلوک همان اسلام، ایمان، هجرت، جهاد، شهادت، امامت و لقاء الله است.