کفر در دانش لغت به معنای پوشاندن بوده و در قرآن کریم و دیگر منابع اسلامی به معنای نپذیرفتن یک حقیقت و یا ناسپاسی نسبت به یک نعمت است که در برابر مفاهیمی چون «اسلام» و «شکر» قرار می‌گیرد.

در همین راستا «کفر» از جمله واژگانی است که دارای مراتب بوده و مصادیق فراوانی دارد. به بیان دیگر، کفر از واژه‌هایی است که «مقوله به تشکیک» بوده و شدت و ضعف پذیر است و از همین روست که قرآن می‌فرماید: «الْأَعْرابُ أَشَدُّ كُفْراً وَ نِفاقاً»؛ باديه‏‌نشينان عرب، كفر و نفاقشان شديدتر است.

در فرهنگ قرآنی می‌توان کفر را در چند گروه مورد بررسی قرار داد:

1. كفر انکار: کفر انکار خود بر دو قسم است. یکی انکار ربوبیت حق تعالی؛ یعنی منکر شدن خدا، بهشت و جهنم که برخی از مادی‌گراها چنین‌اند. دیگری، انكار همراه با معرفت و شناخت؛ بدین معنا که فرد منكر می‌داند این مطلب حق است و برای او اثبات شده، اما با این وجود آن‌را انكار می‌کند.
2. کفر نعمت،
3. كفر به سبب ترک آنچه خداوند به آن فرمان داده است.
4. كفر برائت و بيزارى جستن.

با توجه به  معانی گوناگونی که از کفر وجود دارد، حتی شامل برخی از مسلمانان نیز می‌شود؛ یعنی فردی مسلمان با اعتقاد و ایمان به خدا، معاد، و... در عین حال ممکن است نسبت به برخی از نعمت‌های الهی ناسپاسی کند و یا برخی از واجبات را ترک کند و مصداق یکی از مراتب کفرشود.