«قساوت» از ریشه «قَسَوَ» در لغت به معنای غلظت، شدّت و صلابت است. و «قسوة» به معنای رفتن نرمى و دل‌سوزی از دل‌ها است. «قساوت قلب»، یا همان «سنگ‌دلی»، گاهی در رابطه بین انسان و خدا است که در این صورت دل انسان نسبت به یاد خدا سخت و قسی می‌شود، و گاهی این قساوت بین انسان و دیگر هم‌نوعان و افراد جامعه رخ می‌دهد. و در اصطلاح اخلاق، قلبی قساوت دارد كه از ديدن ناراحتی و رنج و مصيبت ديگران متأثر نشود، و دلش به رحم نیايد. بی‌گمان منشأ این رذیله اخلاقی، نسبت به خدای متعال تکبر و استکبار بوده، و نسبت به خلق خدا غلبه صفت بی‌رحمی و درندگی است، و بسیاری از افعال نکوهیده؛ مانند ظلم، تجاوز به حقوق دیگران، به داد مظلومان نرسیدن، کمک نکردن به فقرا و نیازمندان و... از این صفت سرچشمه می‌گیرد.

گناه، آرزوهای دراز، تزیین شیطان، دوری از یاد خدا، ثروت‌اندوزی و ... از جمله‌ی عوامل به وجود آورنده قساوت به شمار می‌آیند. بر اساس تعالیم و آموزه‌های دینی، یاد خدا، پیروی از پیامبران الهی، یتیم نوازی، تلاوت قرآن، کمک از لطف و رحمت خدا، تضرّع به درگاه الهى، راه‌کارهای درمان قساوت و سنگ‌دلی هستند.