«نشوز» یک اصطلاح فقهی و حقوقی در ارتباط با حقوق و وظایف زناشویی بین زن و شوهر است؛ لذا «ناشز» و «ناشزه» به مرد يا زنى گفته مى‌شود كه حقوق لازمه و وظايف زناشويى را رعايت نمى‌كند.

نشوز در اصل به معناى ارتفاع و بلند شدن است. گفته مى‏شود: «نشز من مكانه نشوزا اذا ارتفع عنه»؛ يعنى از مكان خود برخاست. و شرعا به معناى خروج از طاعت، يعنى بيرون رفتن يكى از زوجين از دائره مسئولیت‌های خود می‌باشد.

خلاصه این‌که وقتى شوهر از اداى حقوق زن كه عبارت از نفقه و حق مضاجعه و مواقعه است خوددارى كرد ناشز خواهد شد، و اگر زن از اداى حقوق مرد امتناع كند و بدون داشتن عذرى از وى تمكين ننمايد ناشزه می‌شود.

واژه نشوز در قرآن کریم نیز مورد استفاده قرار گرفته است.