جستجوی پیشرفته
بازدید
35675
خلاصه پرسش
فرق میان نذر، عهد و قسم چیست؟
پرسش
فرق میان نذر، عهد و قسم چیست؟
پاسخ اجمالی

 

نذر، عهد و قسم پیمانی با خداوند است که باید - با توجه به شرایطی که برای هر یک قرار داد شده- به آن عمل شود؛ لذا از این جهت با هم شباهت دارند. در ذیل ابتدا تعریف هر یک سپس تفاوتشان بیان می‌شود.

1. «نذر» در اصطلاح فقهى؛ یعنی این‌كه انسان ملتزم شود كار خيرى را براى خدا به‌جا آورد، يا كارى را كه ترک آن بهتر است، براى خدا ترک نمايد.[1] یکی از شرایط درستی نذر[2] این است: كارى را كه انسان نذر می‌كند، بايد توانایی انجام آن براى شخص نذر کننده ممكن و از نظر شرع مقدس اسلام نيز مطلوب باشد؛ مانند انجام واجب و مستحب يا ترک حرام و مكروه و يا انجام كار مباحى كه از جهتى بهتر باشد و نذر كننده نيز به قصد همان جهت نذر كند.[3]

2. عهد آن است که انسان با خداوند پیمان بندد کاری را انجام دهد یا کاری را ترک نماید.[4] اما کسی که عهد می‌کند کاری را انجام دهد نیاز نیست آن کار در شرع بهتر باشد، بلکه کافی است مباح باشد و انجام آن برای او مصلحتی در دین یا دنیا داشته باشد.[5]

3. یمین ‌(قَسَم)؛ کاری را که انسان قصد انجام یا ترک آن‌را در آینده دارد، برای تأکید، به یکی از اسم‌های خداوند متعال قسم یاد می‌کند و انجام یا ترک آن کار را بر خود واجب می‌کند؛ گرچه آن‌ کار مباح باشد،[6] اما کاری را که بر انجام آن قسم یاد می‌شود، حرام و مکروه نباشد و کاری را که بر خودداری از آن سوگند یاد می‌شود، واجب و مستحب نباشد، و اگر قسم بخورد که کار مباحی را بجا آورد یا از آن خودداری کند؛ چنان‌چه انجام آن کار یا خودداری از آن دارای غرض عقلایی؛ هر چند دنیوی داشته باشد، قسم او درست است، و باید بر طبق آن عمل کند.[7]

4. با توجه به تعریف هر یک فهمیده می‌شود که؛ فرقى بين نذر و عهد نيست مگر در تلفّظ؛ مثلًا اگر شخص بگويد با خدا «عهد» می‌كنم كه هر شب نماز شب بخوانم يا اگر مريض من خوب شد هزار تومان صدقه می‌دهم، به آن عهد می‌گويند و اگر بگويد برای خدا بر من است كه هر شب نماز شب بخوانم يا اگر مسافر من سالم برگشت فلان كار خير را انجام بدهم، به آن نذر می‌گويند و در حقیقت تمام مسائل و شرایطی كه در نذر گفته شده در عهد نيز می‌آيد.

تمام مسائل و شرایطی كه در نذر گفته شد در قسم نيز مى‏آيد، مگر اين‌كه مورد نذر و عهد بايد راجح باشد (انجام واجب يا مستحب و يا ترک حرام و مكروه) ولى مورد قسم لازم نيست رجحان و برتری داشته باشد اما نبايد مرجوح باشد؛ یعنی مورد قسم ترک واجب يا مستحب و يا انجام حرام يا مكروه نباشد.

گفتنی است؛ كفّارۀ عهد مانند كفّارۀ نذر است؛ يعنى سير كردن شصت فقير، يا دو ماه روزۀ پى‌درپى، يا آزاد كردن يك بنده.[8] اما کفارهٔ عمل نکردن به قسم عبارت است از این‌که؛ يک بنده آزاد كند، يا ده فقير را سير كند، يا آنان را بپوشاند و اگر اينها را نتواند بايد سه روز، روزه بگيرد.[9]

5. دربارهٔ کفارهٔ عمل نکردن به نذر، عهد و قسم نمایه‌های زیر را مطالعه کنید:

«کفاره عمل نکردن به عهد»، سؤال 661

«شکسته شدن قسم»، سؤال 6846



[1]. امام خمينى، توضيح المسائل، محقق و مصحح: قلی‌پور گيلانى، مسلم، ص 560، م 2510، مؤسسۀ تنظيم و نشر آثار امام خمينى(قدس سره)، قم، چاپ اول، 1426ق.

[3]. همان، ص 561، م 2517، 2518 و 2519.

[4]. مشكينى، ميرزا على، مصطلحات الفقه، ص 381 – 382، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.

[5]. علامه حلّی، حسن بن يوسف، قواعد الأحكام فی معرفة الحلال و الحرام، ج 3، ص 295، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ اول، 1413ق؛صافی گلپايگانى، لطف الله، هداية العباد، ج 2، ص 255، دار القرآن الكريم، قم، چاپ اول، 1416ق.

[6]. ايروانى، باقر، دروس تمهيدية فی الفقه الاستدلالی على المذهب الجعفری، ج 2، ص 498، قم، چاپ دوم، 1427ق.

[7]. موسوی گلپايگانى، سيد محمد رضا، هداية العباد، محقق و مصحح: ثابتى همدانى، على، نيرى همدانى، على، ج 2، ص 190، دار القرآن الكريم، قم، چاپ اول، 1413ق.

[8]. امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج 2، ص 622، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق.

[9]. برگرفته  از نمایهٔ «شکسته شدن قسم»، سؤال 6846.

 

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها