جستجوی پیشرفته
بازدید
106297
آخرین بروزرسانی: 1402/10/13
خلاصه پرسش
چرا به امیرالمومنین غضنفر می گویند؟
پرسش
چرا به امیرالمومنین غضنفر می گویند؟ چرا اطلاع رسانی درباره این لقب حضرت علی کم است؟
پاسخ اجمالی

«غضنفر» به معنای غلظت، ضخامت و درشتی است. به شیر به دلیل هیکل درشت و شجاعتش غضنفر می‌گویند و مجازاً به انسان‌هایی که شجاع و دارای بدن و جثه‌ای قوی و نیرومند باشند غضنفر گفته می‌شود. در بسیاری از عبارات و اشعار، لغاتی؛ مانند "لیث"، "زبر" و "غضنفر" که تمامشان به معنای شیر شجاع است، جهت توصیف وجود مبارک امام علی(ع) به کار گرفته شده؛ اما این نام، از اسامی آن‌حضرت نیست.

پاسخ تفصیلی

«غضنفر» به معنای غلظت، ضخامت و درشتی است. شیر را به دلیل هیکل درشت و شجاعتش غضنفر می‌گویند و مجازاً به انسان‌هایی که شجاع و دارای بدن و جثه‌ای قوی و نیرومند باشند، غضنفر گفته می‌شود.[1]

 در کتاب نصاب الصبیان درباره نام‌های متعدد شیر می‌گوید:

 غضنفر و اسد و لیث و حارث و دلهاث                                     هژبر و قسوره و حیدر است و ضیغم شیر.

 القاب متعدد برای یک فرد و یا یک موجود، نشان از اهمیت و ارزش خاص او دارد، و بیانگر زوایای وجودی و شخصیتی او است. یکی از شخصیت‌هایی که لقب‌هایی متعدد دارد، امام علی(ع) است. این القاب به دلیل وجود با عظمت و داشتن صفات فراوان به آن‌حضرت نسبت داده شده است.

 از جمله توصیفاتی که برای آن‌حضرت بیان شده، غضنفر است که این لقب هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی با آن‌حضرت کاملا سازگار است. از نظر روحی کاملا مشخص است که آن‌حضرت بسیار شجاع و قدرتمند و نترس بود و هرگز به دشمنان پشت نکرده بود. در عرف معمولاً شیر را موجودی شجاع می‌دانند و انسان شجاع را هم شیر می‌خوانند. از این نظر، غضنفر که از نام شیر عاریت گرفته شده، برای حضرت علی(ع) لقب مناسبی است، همان‌گونه که یکی از لقب‌های دیگر حضرت «اسدالله است» که آن هم به همین مناسبت است.

 اما از نظر جسمی هم در تاریخ بیان شده است که علی(ع) بدنی قوی و هیکلی درشت داشت، که از این جهت هم وجه تسمیه خوبی بوده و اسم، با مسما مناسبت دارد.

 گفتنی است؛ تا جایی که ما تحقیق کردیم در میان روایات معصومان(ع) کلمه غضنفر در میان القاب آن‌حضرت ذکر نشده است.

 البته در تاریخ آمده است که وقتی اشعار حسان بن ثابت انصاری درباره کشته شدن عمروبن عبدود به قبیله بنی‌عامر رسید، جوانی از آنان در جواب گفت: شما مردم مدینه نباید کشتن عمرو را به خود نسبت دهید و آن‌را هنر خودتان بدانید؛ زیرا او را شیری کشته است.

 فلم تقتلوا عمرو بباسکم                                      ولکنه الکفوء الهزبر الغضنفر[2]

 خطیبان و شاعران نسل‌های بعد نیز واژه غضنفر را در توصیف امام علی(ع) به کار گرفته‌اند، مانند:

1. کفعمی در مصباح خطبه‌ای از یکی از دانشمندان نقل کرده و در آن از امام علی(ع) با لقب الشجاع الغضنفر؛ (شیرشجاع) نام برده است.

 2. ابن شهرآشوب در مناقب از ابن طوطی چند بیت شعر درباره لیلة المبیت و فضیلت و شجاعت حضرت علی(ع) نقل کرده و در آن از لقب لیث و غضنفر برای آن‌حضرت استفاده کرده است:

 فصال علی بالحسام علیهم                           کما صال فی العریس لیث غضنفر

 فولوا سراعا نافرین کأنما                               هم حمر من قسور الغالب تنفر[3]

به این مضمون که وقتی علی(ع) در آن شب به جای پیامبر(ص) خوابید و مشرکان خانه را محاصره کرده بودند علی(ع) با شمشیر به آنها حمله کرد، همان‌طور که شیری شجاع بپرد، و آنها به سرعت از او فرار کردند همان‌گونه که گورخران از شیر فرار می‌کنند.

بر اساس آنچه گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت که «غضنفر» مانند «ابوتراب»، «ابو الحسن» و ... در شمار نام‌های شناخته شده امیرالمؤمنین(ع) نیست؛ و به همین دلیل شما نمی‌توانید با جست‌وجوی این کلمه در نرم افزارها و پایگاه‌های اسلامی پاسخ‌های فراوانی را مشاهده کنید، ولی با این وجود، باید به این نکته اشاره کرد که شاعران و سخنورانی -چه در زمان حیات و چه بعد از شهادت مولای متقیان-، حضرتش را با این عبارت توصیف کرده و بدین وسیله، ایشان را به شیر شجاع تشبیه کرده‌اند.

 


[1]. ابن منظور، لسان العرب، ج 5، ص25؛ الصحاح فی اللغة، ج2، ص20؛ تهذیب اللغة، ج3، ص111.

[2]ابن شهرآشوب مازندرانی، مناقب آل ابیطالب، ج1، ص297،ج 2، ص323، قم، انتشارات علامه، 1379ق.

[3]. همان، ج1، ص394.

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها