لطفا صبرکنید
بازدید
12949
12949
آخرین بروزرسانی:
1393/02/17
کد سایت
fa34772
کد بایگانی
42082
نمایه
حکم ساختمانسازی در اطراف کعبه
طبقه بندی موضوعی
احکام مساجد و مکانهای مقدس
اصطلاحات
کعبه
گروه بندی اصطلاحات
سرفصلهای قرآنی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
آیا احداث ساختمان های بلندتر از خانه خدا پیرامون آن حرام است؟
پرسش
آیا حکمی در مورد اینکه ساخت و ساز در اطراف خانه خدا به صورتی که بنا بلندتر از خانه خدا باشد وجود دارد؟ آیا این کار حرام است؟
پاسخ اجمالی
بیت الله الحرام؛ از جمله مکانهای بسیار مقدس است که شأن و جایگاه آن در طول تاریخ قبل از اسلام و بعد از آن در بین مردم و مسلمانان گرامی داشته شده است. مکانی که در سال میلیونها زائر گرد آن طواف میکنند و طبق برخی روایات؛ حتی نگاه کردن به آن نیز عبادت است.[1] پس حفظ حرمت خانه کعبه بر هر شخصی لازم است و از آنچه باعث خدشهدار شدن حرمت این مکان مقدس میشود باید جلوگیری شود.
اگر یقین داشته باشیم که ساختن بناهایی پیرامون خانه کعبه و مشرف بر آن، موجب هتک حرمت این خانه مقدس است، چنین ساخت و سازی جایز نیست، اما در روایات، مطلبی که به وضوح بر هتک حرمت بودن چنین ساخت و سازی دلالت کند، وجود ندارد.
البته در روایتی از امام باقر(ع) آمده است: «شایسته نیست شخص (زائر) بیش از یک سال در مکه بماند، بلکه باید قبل از آن برگردد؛ و شایسته نیست کسی، بنایی بالاتر از کعبه بسازد».[2] این روایت صحیح و دارای سند متصل است.
همین روایت را شیخ صدوق(ره) در کتاب خود میآورد.[3] هر دوی این بزرگواران در عنوان این باب گفتهاند: «باب کراهیة المُقام بمکة»؛ یعنی قائل به کراهت شدهاند و با توجه به این روایت، حکم به حرمت چنین عملی ندادهاند.
علامه حلی نیز با توجه به همین روایت؛ فتوا به کراهت ساختن بنائی بالاتر از کعبه را داده است.[4]
صاحب جواهر نیز این گونه گفته است: «با توجه به روایت امام باقر(ع)، بلندتر نبودن بناها از کعبه، حتی شامل مساجد نیز میشود، و ظاهر این است که ارتفاع بناها از خود کعبه بالاتر نباشد، ولی اگر بر کوههای اطراف [دورتر از کعبه] بنایی بلندتر از کعبه، ساخته شود، مکروه نیست، خصوصاً با تسامحی که در کراهات وجود دارد».[5]
بنابراین، میتوان چنین نتیجه گرفت که؛ ساختن بنا بالاتر از کعبه مکروه است؛ یعنی بهتر است انجام نشود، ولی این کار حرام نیست.
گفتنی است؛ در بین روایات اهل سنت، حرمت یا کراهت ساختن بنا بالاتر از کعبه یافت نشد.
اگر یقین داشته باشیم که ساختن بناهایی پیرامون خانه کعبه و مشرف بر آن، موجب هتک حرمت این خانه مقدس است، چنین ساخت و سازی جایز نیست، اما در روایات، مطلبی که به وضوح بر هتک حرمت بودن چنین ساخت و سازی دلالت کند، وجود ندارد.
البته در روایتی از امام باقر(ع) آمده است: «شایسته نیست شخص (زائر) بیش از یک سال در مکه بماند، بلکه باید قبل از آن برگردد؛ و شایسته نیست کسی، بنایی بالاتر از کعبه بسازد».[2] این روایت صحیح و دارای سند متصل است.
همین روایت را شیخ صدوق(ره) در کتاب خود میآورد.[3] هر دوی این بزرگواران در عنوان این باب گفتهاند: «باب کراهیة المُقام بمکة»؛ یعنی قائل به کراهت شدهاند و با توجه به این روایت، حکم به حرمت چنین عملی ندادهاند.
علامه حلی نیز با توجه به همین روایت؛ فتوا به کراهت ساختن بنائی بالاتر از کعبه را داده است.[4]
صاحب جواهر نیز این گونه گفته است: «با توجه به روایت امام باقر(ع)، بلندتر نبودن بناها از کعبه، حتی شامل مساجد نیز میشود، و ظاهر این است که ارتفاع بناها از خود کعبه بالاتر نباشد، ولی اگر بر کوههای اطراف [دورتر از کعبه] بنایی بلندتر از کعبه، ساخته شود، مکروه نیست، خصوصاً با تسامحی که در کراهات وجود دارد».[5]
بنابراین، میتوان چنین نتیجه گرفت که؛ ساختن بنا بالاتر از کعبه مکروه است؛ یعنی بهتر است انجام نشود، ولی این کار حرام نیست.
گفتنی است؛ در بین روایات اهل سنت، حرمت یا کراهت ساختن بنا بالاتر از کعبه یافت نشد.
[1]. امام صادق(ع) فرمود: «خداوند در اطراف کعبه صد و بیست رحمت قرار داده است، شصت مورد آن برای کسی است که نماز طواف میخواند و چهل مورد آن برای کسی است که طواف میکند و بیست مورد آن برای کسی است که به کعبه نگاه میکند»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 4، ص 240، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[2]. «مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ وَ صَفْوَانَ عَنِ الْعَلَاءِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ(ع) قَالَ: لَا یَنْبَغِی لِلرَّجُلِ أَنْ یُقِیمَ بِمَکَّةَ سَنَةً قُلْتُ کَیْفَ یَصْنَعُ قَالَ یَتَحَوَّلُ عَنْهَا وَ لَا یَنْبَغِی لِأَحَدٍ أَنْ یَرْفَعَ بِنَاءً فَوْقَ الْکَعْبَة»؛ همان، ص 230.
[3]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 254، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
[4]. علامه حلّی، حسن بن یوسف، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، ج 13، ص 213، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول، 1412ق.
[5]. نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محقق، مصحح، قوچانی، عباس، آخوندی، علی، ج 20، ص 51، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، 1404ق.
نظرات