جستجوی پیشرفته
بازدید
5408
آخرین بروزرسانی: 1398/02/28
خلاصه پرسش
انسان‌ها برای رسیدن به کمال عبادت می‌کنند. دلیل عبادت فرشتگان چیست که مقامی ثابت و معلوم دارند؟!
پرسش
با سلام؛ فلسفه عبادت فرشتگان چیست؟
پاسخ اجمالی
قرآن کریم بارها به عبادت فرشتگان اشاره کرده و به عنوان نمونه در وصف آنها میفرماید: «وَ مَنْ عِنْدَهُ لا یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِه...»؛[1] و آنها که نزد اویند [فرشتگان‏] هیچگاه از عبادتش استکبار نمیورزند. و در نگاهی تکوینی و کلیتر، تمام موجودات عالم را در حال بندگی خدا اعلام میکند: «إِنْ کُلُّ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ إِلاَّ آتِی الرَّحْمنِ عَبْدا»؛[2]  تمام ساکنان زمین و آسمان در حال بندگی و عبادت پروردگار رحمان میباشند.
با توجه به این آیات و در پاسخ به پرسش مطرح شده باید گفت؛ اولاً: اینگونه نیست که عبادت و تسبیح خدا فقط برای رسیدن به مقام قرب و بهشت و نجات از جهنم باشد؛ به دلیل آیاتی که میفرماید تمام موجودات نظام هستی خداوند را سجده میکنند و تسبیح او میگویند؛ مانند تمام موجودات آسمانی و زمینی. و روشن است که تمام موجودات تسبیح و سجودشان سرانجامش بهشت نیست؛ چرا که سجده و تسبیح آنها نه شبیه تسبیح انسانها است، و نه در مواردی از سر اختیار است.[3]
ثانیاً: سنت حاکم میان ارباب و برده در ملک‏هاى اعتبارى این است که برده هر قدر به درگاه مولایش مقرب‏تر شود، مولایش از بسیارى تکالیف و وظایف او چشمپوشی کرده، و آنچه از سایر بردگان می‏خواهد از او نمیخواهد. و او از حساب و مؤاخذه بخشیده میشود، و این بدان جهت است که اساس اجتماع مدنى انسان بر تعاون و مبادله منافع، و رفع حوایج بر پا شده است؛ و چون احتیاج همیشه و براى همه است، و مولى از هر کس دیگرى به برده مقرب خود محتاج‏تر است. چنانکه یک پادشاه احتیاجش به مقربان دربار از هر کس دیگرى بیشتر است؛ لذا باید آنچه به برده مقرب خود می‏دهد، به قدر خدمتى باشد که برده‏اش به او میکند؛ و به همین جهت می‏بینیم بسیارى از تکالیف و وظایف و رسومى که از سایر بردگان میخواهد از او بر می‏دارد، و این خود یک نحوه مبادله و معامله است، اما در خداى متعال اینگونه نیست؛ زیرا او خدا و مالک حقیقى بندگان، و بندگان ملک حقیقى او هستند؛ چون مالک آنها بینیاز مطلق از مملوک و مملوک او در حاجت مطلق به مالک است، و در این مسئله هیچ فرقى میان مقرب و غیر مقرب، دور و نزدیک، و عالى و دانى نیست، بلکه هر قدر بنده او تقرب بیشترى پیدا کند بیشتر به عظمت و کبریا، و عزت و جایگاه مولایش پى می‏برد، و بیشتر در خود ذلت و مسکنت و حاجت احساس می‏کند، پس در نتیجه کارش به جایى می‏رسد که به غیر از عبودیت و خضوع، کار دیگرى نکند؛ لذا گویا اینکه فرمود: «وَ مَنْ عِنْدَهُ لا یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِهِ وَ لا یَسْتَحْسِرُونَ ...»، اشاره به این است که ملک خداى تعالى بر خلاف ملکیت متداول در ظرف اجتماع انسانى است، پس نباید کسى انتظار داشته باشد که از انجام وظیفه مستثنا، و از حساب و جزا بخشیده شده است.[4]
ثالثاً: چون عالم فرشتگان، عالم عقل محض است و تمایلات و شهوات در آنان وجود ندارد، بدون مانع به عظمت و جبروت حق عارف گشته، در نتیجه به عبادت خداوند مشغول هستند؛ لذا عبادت فرشتگان ناشی از هویت آنان و برخاسته از مرتبه وجودی آنان است.
البته این مقام مختص فرشتگان نیست، بلکه اولیای الهی؛ مانند پیامبران(ع) بویژه پیامبران اولو العزم، خاصه پیامبر اسلام(ص) و ائمه(ع)  اینگونه هستند.[5]
 
 

[1]. انبیاء، 19.
[2]. مریم، 93.
[3]. ر. ک: 20144، 7585، 21506.
[4]. طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏14، ص 265، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1417ق؛ المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه، موسوی همدانی، سید محمد باقر، ج ‏14، ص 372- 373، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1374ش.
[5]. صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، ج ‏19، ص 256، قم، انتشارات فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، 1365ش.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها