جستجوی پیشرفته
بازدید
11080
آخرین بروزرسانی: 1397/09/08
خلاصه پرسش
در فرهنگ اسلامی چه آدابی برای حضور سر سفره غذا بیان شده است؟
پرسش
در فرهنگ اسلامی چه آدابی برای سفره و غذا خوردن بیان شده است؟
پاسخ اجمالی
در تعالیم و آموزه‌های دین اسلام برای تمامی اعمال و رفتار انسان، آداب و احکامی در نظر گرفته شده است که از جمله آنها آداب حضور بر سر سفره غذا است. روایات فراوانی در مورد چگونه غذاخوردن و سر سفره نشستن وجود دارد که برخی نویسندگان کتب روایی، آنها را در سرفصل‌های ویژه‌ای گرد‌آوری کرده‌اند.[1] از این میان، در این نوشتار، تنها به نقل روایتی از امام حسن مجتبی(ع)[2] بسنده می‌کنیم:
«فِی الْمَائِدَةِ اثْنَتَا عَشْرَةَ خَصْلَةً یَجِبُ عَلَى کُلِّ مُسْلِمٍ أَنْ یَعْرِفَهَا، أَرْبَعٌ مِنْهَا فَرْضٌ وَ أَرْبَعٌ سُنَّةٌ وَ أَرْبَعٌ تَأْدِیبٌ، فَأَمَّا الْفَرْضُ فَالْمَعْرِفَةُ وَ الرِّضَا وَ التَّسْمِیَةُ وَ الشُّکْرُ، وَ أَمَّا السُّنَّةُ فَالْوُضُوءُ قَبْلَ الطَّعَامِ وَ الْجُلُوسُ عَلَى الْجَانِبِ الْأَیْسَرِ وَ الْأَکْلُ بِثَلَاثِ أَصَابِعَ وَ لَعْقُ الْأَصَابِعِ، وَ أَمَّا التَّأْدِیبُ فَالْأَکْلُ مِمَّا یَلِیکَ وَ تَصْغِیرُ اللُّقْمَةِ وَ تَجْوِیدُ الْمَضْغِ وَ قِلَّةُ النَّظَرِ فِی وُجُوهِ النَّاسِ»؛[3]
برای حضور در سر سفره غذا، باید به دوازده توصیه توجه داشت ‏که هر مسلمانى باید آن‌را بداند. ضمن آن‌که رعایت چهار مورد از آنها لازم بوده، چهار مورد دیگر برگرفته از سنّت پیامبر(ص) است، و چهار مورد پایانی نیز نوعی رعایت ادب است. امّا آنها که لازم‌اند:
1. شناخت(شناخت و معرفت پروردگار که صاحب نعمت‌ها است)،[4]
2. راضى بودن(به نعمت‌های خدا)،
3. بردن نام خدا(گفتن بسم الله در شروع غذا)،
4. شکر(در پایان مانند گفتن الحمد لله).
و آنهایی که برگرفته از سنّت پیامبر(ص) است:
5. با وضو سر سفره غذا حاضر شدن،[5]
6. نشستن بر روى طرف چپ،
7. خوردن با سه انگشت،
8. لیسیدن انگشتان،
و آنهایی که براى رعایت ادب است:
9. خوردن از غذاهایی که نزدیکتر است،
10. برداشتن لقمه‌‏هاى کوچک،
11. غذا را زیاد جویدن،
12. و کمتر نگاه کردن به افراد حاضر در سر سفره.
 

[1]. به عنوان نمونه، ر.ک: شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج 24، ص 239، أبواب آداب المائده، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، 1409 ق.
[2]. برخی این روایت را از حضرت زهراء(س) هم نقل کرده‌اند. ر. ک: موحد ابطحی اصفهانی، محمد باقر‏، عوالم العلوم و المعارف والأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال(مستدرک سیدة النساء إلی الإمام الجواد)، ج‏11-قسم-2-فاطمةس، ص 920، قم، مؤسسة الإمام المهدی(عج)‏، چاپ اول، 1413ق. 
[3]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 359، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
[4]. البته گفته شده است منظور از معرفت شناخت خود غذا است که آیا غذای حلال است. ر. ک: مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ‏63، ص 414، بیروت، مؤسسة الطبع و النشر، چاپ اول، 1410ق.
[5]. البته این احتمال هم وجود دارد که وضوء در این‌جا به فتح «باء»(وَضوء) به معنای شستن دست قبل از غذا باشد.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها