در روایات رسیده از پیامبر خداو اهل بیت ـ علیهم السلام ـ درباره فضیلت زیارت معصومان - علیهم السلام - و آداب آن و گروهی از عبادات و احکام حرمشان روایات متعدد و متنوعی از معصومان - علیهم السلام - رسیده است که محدثان بزرگ در ثبت و ضبط آنهاکوشیده اند.
جناب شیخ طوسی از حضرت رضا ـ علیه السلام ـ نقل کرده است که آن حضرت فرمود:
«در خراسان بقعه ای است و زمانی خواهد آمد که آن بقعه همواره محل رفت و آمد و مطاف فرشتگان می شود تا روز قیامت که در صور دمیده می شود و قیامت فرا می رسد.»
پرسیدند: ای پسر رسول خدا! این بقعه کدام بقعه است؟ فرمود:
«این بقعه در سرزمین طوس است، به خدا سوگند! آن زمین باغی از باغهای بهشت است. هر که مرا دراین بقعه زیارت کند مانند کسی است که رسول خدا را زیارت کرده است و برای او پاداش هزار حج مقبول و هزار عمره مقبول نوشته خواهد شد و من و پدرانم روز قیامت شفاعت کننده او خواهیم بود.»
در روایتی دیگر بزنطی می گوید: نامه حضرت رضا ـ علیه السلام ـ را خواندم، در آن نامه چنین آمده بود:
«به شیعیان من بگو زیارت من به اندازه هزار حج پاداش دارد.»
بزنطی می گوید از امام جواد ـ علیه السلام ـ از روی تعجب پرسیدم: به اندازه هزار حج؟ آن حضرت فرمود: «آری: به خدا سوگند کسی که او را زیارت کند در حالی که حق او را می شناسد، به اندازه هزار، هزار حج (یک میلیون حج) پاداش دارد.»
بر طبق روایتی دیگر امام موسی بن جعفر ـ علیه السلام ـ فرمود:
«کسی که قبر فرزندم علی ـ علیه السلام ـ را زیارت کند، پاداش او هفتاد حج نیکو و مقبول خواهد بود.»
مازنی می گوید: از سر تعجب پرسیدم: هفتاد حج؟ فرمود:
«هفتاد هزار حج.»
عرض کردم: زیارت او به اندازه هفتاد هزار حج پاداش دارد؟ فرمود: آری! بسیاری از حج هاپذیرفته نمی شوند. هر کس فرزندم علی را زیارت کند ویک شب نزد ایشان بماند، به کسی می ماند که خدا را در عرش زیارت کرده است.»
در برخی از این روایات هفتاد حج و در برخی هزارحج و عمره و در برخی یک میلیون و در برخی هفتاد هزار حج وعمره پاداش زیارت امام رضا ـ علیه السلام ـ قرار داده شده است.
این روایات با هم ناسازگاری ندارد؛ زیرا گروهی از روایات به طور روشن نشان می دهد که مخاطبان امام کاظم، امام رضا و امام جواد ـ علیهم السلام ـ زمینه و ظرفیت شنیدن فضیلت بسیار گران و ارزشمند زیارت آن حضرت را نداشتند؛ از این رو، امام ـ علیه السلام ـ ظرفیت آنان را ملاحظه کرده و باتوجه به آن از ثواب زیارت مرقد مطهر حضرت رضا ـ علیه السلام ـ سخن می گفتند. گواه این نکته آن است که آنان از شنیدن حتی اندکی از اجر زیارت آن حضرت شگفت زده می شدند. همان طور که روایات یاد شده نشان گر آن است که اجر بالا و ثواب هزارهزار حج برای همه زائران ایشان نیست، بلکه تنها آن دسته از زائران ایشان از آن مرحله از پاداش بهره خواهند برد که از روی معرفت ایشان را زیارت کنند و حق آن حضرت را به گونه ای شایسته بشناسند.
افزون بر آن که، همان طور که خواهد آمد، زیارت حضرت رضا ـ علیه السلام ـ در همه زمان ها یکسان نیست بلکه در برخی از زمانها فضیلت افزون تری دارد و نیز باید توجه داشت گروهی از زائران در مسیر زیارت به رنج و زحمت می افتند و زیارت برای آنان سختی هایی دارد، که پاداش زیارت این گروه بیش تر خواهد بود.