69076
مراد از «معاد» یا «رستاخیز» آن است که انسان‌ها بعد از مرگ و بعد از طی عالم برزخ، در جهان دیگری زنده و محشور شده و برای دیدن نتیجۀ اعمال دنیوی خود به محکمۀ عدل الهی برای محاسبۀ اعمال فراخوانده شده و سپس به تناسب رفتارهایشان روانه بهشت و یا دوزخ خواهند شد.
اعتقاد به معاد و قیامت، بعد از اعتقاد به توحید، مهم‌ترین مسئله‌ی دینی و اسلامی است و پیامبران برای این هدف مبعوث شده‌اند که مردم را به دو حقیقت یکی به خدا و مبدأ، و دیگری به قیامت و معاد آشنا و معتقد کنند.
درصد بالایی از آیات قران، با معاد و زندگی ابدی انسان ارتباط داشته و در مورد ابعاد مختلف قیامت؛ مثل لزوم ایمان به آخرت، پیامدهای انکار مسئلۀ قیامت، نعمت‌های ابدی بهشت، عذاب‌های جاودانی دوزخ، رابطۀ بین اعمال نیک و بد با نتایج اخروی آنها بحث کرده، و نیز با شیوه‌های گوناگونی امکان و ضرورت رستاخیز مورد تأکید و تبیین قرار گرفته و به شبهات منکران پاسخ داده شد، چنان‌که منشأ تبه‌کاری‌ها و کج‌روی‌ها فراموش کردن یا انکار قیامت و روز رستاخیز، معرفی شده است.
معاد با نامهای بسیار دیگری نیز شناخته می‌شود:
«یوم الآخر(روز دیگر)»، «یوم القیامة(روز برپاخاستن)»، «یوم الفصل(روز جدایی)»، «یوم التغابن(روز احساس ضرر)»، «یوم الحسرة(روز افسوس)»، «یوم الجمع(روز گردهم آمدن)»، «یوم الدین»، یوم الرجعة (روز بازگشت)،
و مباحث فراوانی نیز پیرامون آن شکل گرفته است:
«معاد جسمانی»، «حشر دیگر موجودات»، «شبهه آکل و مأکول»، «پل صراط»، «خلود» و ...
بیان این نکته نیز ضروری است که واژگان «معاد» و «آخرت» در دو معنای خاص و عام مورد استفاده قرار می‌گیرند:
الف .معنای خاص: از هنگام زنده شدن انسان‌ها تا زمان پایان حساب‌رسی و تعیین تکلیف آنان.
ب . معنای عام: آنچه در گزینه قبل آمده به علاوه زندگی انسان‌ها در بهشت و دوزخ.
آیات و پاسخ‌های ذیل این مدخل، بیشتر مرتبط با معنای خاص معاد و آخرت بوده و از این رو ممکن است برخی پاسخ‌ها و آیات مرتبط با معاد را تنها ذیل مداخل «بهشت» و «دوزخ» بگنجانیم.
