لطفا صبرکنید
82820
- اشتراک گذاری
شیعیان دوازده امامی از آنروی نمازشان را با دست باز به جای میآورند که به روش و سنت پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) عمل کرده باشند، دلیل آنها روایتهای فراوانی است که بیان میکند پیامبر(ص) و ائمه(ع) هنگام خواندن نماز دستهای خود را باز و به دو سمت پهلو میچسباندند و عمل بستن دستها موقع نماز، تشبه به مجوسها است. همچنین روایتهای موثقی اعمال پیامبر(ص) را موقع خواندن نماز از اوّل تا آخر نقل کردند، اما عمل بستن دستها بر روی همدیگر در آنها مشاهده نمیشود.
به هر حال عمل قبض ید در نماز حادثهای است که بعد از رحلت پیامبر(ص) در دوران خلافت خلیفهی دوم اتفاق افتاد و از این جهت اهلسنت با دست بسته نماز میخوانند، البته بعضی از آنها هم بدان عمل نمیکنند.
گذاشتن دستها بر روی همدیگر روشی است که در دوران پیامبر(ص) وجود نداشت و آنحضرت با دستان باز نماز به جای میآوردند؛ و چون شیعیان در تمام زمینهها از پیامبر(ص) و ائمهی اطهار(ع) پیروی میکنند، اینگونه نماز خود را میخوانند، ولی روش بستن دستها بدعتی است که بعد از رحلت پیامبر(ص) ایجاد شد؛ یعنی در دوران پیامبر اکرم(ص) اصلا وجود نداشت و در دوران خلیفهی دوم شروع شد، از آنزمان به بعد این حالت باب شد[1] و الآن هم اکثر سنیها به روش خلیفهی دوم عمل میکنند،[2] ولی امامان معصوم(ع) این روش را تشبه به اهل کفر و از اعمال مجوسها میدانند و به شیعیان فرمودهاند که به روش و سنت پیامبر(ص) عمل کنند و نماز با دستان باز بخوانند.
در حدیثی ابی حمید ساعدی تمام اعمال پیامبر(ص) را به هنگام نماز از اوّل تکبیر الاحرام تا آخر سلام نماز ذکر نمود، اما هیچگونه عملی مثل بستن دستها را در نماز پیامبر(ص) ذکر نکرده است، بلکه ذکر کرده که حضرت رسول(ص) بعد از تکبیر دستها را پایین آورده و به دو پهلو چسباندند.[3]
اینرا هم میدانیم که ممکن نیست پیامبر(ص) عمل مستحبی را در طول حیاتشان ترک کرده باشند.
و همچنین حماد بن عیسی از امام صادق(ع) خواستند تا نماز صحیح و کامل را به او آموزش دهد و آنحضرت رو به قبله ایستاد و تمام مستحبات را به جا آورد و بعد تکبیر الاحرام گفت و قرائت را شروع کرد و ادامه داد و نماز را همانطوری که الآن شیعیان میخوانند، خواند و با سلام نماز را به اتمام رساند.[4] در این روایت امام(ع) همان نمازی که پیامبر(ص) میخواند را به حماد بن عیسی آموزش داد و حالت گذاشتن دست روی دست دیگر را ذکر نکرده و اگر این عمل سنت بود، امام حتما آنرا بیان میکرد.
در همین راستا روایات زیادی از ائمه(ع) وجود دارد که بیانگر آن است که این عمل تشبه به مجوس و اهل کفر است و نباید به آن عمل کرد. به عنوان نمونه:
- مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ صَفْوَانَ وَ فَضَالَةَ جَمِیعاً عَنِ الْعَلَاءِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَحَدِهِمَا ع قَالَ: قُلْتُ الرَّجُلُ یَضَعُ یَدَهُ فِی الصَّلَاةِ وَ حَکَى الْیُمْنَى عَلَى الْیُسْرَى فَقَالَ ذَلِکَ التَّکْفِیرُ لَا تَفْعَلْ».[5]
- «مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ بِالْإِسْنَادِ السَّابِقِ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: وَ عَلَیْکَ بِالْإِقْبَالِ عَلَى صَلَاتِکَ إِلَى أَنْ قَالَ وَ لَا تُکَفِّرْ فَإِنَّمَا یَفْعَلُ ذَلِکَ الْمَجُوسُ».[6]
- «روی الصدوق باسناده عن علی (ع) انه قال: لا یجمع المسلم یدیه فی صلاته و هو قائم بین یدی الله عز و جل یتشبه باهل الکفر، یعنی المجوس».[7]، [8]
[1]. شاهد این مطلب حدیث سهل بن سعد است که بخاری روایت میکند: «کان الناس یومرون ان یضع الرجل الید الیمنی علی ذراعه الیسری فی الصلاة». فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، ج 2، ص224. حال اگر پیامبر(ص) به قبض امر کرده بود معنا نداشت که گفته شود: کان الناس یومرون، بلکه باید گفته میشد: "کان النبی یامر".
[2]. حنفیه، شافعیه و حنابله قبض را سنت و مستحب، ولی مالکیه باز بودن دستها را مستحب میدانند. مغنیه، محمد جواد، الفقه علی المذاهب الخمسة، ج 1، ص 109- 111، بیروت، دار التیار الجدید، دار الجواد، چاپ دهم، 1421ق.
[3]. سنن بیهقی، ج 2، 72، 73، 101، 102؛ سنن ابی داود، ج 1، 194.
[4]. شیخ صدوق، امالی، ص 413، بیروت، اعلمی، چاپ پنجم، 1400ق.
[5]. شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 7، ص 266- 267، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق.
[6]. همان، ص 266.
[7]. شیخ صدوق، خصال، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 622، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1362ش.
[8]. برای مطالعه بیشتر، ر. ک: سبحانی، جعفر، الانصاف فی مسائل دام فیها الخلاف، ج 1، ص 169- 193.