جستجوی پیشرفته
بازدید
59603
آخرین بروزرسانی: 1394/01/24
خلاصه پرسش
نوشیدن یک قطره از شراب چه ضرری دارد؟
پرسش
بلا شک شراب ضررهای فراوانی دارد، ولی خوردن یک قطره از آن چه ضرری دارد؟ آیا غیر از دلیل قرآنی و روایی، دلیل عقلی هم دارد؟
پاسخ اجمالی

گرچه در سؤال تصریحی به حکم نوشیدن یک قطره از شراب نشده، ولی به نظر می رسد سؤال از حکم نوشیدن یک قطره از شراب است و ما در این متن به پاسخ آن می پردازیم.

 

مطابق دیدگاه شیعه تمام احکام دارای مصالح و مفاسدی است که شارع مقدس بر اساس آن مصلحت یا مفسده احکام را برای مکلفین وضع نموده است، اما همه آن مصالح و مفاسد برای ما بیان نشده است،[1] و عللی که احیانا برای بعضی از احکام بیان شده، بیشتر جنبه حکمت (علل ناقصه) دارد نه علت تامه، از این رو نمی توانیم با عدم آن بگوییم حکم آن نیز از بین رفته است.

 

بر اساس خواسته شما ما بیشتر روی جنبه عقلانی این مسئله بحث می کنیم نه جنبه تعبدی. برای رسیدن به پاسخ مطلوب ذکر چند نکته لازم به نظر می رسد:

 

الف. همان طور که شما در پرسشتان به آن اشاره کردید، شراب ضررهای زیادی (اعم از جسمی و روحی) دارد، اما نباید از این نکته غفلت کرد، چیزی که زیادش ضرر دارد کم آن هم ضرر دارد، اگر چه مقدار ضرر این دو با هم فرق می کند.

 

ب. مطابق فتوای همه فقهای شیعه، یکی از نجاسات، شراب است[2] و خوردن چیز نجس حرام است،[3] کم باشد، یا زیاد تفاوتی ندارد.

 

در تفسیر عیاشى از ابى الصباح از امام صادق (ع) نقل شده است: "…خداى تعالى خمر را حرام کرده چه کم باشد و چه زیاد، کما این که مردار و خون و گوشت خوک کم و زیادش را حرام نموده است".[4] و نهى از شرب خمر به واسطه تطهیر بدن از نجاست ظاهر و باطن است.[5]

 

ج. همه  حرام ها از نظر حرمت در یک رتبه نیستند. از نظر قانون گذار بعضی ها از اهمیت بالاتری برخوردار هستند و بعضی ها کمتر، از این رو برای ترک محرماتی که از اهمیت بیشتری برخوردارند، تدابیر شدیدتری اتخاذ نمودند؛ مثلاً خداوند در قرآن در باب زنا می فرماید: "وَ لا تَقْرَبُوا الزِّنى‏ إِنَّهُ کانَ فاحِشَةً وَ ساءَ سَبیلا".[6]

 

این آیه از زنا نهى مى‏کند و در حرمت آن مبالغه کرده است؛ چون نفرموده این کار را نکنید، بلکه فرموده نزدیکش هم نشوید.[7] و در باب مال یتیم می فرماید: "وَ لا تَقْرَبُوا مالَ الْیَتیمِ إِلاَّ بِالَّتی‏ هِیَ أَحْسَن".‏[8] اگر به جاى "نهى از خوردن آن (مال یتیم) از نزدیک شدن به آن نهى کرده، براى این بود که شدت حرمت آن را بفهماند.[9] از این رو گفته اند: نه تنها اموال یتیمان را نخورید، بلکه حتى حریم آن را کاملاً محترم بشمارید.[10]

 

شاید بتوان گفت همان طوری که به دلیل شدت حرمت زنا و تعدی به مال یتیم حتی نباید به آن نزدیک شد، همچنین به جهت شدت حرمت شراب نه تنها از یک قطره آن هم باید اجتناب نمود، بلکه نباید به آن نزدیک شد و با کسانی که شارب الخمرند نباید ارتباط داشت.

 

نتیجه: در صورتی می توان قائل به جواز خوردن یک قطره از شراب شد که اولاً: ثابت شود علت تامه حرمت شراب ضرر داشتن آن است و ثابت شود که یک قطره از آن ضرر ندارد. ثانیاً: ثابت شود که شراب نجس نیست. ثالثاً: باعث جرأت و جسارت نسبت به بیش از آن نشود. با توجه به این که هیچ یک از مقدمات سه گانه ثابت نیست، بلکه عکس آن ثابت است، از این رو حکم به حرمت نوشیدن شراب و لو یک قطره آن می شود. بدیهی است که در وضع احکام و قوانین چه از جانب شارع مقدس و چه از طریق نهادهای مدنی و حکومتی، نگاه واضع به کلیات و جنبه های عمومی و حداکثری نظر دارد. به عنوان مثال؛ هنگامی که قانون گذار در قانون راهنمایی و رانندگی می گوید در خیابان های یک طرفه عبور از طرف مقابل ممنوع است، در این قانون لحاظ شده است که اگر راننده ای از طرف مقابل و در جهت خلاف حرکت کند، حوادث و خساراتی مالی و جانی و... را به دنبال خواهد داشت. در این جا آیا معقول است که راننده ای بگوید من می خواهم چند متر از این خیابان را خلاف جهت رانندگی کنم؟، طبیعی است که چنین چیزی از هیچ کس پذیرفته نیست و قانون تخصیص بردار نیست. البته در مواقع اضطرار حرمت بسیاری از احکام برداشته می شود؛ مانند حرمت خوردن مردار در جایی که هیچ مواد خوردنی در اختیار انسان نباشد که برای نجات از مرگ حرمت آن برداشته می شود.

 

 

[1]  بسیاری از آنها نیز به دست ما نرسیده است.

[2]  توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج‏ 1، ص 80، م 111، شراب و هر چیزى که انسان را مست مى‏کند، چنانچه به خودى خود روان باشد، نجس است.

[3]  توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏1، ص 94، م 141، خوردن و آشامیدن چیز نجس، حرام است.

[4]  ترجمه المیزان، ج ‏6، ص 201 مترجم: موسوى همدانى، سید محمد باقر، ناشر: دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1374 هـ ش، چاپ پنجم، قابل توجه است که بیان این حدیث نه به خاطر تعبد به حدیث و روایت است، بلکه به خاطر تعلیلی است که در ذیل آن بیان شده است.

[5] طبرسی، احتجاج، ترجمه، غفارى مازندرانى، ج ‏2، ص 32، ناشر، مرتضوى‏، تهران، چاپ اول‏.

[6]  إسراء، 32، "و نزدیک زنا نشوید، که کار بسیار زشت، و بد راهى است".

[7]  ترجمه المیزان، ج ‏13، ص 117.

[8]  "و به مال یتیم، جز به بهترین راه نزدیک نشوید"، انعام، 152؛ إسراء، 32.

[9]  ترجمه المیزان، ج ‏13، ص 124.

[10] تفسیر نمونه، ج ‏12، ص 109، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1374 هـ ش، چاپ اول‏.

 
ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها