جستجوی پیشرفته
بازدید
100245
آخرین بروزرسانی: 1402/09/14
خلاصه پرسش
آیا بول (ادرار) پسر شیرخوار، نجس است؟
پرسش
چندی پیش در مجله ی خانواده (سال شانزدهم - تاریخ 15/11/85) در صفحه ی دینی درباره ی نجاست نوشته بود که: «نجاست پسر شیرخواره نجس نیست». آیا واقعا این حکم از کدام روایت نشأت گرفته است؟
پاسخ اجمالی

مسأله ی که به آن اشاره نموده اید در کتاب های فقهی به این صورت آمده است: «اگر چیزی به بول (ادرار) پسر شیرخواری که غذاخور نشده و شیر خوک نخورده نجس شود چنان چه یک مرتبه آب روی آن بریزند که به تمام جاهای نجس آن برسد پاک می شود. و در لباس و فرش و مانند این ها فشار لازم نیست». پس اولا؛ مدفوع پسر شیر خوار، مشمول این حکم نمی باشد، ثانیا؛ در عبارات فقها این تعبیر وجود ندارد که ادار پسر شیر خوار نجس نیست.

 

این مسأله تقریبا مورد اجماع تمام فقهای اسلامی - شیعه و سنی – است و مستند فتوای فقها، جمعی از روایات است که در کتابهای فقهی و روایی آمده است.

 

البته آنچه به نقل از مجله نام برده، نوشته اید در تاریخ فقه اسلامی به این صورت آمده است که: کسانی مانند اسکافی و صدوق معتقدند: بول (ادرار) پسر شیرخواری که هنوز غذاخور نشده نجس نیست. پس طبق این دیدگاه هم، غائط (مدفوع) پسر شیرخوار، نجس است و تنها ادرار، نجس نیست.

 

نتیجه این که؛ آن چه از مجله مذکور نقل کردید، اولا؛ مخالف فتوای تقریبا تمام فقهاست ثانیا؛ با فتوای کسانی مثل صدوق هم موافق نیست.

 

پاسخ تفصیلی

مسأله ی که به آن اشاره نموده اید در کتاب های فقهی به این صورت آمده است: «اگر چیزی به بول (ادرار) پسر شیرخواری[1] که غذاخور نشده و شیر خوک نخورده، نجس شود چنان چه یک مرتبه آب روی آن بریزند که به تمام جاهای نجس آن برسد پاک می شود. و در لباس و فرش و مانند این ها فشار لازم نیست».[2] پس اولا؛ مدفوع مشمول این حکم نمی باشد، ثانیا؛ در عبارات فقها این تعبیر وجود ندارد که ادار پسر شیر خوار نجس نیست.

 

این مسأله تقریبا مورد اجماع و اتفاق تمام فقهای اسلامی - شیعه و سنی – است.[3] و مستند فتوای فقها هم جمعی از روایات است که در کتابهای فقهی و روایی آمده است، که در ذیل به پاره از این روایات اشاره می شود:

 

1. امام صادق علیه السلام در مورد ادرار بچه می فرماید: آب بر روی آن ریخته می شود تا از طرف دیگر خارج شود.[4]

 

2. حلبی می گوید از امام صادق علیه السلام در مورد ادرار بچه سؤال کردم آن حضرت فرمود: آب بر روی آن ریخته می شود پس اگر غذا خور باشد باید کاملا شسته گردد.[5]

 

البته چون نحوه ی استدلال به روایات در حوزه تخصصی علم فقه است از پرداختن به آن خودداری می کنیم.

 

اما آن چه به نقل از مجله نام برده نوشته اید در تاریخ فقه اسلامی به این صورت آمده است: کسانی مانند اسکافی و صدوق معتقدند: بول (ادرار) پسر شیرخواری که هنوز غذاخور نشده نجس نیست. [6]

 

پس طبق این دیدگاه هم غائط (مدفوع) پسر شیرخوار، نجس است و تنها ادرار، نجس نیست.

 

مدرک فتوای کسانی چون صدوق تنها یک روایت از حضرت علی (ع) به این مضمون است: لازم نیست پیراهن آلوده به شیر پسر و هم چنین ادرار او، قبل از این که غذاخور بشود، شسته شود.[7]

 

این روایت که مستند قول کسانی چون صدوق قرار گرفته است، متعارض با بسیاری از روایات معتبر، می باشد؛ لذا جز صدوق و اسکافی کسی از فقها بر اساس آن فتوا نداده است.

 

شیخ طوسی در تفسیر و معنای این روایت نوشته است: مفاد روایت این است که ریختن آب روی آن کافی است و دیگر فشار دادن آن لازم نیست.[8]

 

چون شستن لباس فقط به ریختن آب نیست بلکه فشار دادن آن هم ضروری است و گرنه صرف آب ریختن را شستن نمی گویند.

 

صاحب جواهر در مورد این که نمی توان به آن روایت، عمل کرد، می نویسد: اول این که بخاطر راوی این روایت که سکونی است، احتمال تقیه در این روایت وجود دارد، دوم این که این روایت با دو روایت و بلکه با سه روایت که در این خصوص آمده، متعارض است؛ و روشن است روایتی که به لحاظ سندی و دلالی بسیار قوی نیست، قابل مقایسه با احادیثی که از نظر سند و دلالت قوی هستند، نیست. بنابراین باید به آن دسته از روایات که از نظر سندی و دلالتی قوی و معتبر هستند، عمل کرد و آن یک روایت متعارض را کنار گذاشت.[9]

 

گذشته از آن اشکالات سندی و دلالتی، این روایت خلاف اجماع و شهرت است و روایتی که خلاف شهرت باشد به آن عمل نمی شود.[10]

 

نتیجه این که؛ آنچه از مجله مذکور نقل کرده اید اولا؛ مخالف فتوای تقریبا تمام فقهاست ثانیا؛ با فتوای کسانی مثل صدوق هم موافق نیست.

 

برای مطالعه بیشتر، از جمله مدرک قول مشهور می توان به منابع زیر مراجعه کرد:

 

  1. حر عاملی ، وسائل الشیعه، ج 2، ص 1003و 1004.

     

  2. نجفی، محمد حسن ، جواهر الکلام ، ج 5، ص 275-273.

     



[1] آیات عظام؛ مکارم، سیستانى و زنجانى،‏ این حکم را برای دختر بچه هم قایل هستند. نک: توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج‏1، ص: 106، مسأله 161.

[2] امام خمینی (ره)، منتخب توضیح المسائل، قم، انتشارات شفق، چاپ هشتم، ص 28؛ آیت الله اراکی ،توضیح المسائل، دفتر تبلیغات، تاریخ 1372، ص 31؛ آیت الله فاضل لنکرانی، توضیح المسائل، ص 45.

[3] محمد حسن نجفی، جواهر الکلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، ج 5، ص 273.

[4] بحار، ج77، ص105. "قَالَ الصَّادِقُ (ع) فِی بَوْلِ الصَّبِیِّ یُصَبُّ عَلَیْهِ الْمَاءُ حَتَّى یَخْرُجَ مِنَ الْجَانِبِ الْآخَرِ 

[5] همان،ص101. رَوَاهُ الشَّیْخُ فِی الْحَسَنِ عَنِ الْحَلَبِیِّ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ بَوْلِ الصَّبِیِّ قَالَ تُصَبُّ عَلَیْهِ الْمَاءُ فَإِنْ کَانَ قَدْ أَکَلَ فَاغْسِلْهُ غَسْلا" .

[6] همان ج 5، ص 273؛ صدوق، المقنع ص 15.

[7] همان، ج 2 ص 1004، ح 4. روایت مورد بحث به این شکل است: "و باسناده عن محمد بن احمد بن یحیی عن ابراهیم بن هاشم عن النوفلی عن السکونی عن جعفر عن ابیه علیهما السلام ان علیاً قال ... و لبن الغلام لا یغسل منه الثوب و لا من بوله قبل ان یطعم...".

[8] شیخ طوسی، تهذیب، به نقل از وسائل الشیعه، ج 2، ص 1003.

[9] محمد حسن نجفی، جواهر الکلام، ج 5 ، ص 275-273.

[10] همان.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها