لطفا صبرکنید
بازدید
15961
15961
آخرین بروزرسانی:
1397/05/13
کد سایت
fa87021
کد بایگانی
104519
نمایه
علت کشتن فرزندان پسر بنیاسرائیل از سوی فرعون
طبقه بندی موضوعی
تفسیر
اصطلاحات
بنی اسرائیل|فرعون و فرعونیان (آل فرعون)
گروه بندی اصطلاحات
سرفصلهای قرآنی|فرقهها، مذهبها، گروهها
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
دلیل قتل عام پسران بنی اسرائیل توسط فرعونیان چه بود؟ چرا قرآن در مقابل کشتن پسران، زنده نگهداشتن زنان را مطرح کرده و نه دختران را؟ آیا فرعون به دختران کاری نداشت و تنها زنان را میکشت؟!
پرسش
با سلام؛ خداوند در قرآن در داستان بنیاسرائیل میفرماید: «یُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَکُمْ وَیَسْتَحْیُونَ نِسَاءَکُمْ». فرعون براساس خوابی که دیده بود که در میان بنىاسرائیل پسرى به دنیا میآید که نابودى او و سلطنتش به دست آن پسر خواهد بود؛ لذا پسران تازه متولد شده را میکشت و زنان را زنده نگه میداشت.
سؤال این است که چرا خداوند در مقابل ذبح پسر نفرمود دختران را زنده نگه میداشت، بلکه متن آیه میگوید زنان را زنده نگه میداشت!
پاسخ اجمالی
1. خدای متعال در قرآن کریم در بیان نعمتهای خود به بنیاسرائیل و نجات از عذابها و بلاهایی که فرعون بر سر آنان آورده، در سه آیه به کشتن فرزندان پسر قوم بنی اسرائیل و زنده نگه داشتن زنانشان اشاره کرده است؛ مانند «وَ إِذْ نَجَّیْناکُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَسُومُونَکُمْ سُوءَ الْعَذابِ یُذَبِّحُونَ أَبْناءَکُمْ وَ یَسْتَحْیُونَ نِساءَکُم...»[1] و (نیز به یاد آورید) آن زمان که شما را از چنگال فرعونیان رهایى بخشیدیم که همواره شما را به بدترین صورت آزار میدادند: پسرانتان را سر میبریدند و زنانتان را زنده نگه میداشتند.
فرعون با کشتن پسران بنیاسرائیل و زنده نگهداشتن دختران و زنان آنها برای کنیزی و بهرههای جنسی شدیدترین آزار و شکنجه را در حق آنان روا میداشت.
البته شکنجههای جسمی و روحی بنیاسرائیل به دست فرعونیان تنها به این مسئله ختم نمیشد. و تعبیر «یَسُومُونَکُمْ ...» نشانگر انواع عذابهایی است که هر روز و از هر سو آنها را احاطه نموده و بر سر آنها فرود میآمد.[2]
2. در اینکه چرا خداوند در مقابل کشتن پسران فرمود: و زنان را زنده نگه میداشت، و نفرمود: دختران را زنده نگه میداشت، مفسران احتمالاتی را مطرح کردهاند:
الف) برخی معتقدند؛ واژه «نساء» در این آیه به معنای جنس مؤنث است که هم شامل زنان میشود و هم شامل دختران؛ زیرا فرعونیان هر دو دسته را زنده نگاه میداشتند؛ همانگونه که واژه «ابناء» نیز تنها بر پسران خردسال اطلاق نشده و شامل فرزندان بزرگ نیز میشود.[3]
ب) برخی هم میگویند؛ منظور از «نساء» در آیات، تنها همان دختران خردسال هستند، منتها چون نوزادان دختر سرانجام زن خواهند شد؛ از این جهت تعبیر به نساء شده است. و ذکر نساء به تناسب زمانی است که مورد خدمت و بهره جنسی قرار میگیرند.[4] زیرا آن زمان است که در معرض فرزندآوری میباشند که فرعون در صدد جلوگیری از آن بود.
ج) عدهای هم معتقدند که فرعون تنها به کشتن نوزادان بسنده نمیکرد، بلکه برخی مردان بزرگ را نیز از دم تیغ گذرانده و زنان را زنده نگه میداشت، زیرا از قیام مردان و درهم کوبیدن حکومت خویش توسط آنان واهمه داشت.[5]
3. در چرایی قتل عام پسران بنی اسرائیل توسط فرعونیان، دلایل مختلفی نقل شده است:
3-1. فرعون در خواب دیده بود شعله آتشى از سوى بیتالمقدس برخاسته و تمام خانههاى مصر را فرا گرفت؛ خانههاى قبطیان را سوزاند ولى خانههاى بنیاسرائیل سالم ماند! وی از آگاهان و معبران خواب توضیح خواست، گفتند: از این سرزمین (و یا از نژاد مردم آنجا) مردى قیام میکند که هلاکت مصر و حکومت فراعنه به دست او است.[6]
3- 2. بعضى از کاهنان به او گفتند؛ پسرى در بنیاسرائیل متولد میشود که حکومت تو را بر باد خواهد داد.[7]
3- 3. پیامبران پیشین بشارت ظهور موسى و ویژگیهاى او را داده بودند، و فرعونیان با آگاهى از این امر بیمناک بودند؛ لذا در صدد پیشگیری برآمدند،[8] و به همین دلیل، فرعون تصمیم به کشتن نوزادان پسر بنىاسرائیل گرفت.
3- 4. با توجه به آیه 4 سوره قصص که میفرماید: «إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلا فِی الْأَرْضِ وَ جَعَلَ أَهْلَها شِیَعاً یَسْتَضْعِفُ طائِفَةً مِنْهُمْ یُذَبِّحُ أَبْناءَهُمْ وَ یَسْتَحْیی نِساءَهُم...»، قرار گرفتن جمله "یُذَبِّحُ أَبْناءَهُمْ" بعد از جمله "یَسْتَضْعِفُ طائِفَةً مِنْهُمْ"، این مطلب را میرساند که فرعونیان براى تضعیف بنیاسرائیل که قدرت رقیبی برای آنان به شمار میآمد، این نقشه را طرح کرده بودند که در طول زمان، مردانی که بالقوه و یا بالفعل توانایی قیام و شورش داشتند را نابود کرده و تنها دختران و زنانی که احتمال شورش آنان وجود نداشت را براى خدمتکارى زنده نگه دارند.[9] همچنین جلوی افزایش نسل آنها گرفته شود، و نیز باقىمانده مردان، گرفتار زنان بیسرپرست و ناظر پریشانحالى آنان باشند، تا خواه نخواه به هر پستى تن دهند.[10]
این فرایند جنایتکارانه تنها به دلیل ترس از ظهور موسی نبود(ع) و بعد از اعلام نبوت حضرتشان نیز ادامه یافت:
«هنگامى که موسى حق را از نزد ما براى آنها آورد، گفتند: پسران کسانى را که به موسى ایمان آوردهاند بکشید و زنانشان را زنده نگه دارید». [11]
فرعون با کشتن پسران بنیاسرائیل و زنده نگهداشتن دختران و زنان آنها برای کنیزی و بهرههای جنسی شدیدترین آزار و شکنجه را در حق آنان روا میداشت.
البته شکنجههای جسمی و روحی بنیاسرائیل به دست فرعونیان تنها به این مسئله ختم نمیشد. و تعبیر «یَسُومُونَکُمْ ...» نشانگر انواع عذابهایی است که هر روز و از هر سو آنها را احاطه نموده و بر سر آنها فرود میآمد.[2]
2. در اینکه چرا خداوند در مقابل کشتن پسران فرمود: و زنان را زنده نگه میداشت، و نفرمود: دختران را زنده نگه میداشت، مفسران احتمالاتی را مطرح کردهاند:
الف) برخی معتقدند؛ واژه «نساء» در این آیه به معنای جنس مؤنث است که هم شامل زنان میشود و هم شامل دختران؛ زیرا فرعونیان هر دو دسته را زنده نگاه میداشتند؛ همانگونه که واژه «ابناء» نیز تنها بر پسران خردسال اطلاق نشده و شامل فرزندان بزرگ نیز میشود.[3]
ب) برخی هم میگویند؛ منظور از «نساء» در آیات، تنها همان دختران خردسال هستند، منتها چون نوزادان دختر سرانجام زن خواهند شد؛ از این جهت تعبیر به نساء شده است. و ذکر نساء به تناسب زمانی است که مورد خدمت و بهره جنسی قرار میگیرند.[4] زیرا آن زمان است که در معرض فرزندآوری میباشند که فرعون در صدد جلوگیری از آن بود.
ج) عدهای هم معتقدند که فرعون تنها به کشتن نوزادان بسنده نمیکرد، بلکه برخی مردان بزرگ را نیز از دم تیغ گذرانده و زنان را زنده نگه میداشت، زیرا از قیام مردان و درهم کوبیدن حکومت خویش توسط آنان واهمه داشت.[5]
3. در چرایی قتل عام پسران بنی اسرائیل توسط فرعونیان، دلایل مختلفی نقل شده است:
3-1. فرعون در خواب دیده بود شعله آتشى از سوى بیتالمقدس برخاسته و تمام خانههاى مصر را فرا گرفت؛ خانههاى قبطیان را سوزاند ولى خانههاى بنیاسرائیل سالم ماند! وی از آگاهان و معبران خواب توضیح خواست، گفتند: از این سرزمین (و یا از نژاد مردم آنجا) مردى قیام میکند که هلاکت مصر و حکومت فراعنه به دست او است.[6]
3- 2. بعضى از کاهنان به او گفتند؛ پسرى در بنیاسرائیل متولد میشود که حکومت تو را بر باد خواهد داد.[7]
3- 3. پیامبران پیشین بشارت ظهور موسى و ویژگیهاى او را داده بودند، و فرعونیان با آگاهى از این امر بیمناک بودند؛ لذا در صدد پیشگیری برآمدند،[8] و به همین دلیل، فرعون تصمیم به کشتن نوزادان پسر بنىاسرائیل گرفت.
3- 4. با توجه به آیه 4 سوره قصص که میفرماید: «إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلا فِی الْأَرْضِ وَ جَعَلَ أَهْلَها شِیَعاً یَسْتَضْعِفُ طائِفَةً مِنْهُمْ یُذَبِّحُ أَبْناءَهُمْ وَ یَسْتَحْیی نِساءَهُم...»، قرار گرفتن جمله "یُذَبِّحُ أَبْناءَهُمْ" بعد از جمله "یَسْتَضْعِفُ طائِفَةً مِنْهُمْ"، این مطلب را میرساند که فرعونیان براى تضعیف بنیاسرائیل که قدرت رقیبی برای آنان به شمار میآمد، این نقشه را طرح کرده بودند که در طول زمان، مردانی که بالقوه و یا بالفعل توانایی قیام و شورش داشتند را نابود کرده و تنها دختران و زنانی که احتمال شورش آنان وجود نداشت را براى خدمتکارى زنده نگه دارند.[9] همچنین جلوی افزایش نسل آنها گرفته شود، و نیز باقىمانده مردان، گرفتار زنان بیسرپرست و ناظر پریشانحالى آنان باشند، تا خواه نخواه به هر پستى تن دهند.[10]
این فرایند جنایتکارانه تنها به دلیل ترس از ظهور موسی نبود(ع) و بعد از اعلام نبوت حضرتشان نیز ادامه یافت:
«هنگامى که موسى حق را از نزد ما براى آنها آورد، گفتند: پسران کسانى را که به موسى ایمان آوردهاند بکشید و زنانشان را زنده نگه دارید». [11]
[1]. بقره، 49.
[2]. طالقانی، سید محمود، پرتوی از قرآن، ج 1، ص 152، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ چهارم، 1362ش.
[3]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی، محمد جواد، ج 7، ص 375، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.
[4]. ابن عطیه اندلسی، عبدالحق بن غالب، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق، عبدالشافی محمد، عبدالسلام، ج 1، ص 140، بیروت، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1422ق.
[5]. ر. ک: فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج 3، ص 506، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، 1420ق.
[6]. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 7، ص 375.
[7]. همان.
[8]. ر. ک: مفاتیح الغیب، ج 24، ص 578.
[9]. ر. ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 16، ص 11، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش. 14
[10]. پرتوى از قرآن، ج 1، ص 152.
[11]. مؤمن، 25.
نظرات