لطفا صبرکنید
بازدید
6024
6024
آخرین بروزرسانی:
1397/10/15
کد سایت
fa93345
کد بایگانی
109977
نمایه
دنیا از نگاه عیسی(ع)
طبقه بندی موضوعی
حدیث|دستور العمل ها
اصطلاحات
حضرت عیسی (ع)
گروه بندی اصطلاحات
سرفصلهای قرآنی|پیامبران
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
روایتی از حضرت عیسی(ع)، دوری مطلق از دنیا را بهتر از جمعآوری ثروت با نیت انجام کارهای نیک و عام المنفعه میداند. نظرتان در مورد این روایت چیست؟
پرسش
حضرت عیسى(ع) فرمود: اى آنکه دنیا را به هدف کار خیر کردن مىجویى! ترک کردن دنیا کارى نیکوتر است. (تنبیه الخواطر، ج 1، ص 134). لطفاً این حدیث را شرح دهید
پاسخ اجمالی
با جستوجویی که در منابع روایی صورت گرفت، گزارشی تنها در یک منبع و بدون ذکر سند از حضرت عیسی(ع) چنین نقل شده است: «وَ قَالَ عِیسَى ع: یَا طَالِبَ الدُّنْیَا لِتَبَرَّ، تَرْکُکَ الدُّنْیَا أَبَر»؛[1] اى آنکه دنیا را به هدف کار خیر کردن میجویى! ترک کردن دنیا کارى نیکوتر است.
این روایت اگرچه با برخی روایات در باب مذمت و نکوهش دنیا همخوان است، اما با بسیاری از روایات هم در تضاد است؛ مانند:
«جابر بن عبد اللَّه میگوید: در جنگ بصره در رکاب علی(ع) بودیم، هنگامی که از پیکار جنگافروزان فارغ شد، آخر شب به ما سرکشى کرد و پرسید: در باره چه موضوعی صحبت میکردید؟ گفتیم: در مذمت دنیا! فرمود: چرا از دنیا نکوهش میکنید؟! پس خدا را حمد و ثنا کرد و فرمود: چرا گروهی به نکوهش دنیا پرداخته و زهد و بیمیلی در آنرا پیشه خود کردهاند؟! دنیا براى آنها که درست باشند منزل راستین است، و براى آنها که درست درکش کنند جاى عافیت و سلامت؛ براى آنانکه از دنیا توشه گیرند خانه توانگرى؛ سجدهگاه پیامبران؛ فرودگاه وحى الهى؛ نمازخانه فرشتگان؛ مسکن دوستان خدا؛ و بازار تجارت اولیاى او است که در این بازار، رحمت به دست آوردند، و سود بهشت را کسب...».[2]
آنچه در این زمینه میتوان گفت؛ این است که اساساً تعالیم و دستورات دین اسلام بر اساس تعادل و میانهروی و به دور از افراط و تفریط است؛ یعنی نه تماماً جانب آخرت را گرفته و مردم را از دنیا بر حذر داشته، و نه جانب دنیا را گرفته که آخرت به فراموشی سپرده شود، بلکه دنیا را مقدمه و مزرعهای برای آخرت دانسته است؛[3] و اگر در قرآن و روایات انسانها را از دنیا برحذر داشته، در حقیقت تذکری است بر اینکه جانب اعتدال به فراموشی سپرده نشود.
بنابر این، تعابیر این چنینی نسبت به دنیا، آگهى دادن انسان به این نکته است که بهره انسان از دنیا نسبت به آخرت قابل توجه نیست و چیزى به حساب نمیآید.
به هرحال در صورت پذیرش روایت مورد پرسش، باید گفت؛ این توصیه برای آن دسته از افرادی است که به خود اطمینان ندارند که اگر دنیا برایشان فراهم شد، دنیازده نشده و نیت خیر خود را فراموش کنند؛ زیرا «ترک دنیا» کاری نقد بوده و «جستوجوی دنیا به امید کار خیر» کاری نسیه است.[4]
با این نگاه، میتوان روایت منسوب به حضرت عیسی(ع) را توصیهای ارزشمند قلمداد کرد؛ زیرا برای چنین افرادی، ترک دنیا بهتر از ثروتاندوزی است، به امید آنکه بعدها کار خیری انجام دهند. قرآن کریم نیز به سرنوشت این دسته از انسانهای کماراده اشاره کرده و فرموده است:
«و برخی از آنان با خدا پیمان میبندند که اگر ثروتی از جانب او نصیبشان شد، آنرا صدقه داده و خود نیز از نیکان باشند. اما زمانی که به ثروتی از جانب خدا دست یافتند، بخل ورزیده و روبرگردانده و پیمانشان را فراموش کردند! به دلیل همین پیمانشکنی و دروغ، خداوند نفاقی را تا روز قیامت در دلهایشان انداخت». [5]
این روایت اگرچه با برخی روایات در باب مذمت و نکوهش دنیا همخوان است، اما با بسیاری از روایات هم در تضاد است؛ مانند:
«جابر بن عبد اللَّه میگوید: در جنگ بصره در رکاب علی(ع) بودیم، هنگامی که از پیکار جنگافروزان فارغ شد، آخر شب به ما سرکشى کرد و پرسید: در باره چه موضوعی صحبت میکردید؟ گفتیم: در مذمت دنیا! فرمود: چرا از دنیا نکوهش میکنید؟! پس خدا را حمد و ثنا کرد و فرمود: چرا گروهی به نکوهش دنیا پرداخته و زهد و بیمیلی در آنرا پیشه خود کردهاند؟! دنیا براى آنها که درست باشند منزل راستین است، و براى آنها که درست درکش کنند جاى عافیت و سلامت؛ براى آنانکه از دنیا توشه گیرند خانه توانگرى؛ سجدهگاه پیامبران؛ فرودگاه وحى الهى؛ نمازخانه فرشتگان؛ مسکن دوستان خدا؛ و بازار تجارت اولیاى او است که در این بازار، رحمت به دست آوردند، و سود بهشت را کسب...».[2]
آنچه در این زمینه میتوان گفت؛ این است که اساساً تعالیم و دستورات دین اسلام بر اساس تعادل و میانهروی و به دور از افراط و تفریط است؛ یعنی نه تماماً جانب آخرت را گرفته و مردم را از دنیا بر حذر داشته، و نه جانب دنیا را گرفته که آخرت به فراموشی سپرده شود، بلکه دنیا را مقدمه و مزرعهای برای آخرت دانسته است؛[3] و اگر در قرآن و روایات انسانها را از دنیا برحذر داشته، در حقیقت تذکری است بر اینکه جانب اعتدال به فراموشی سپرده نشود.
بنابر این، تعابیر این چنینی نسبت به دنیا، آگهى دادن انسان به این نکته است که بهره انسان از دنیا نسبت به آخرت قابل توجه نیست و چیزى به حساب نمیآید.
به هرحال در صورت پذیرش روایت مورد پرسش، باید گفت؛ این توصیه برای آن دسته از افرادی است که به خود اطمینان ندارند که اگر دنیا برایشان فراهم شد، دنیازده نشده و نیت خیر خود را فراموش کنند؛ زیرا «ترک دنیا» کاری نقد بوده و «جستوجوی دنیا به امید کار خیر» کاری نسیه است.[4]
با این نگاه، میتوان روایت منسوب به حضرت عیسی(ع) را توصیهای ارزشمند قلمداد کرد؛ زیرا برای چنین افرادی، ترک دنیا بهتر از ثروتاندوزی است، به امید آنکه بعدها کار خیری انجام دهند. قرآن کریم نیز به سرنوشت این دسته از انسانهای کماراده اشاره کرده و فرموده است:
«و برخی از آنان با خدا پیمان میبندند که اگر ثروتی از جانب او نصیبشان شد، آنرا صدقه داده و خود نیز از نیکان باشند. اما زمانی که به ثروتی از جانب خدا دست یافتند، بخل ورزیده و روبرگردانده و پیمانشان را فراموش کردند! به دلیل همین پیمانشکنی و دروغ، خداوند نفاقی را تا روز قیامت در دلهایشان انداخت». [5]
[1]. ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسى، مجموعة ورام، ج 1، ص 134، قم، مکتبة فقهیه، چا اول، 1410ق. «بر خلاف آنچه در ترجمه مجموعه ورام آمده، ترجمه کاربر و موجود در پرسش صحیح است».
[2]. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول ص، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ص 187، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404ق.
[4]. برای آگاهی بیشتر، ر. ک: گنجینه پرسشهای قرآنی ذیل آیه 32 سوره انعام.
[5]. توبه، 75-77.
نظرات