گنجینه پاسخ ها(طبقه بندی موضوعی:قواعد عربی)
-
در آیه «هَذَانِ خَصْمَانِ اخْتَصَمُوا فِی رَبِّهِمْ» چرا برای اسم تثنیه «خَصْمَانِ»، از فعل جمع «اخْتَصَمُوا» استفاده شده است؟
21981 1394/08/14 تفسیرصاحب کتاب اعراب القران و بیانه در این مورد می گوید: در این عبارت ، نخست از تثنیه خصمان استفاده شد ، سپس جمع اختصموا ؛ چون خصم در اصل مصدر است و گرچه بیشتر به صورت مفرد مذکر می اید ، اما جایز است به صو
-
منظور از روز «عبوس» و «قمطریر» چیست؟ و چرا ابرار و نیکان نیز از آن‌روز می‌ترسند؟!
20614 1394/07/25 تفسیرخدای متعال در بیان یکی از ویژگی‌های ابرار و نیکان ، از زبان خودشان می‌فرماید: انا نخاف من ربنا یوما عبوسا قمطریرا ؛ [ 1 ] ما از پروردگارمان می‌ترسیم از ان‌روز که عبوس و شدید است. عبوس از عبس ؛ یعنى
-
چرا در آیاتی از قرآن، اموال و پسران به عنوان پشتوانه‌ای از طرف پروردگار برای مردم اعلام شده و سخنی از دختران به میان نیامده است؟!
21236 1394/07/18 تفسیردر ایاتی از قران کریم ، بنون به عنوان نعمتی گوشزد می شود که از جانب خدا در اختیار بسیاری از مردم قرار داده شده است: و یمددکم باموال و بنین و یجعل لکم جنات و یجعل لکم انهارا ؛ [ 1 ] و شما را با اموا
-
کلمه «قبل» و «بعد» اگر بعد از حروف جر درآیند، گاه مجرور بوده و گاه مجرور نیستند. دلیل این تفاوت چیست؟
34628 1394/07/05 صرف و نحوقبل و بعد از ظروف زمان و دائم الاضافه هستند. این دو واژه چهار حالت دارند ، در سه صورت معرب و در یک صورت مبنی بر ضم می شوند. [ 1 ] 1. مضاف الیه انها تصریح شده و در کلام وجود داشته باشد. در این صورت م
-
«إیّاک نعبد و إیّاک نستعین» اخبار از عبودیت و استعانت است و یا انشاء و درخواست آن؟
9839 1394/06/29 صرف و نحوجملات و سخنان ؛ گاهی حکایت از چیزی می کنند و از وجود یا فقدانش در خارج خبر می دهند که به ان جملات اخباری گفته می شود ؛ مانند این که گوینده ای می گوید: دیروز هوا افتابی بود . یا فردا هوا بارانی خواهد ب
-
معنای «تسویل» و «زینت دادن اعمال زشت توسط شیطان» چیست؟
32014 1394/06/16 لغت شناسیالف. معنای تسویل در قران واژه تسویل مصدر سول به معناى جلوه دادن چیزى است که نفس ادمى بر ان حریص است ، به گونه ای که زشتی هایش هم در نظر زیبا می شود. [ 1 ] سولت له نفسه کذا ، زینته له ؛ [ 2 ] نفس ا
-
واژه «شفاعت» در فرهنگ قرآن به چه معنا است؟
13870 1394/06/16 توسل، شفاعت، تبرک و ...واژه شفاعت در قران کریم با ترکیب های مختلف ؛ مانند الشفاعه ، شفاعه و شفاعتهم سیزده بار مورد استفاده قرار گرفته است. انچه در هر سیزده مورد تکرار ان در قران امده ، تنها به فتح شین است. همچنین حدود سی
-
چرا با آنکه لفظ «جن» و «انس» مذکرند، برخی فعل‌هایی که در قرآن به آنان اسناد داده می‌شود مؤنث است؟
10329 1394/06/15 صرف و نحوجن در مقابل انس استعمال می شود و به عموم جنیان و نوع انها اطلاق می گردد. [ 1 ] به عبارت دیگر ، جن به جماعتی از فرزندان جان که پدر تمام جنیان است ، اطلاق می شود ، [ 2 ] چنان که انس نیز اسم جنس است که ب
-
بین جرم خیانت و جاسوسی از نظر نسب اربعه چه رابطه‌ای برقرار است؟
11295 1394/06/14 احکام قضاییواژه شناسی جاسوس ، از ماده جس ، در لغت به معنای تفتیش و با خبر شدن و اطلاع پیدا کردن پنهانی از باطن اشیا و کارهای مردم ، همراه با دقت و ظرافت خاص است. [ 1 ] و غالبا نیز در شر و بدی استعمال می شود ؛ [
-
در فرهنگ قرآن واژه «تحت» با «اسفل» چه تفاوت دارد؟
7846 1394/06/03 تفسیر1. تحت به معنای زیر و پایین ، مقابل فوق یعنی بالا است. تحت از ظروف مکانیه است ، در مقابل فوق ؛ مانند تحت ارجلهم ، و ما تحت الثرى ، تحت اقدامنا ، تحت الشجره ، که در این موارد تحت به مکان پایین اطلاق
-
فرق بین «شطریت» و «شرطیت» چیست؟
10222 1394/05/17 لغت شناسیشطر ، اسم مفرد بر وزن فلس ، جمع ان اشطر و شطور است. [ 1 ] در لغت به معنای جز ، نصف ، وسط ، بعض ، جانب ، جهت و... می باشد ، ولی استعمالش در جز و نصف بیشتر است. [ 2 ] شرط نیز اسم مفرد بر وزن فلس که ج
-
واژه‌هایی که از ریشه «نسل» در تعابیر قرآنی وجود دارند، به چه معنا هستند؟
8356 1394/05/17 تفسیرنسل در لغت به معنای جدایی از چیزی است: نسل الوبر عن البعیر و القمیص عن الانسان ؛ کرک از شتر و پیراهن از انسان جدا شد. فرزند را از ان جهت نسل می گویند که از انسان جدا می شود. [ 1 ] برخی از مفسران نسل
-
آیا مقدم داشتن دختران بر پسران در آیه 49 سوره شوری، اشاره به نکته‌ای دارد؟
9638 1394/05/05 تفسیرخداوند در قران کریم در زمینه مشیت و قدرت مطلقه خود می فرماید: لله ملک السماوات و الارض یخلق ما یشا یهب لمن یشا اناثا و یهب لمن یشا الذکور ؛ مالکیت و حاکمیت اسمان ها و زمین از ان خدا است هر چه را بخواه
-
مای نافیه و لای نافیه چه تفاوتی با هم دارند؟
32259 1394/05/01 صرف و نحوفعل مضارع دارای چند ویژگی می باشد که عبارت اند از: 1. می تواند در زمان حال یا اینده استعمال شود. 2. مثبت است ؛ یعنی دلالت بر واقع شدن فعلی می کند نه واقع نشدن ان. 3. مرفوع است. 4. معنای ان خبری است و
-
چرا در آیه «یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ» و نیز سه آیه بعد از آن، کلماتی که با «نفس» مرتبطند، تماماً مؤنث‌اند؟
23453 1394/04/23 صرف و نحویا ایتها النفس المطمئنه ؛ ارجعی الى ربک راضیه مرضیه ؛ فادخلی فی عبادی ؛ و ادخلی جنتی . [ 1 ] همانگونه که در پرسش مطرح شد ، تمام کلمات مرتبط با واژگان نفس ، کلماتی مؤنث اند. ایتها ، المطمئنه ، ار
-
فرق میان «حرز»، «تعویذ» و «حجاب» چیست؟
62162 1394/04/15 لغت شناسی1. حرز ، مفرد احراز و در لغت ؛ به معنای پناهگاه ، جاى محکم و استوار ، و هر چیزی که انسان را حفظ کند و انسان در ان پناه گیرد امده است. حرز در اصطلاح ، به دعاهایى گفته می شود که خواندن یا نوشتن و همراه
-
«جن» و هر واژگانی که برگرفته از ریشه «جنن» است، معنایشان چیست و چه تفاوتی با واژگانهایی دارد که از ریشه «غشی» استخراج شده اند؟
11079 1394/04/08 لغت شناسیاین دو ریشه ، در اصل معنای پوشش و پوشیده بودن با هم اشتراک دارند ، اما در نحوه و نوع پوشش اختلاف دارند. ریشه جن هم درباره پوشش های ملاصق چسبیده و هم غیر ملاصق غیر چسبیده به کار می رود ، ولی ریشه غشی ف
-
واژگانهای زیرمجموعه «تَوَلَّی» و «وَلَّی» در قرآن به چه معنا هستند؟ دوستی و محبّت و یا دوری و تنفّر؟!
15804 1394/04/07 تفسیربسیاری از کلمات می توانند معانی گوناگونی داشته باشند و این اصل را می توان در تمام زبان ها مشاهده کرد. در همین راستا ، برخی از افعال در زبان عربی ، در شرایط گوناگون ، معانی مختلفی دارند ؛ مثلا کلمه اشت
-
حرف‌های جرّ «من» و «عن» که هر دو در فارسی به معنای «از» هستند، چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
30367 1394/03/31 صرف و نحومن و عن جاره هر دو از حروف هستند و همان گونه که در تعریف حروف گفته شد ، معانی حروف زمانی شکل می گیرند که حروف به عنوان رابط بین دو کلمه قرار گیرند و ایجاد نسبت نمایند. [ 1 ] بنابراین ، گرچه در زبان فا
-
از کلمه «حتی» در ادبیات عرب چه استفاده‌هایی می‌شود؟
20430 1394/03/27 صرف و نحوحتی در ادبیات عرب بر سه قسم است: 1. عاطفه: حتای عاطفه برای عطف یک جز از معطوف علیه یا چیزی که به منزله جز برای معطوف علیه است ، می اید. به عبارت دیگر ، معطوف جزیی از معطوف علیه یا به منزله جزئی از مع
-
اقسام «کیف» و نقش آن در جمله را همراه با مثال بیان نمایید؟
23355 1394/03/14 صرف و نحوکیف [ 1 ] یکی از اسمای مبهمه صدارت طلب و مبنی بر فتح است. بنابر نظر مشهور دانشمندان نحو ، کیف بر دو قسم است: [ 2 ] 1. کیف استفهامیه: به وسیله ان از حالت و چگونگی یک چیز سؤال می شود نه از ذات ان چیز
-
مراد از «مشاکله» در اصطلاح «علم بیان» چیست؟
16099 1394/03/06 فصاحت و بلاغتهر انسانی برای رساندن معانی مورد نظر خود و القای ان به مخاطب ، ناچار باید از الفاظ استفاده نماید. بنابراین درست به کار بردن الفاظ و چگونگی کنار هم قرار دادن ، و انتخاب نوع لفظ نسبت به مخاطبان مختلف ،
-
اقسام استثناء را بیان کرده و در آیه «ما هذا بَشَراً اِنْ هذا اِلاَّ مَلَکٌ کَریمٌ»، نوع استثنا را مشخص نمایید؟
29377 1394/03/06 صرف و نحوتعریف استثنا و اقسام ان استثنا عبارت است از اخراج اسم مابعد ادات استثنا ، از حکم اسم ماقبل انها به سبب یکی از ادات استثنا. [ 1 ] یعنی انچه بعد از ادات استثنا می اید ، مشمول حکمی نخواهد بود که قبل ا
-
در دعای عهد، اعراب کلمه «مستشهدین»؛ به کسر هاء صحیح است یا به فتح آن؟ و معنای این کلمه با فرض کسر هاء و فتح آن چیست؟
14856 1394/02/07 درایه الحدیثدر بخشی از دعای عهد چنین امده است: اللهم اجعلنی من ... المستشهدین بین یدیه ؛ [ 1 ] یعنی خدایا ! من را از کسانی قرار ده که در برابر او امام زمان به شهادت می رسند. تلفظ کلمه مستشهدین به فتح ها صحیح اس
-
تحلیل نحوی «یا ایها الذین آمنوا» چیست و چرا علی‌رغم غایب بودن فعل، در فارسی آن‌را به صورت مخاطب ترجمه می‌کنند.(ای کسانی که ایمان آوردید)؟
61581 1394/02/06 اسلام و ایمانعباراتی ؛ مانند یا ایها الذین ، یا ایها الناس و... ، که با حروف ندا اغاز می شوند جملاتی نداییه هستند که در فرض سؤال ، یا از ادات ندا و ای منادای نکره مقصوده است که ظاهرش مبنی بر ضم است ، ولی محلا من
-
اضافه لفظیه و معنویه چه تفاوتی با هم دارند و آیا اسماء مضاف – از جمله کلمه غیر - می‌توانند الف و لام «ال» نیز داشته باشند؟
41729 1394/02/02 صرف و نحودر ارتباط با بحث مضاف و مضاف الیه باید گفت که اضافه بر دو قسم است: 1. اضافه لفظیه: ان است که مضاف ، صفت باشد [ 1 ] و اضافه به سوی اسم دیگر ( معمول خود ) شود ؛ مانند ضارب زید یا مانند حسن الوجه. 2. ا
-
منظور از مرصاد در آیات قرآن چیست؟
67778 1394/01/31 تفسیرمرصاد از ماده رصد بوده و رصد به معناى امادگى براى مراقبت از چیزى است. [ 1 ] مرصاد اسم مکان است به معناى جایگاهى که در ان کمین می کنند ؛ یعنی کمین گاه. بعضى نیز گفته اند مرصاد صیغه مبالغه است ، به مع
-
واژه «ظهور» در قرآن و نیز در عبارات عربی به چه معناست؟
14840 1394/01/23 لغت شناسیظهور از ماده ظهر و بر وزن فعول است که این وزن هم در اوزان مصادر ثلاثی مجرد استعمال شده ؛ مانند خروج ، جلوس و... ، و هم در اوزان جمع مکسر ؛ مانند شموس که جمع شمس و فلوس که جمع فلس است. حال اگر ظهور مص
-
فرق بین «سکرات موت» با «احتضار» چیست؟
30408 1394/01/22 حقانیت مرگواژه احتضار از باب افتعال و از ریشه حضر به معنای حاضر شدن است. برخی گفته اند به این دلیل که مرگ و فرشتگان قبض روح برای شخص حاضر می شوند ، به این حالت ، حالت احتضار می گویند. [ 1 ] به کسی که چنین حالتی
-
آیا کلمه «حضرت» در روایات نیز به کار برده شده است؟
14277 1394/01/22 لغت شناسیکلمه حضرت در لغت به معنای حضور و نزد می باشد. [ 1 ] این کلمه در عربی به صورت حضره نوشته می شود. مثلا وقتی می گوییم: حضرت امام صادق ( ع ) در روایات نیز به کار برده شده است که فارسی زبانان به عنوان احتر
-
تفاوت میان «موعظه» و «نصیحت» چیست؟
20199 1394/01/03 تفسیر1. موعظه و نصیحت تا حدودی با هم مترادفند ، در روایت امده است: الموعظه نصیحه شافیه ؛ [ 1 ] موعظه ، نصیحتی شفا دهنده است. موعظه در این روایت ؛ یعنى: بیان کردن چیزهایى که دل شنونده را نرم کند ؛ مانند: بی
-
در ادبیات عرب، «لام فارقه» به چه معناست و در چه مواردی استعمال می‌شود؟
17862 1393/12/26 صرف و نحوان مانند دیگر حروف مشبه بالفعل [ 1 ] اختصاص به جمله اسمیه داشته و بر سر مبتدا و خبر در می اید ، مبتدا را - به عنوان اسم خود - نصب داده و خبر را - به عنوان خبر خود - رفع می دهد. مانند ان زیدا قائم . گ
-
چرا در مواردی لزوم اطاعت مسلمانان از خدا و پیامبر(ص) با تکرار افعالی مانند «أطیعوا» اعلام شده و گاه این افعال به صورت مستقل برای حضرتشان تکرار نشده است؟
12366 1393/12/21 تفسیراطاعت از پیامبر اسلام ( ص ) در کنار اطاعت از خدای متعال ، از جمله دستورات قران کریم است و به تصریح این کتاب مقدس ، هر کسی که از پیامبر ( ص ) اطاعت کند ، در واقع از خدا اطاعت کرده است. [ 1 ] با این و
-
کلمات تشکیل‌دهنده و نیز معنای واژه «اللهمّ» چیست؟
33229 1393/12/18 لغت شناسیاندیشمندان نحو در این که واژه اللهم در اصل از چه کلماتی تشکیل شده ، اختلاف نظر دارند. گروهی از انان معتقدند: واژه اللهم منادای مفرد معرفه است که در اصل یا الله بود و بجای یای حرف ندائی که از اولش حذف
-
اغلال و سلاسل در قرآن به چه معنا است؟
21219 1393/11/26 تفسیر1. اغلال جمع غل ، در لغت به معنای ، طوق ، بند و زنجیر اهنین است که به گردن و دست محبوسان بندند. [ 1 ] این واژه در قران کریم در مواردی از جمله در ایه 157 سوره اعراف امده است: همان ها که از فرستاده [
