شیعه چه می گوید(طبقه بندی موضوعی:منطق و فلسفه)
-
برهان مناط کثرت را چگونه تبیین میکنید؟
129 1403/07/21 صفات واجبیکی از براهین توحید و اثبات یگانگی خدا ، برهان مناط کثرت است بدین ترتیب که ملاک کثرت و عدم وحدت واجب الوجود ، یا عرضی بودن ، و یا ذاتی بودن است ؛ و از ان‌جا که هیچ‌‌کدام ممکن نیست ؛ لذا وحدت اثبات م
-
از مساوقت وحدت با وجود، چگونه به وحدت وجود خدا می‌رسیم؟
203 1403/06/20 وحدت وجودمساوقت وجود و ماهیت به این معنا است که این دو مفهوم هم از نظر مصداق و هم از نظر جهت صدق با هم مساوی هستند ؛ [ 1 ] یعنی وجود از ان جهت که وجود است واحد بوده ، و واحد نیز از ان جهت که واحد است ، موجود خ
-
آیا صفات خدا ظهور خارجی دارند؟ آیا این مطلب ارتباطی با «ارباب انواع» دارد؟
615 1402/10/24 صفات واجبیکی از مباحث مهم در حوزه معارف دین ، شناخت اسما و صفات خدای متعال و نقش انها در جهان هستی است. با توجه به مبانی دینی ، فلسفی و عرفانی ، می‌توان گفت خدای متعال ، جهان هستی را بر اساس اسما و صفات خود مد
-
قاعده «کل ممکن زوج ترکیبی» را توضیح دهید؟
807 1402/10/21 --- مشابه ---قاعده کل ممکن زوج ترکیبی ، از مهم‌ترین قواعد فلسفی است ، و در حکمت متعالیه جایگاه ویژه دارد. بر اساس این قاعده ، ریشه‌ی هرگونه ترکیب و امتزاج را باید در معنای امکان ذاتی جست‌وجو کرد ، چنان‌که بساطت و
-
آیا فلاسفه معتقدند که «قانون علیت» قابل اثبات نیست؟!
642 1402/09/19 --- مشابه ---قانون علیت از بدیهی‌ترین قوانین عقلی بوده و انکار ان مساوی با فرو ریختن بنیان تمام علوم و دانش‌ها است ، [ 1 ] تا جایی که برخی از اندیشمندان معتقدند ، این قانون به اندازه‌ای روشن و بدیهی است که حتی انک
-
چه دلایلی وجود دارد که نفس انسان‌ها بسیط است؟
851 1402/08/29 --- مشابه ---نفس انسان به دلیل این‌که موجودی غیر مادی است ، [ 1 ] به طور طبیعی دارای اجزای مادی نخواهد بود ؛ و فلاسفه به همین دلیل ، نفس را بسیط می‌دانند ؛ اما از طرف دیگر و از ان جهت که نفس دارای ابعاد مختلف اس
-
آیا محال‌بودن تسلسل، نافی ازلیت خداوند نیست؟
802 1402/08/21 --- مشابه ---تسلسل به معنای استمرار بی‌پایان سلسله علت و معلول است ؛ یعنی سلسله علت و معلول بدون ختم‌شدن به علتی که معلول نباشد ، استمرار یابد ؛ از نظر عقلی چنین امری محال خواهد بود. توضیح این‌که حکیمان بر این ب
-
چگونه استدلال خداناباوران به «برهان وحی‌های متناقض» در نفی خدا را پاسخ می‌دهید؟
1564 1402/08/14 تفسیریکی از استدلال‌‌هایی که بعضی از خداناباوران برای نفی وجود خدا به کار می‌گیرند ، برهان وحی‌های متناقض است. انها در توضیح برهان خود می‌گویند: ادیان گوناگونی وجود دارند که اموزه‌های خود را مبتنی بر وحی
-
«برهان علیت» یکی از دلایل اثبات وجود خداست، پس چگونه برخی با استفاده از همین برهان، در صدد نفی وجود خدا برآمده‌اند؟!
1313 1402/07/26 علیت و معلولیتبرهان علیت که به نامهای برهان علت اول ، برهان سببیت و برهان کیهان‌‌شناختی نیز خوانده می‌شود ، با ان‌که یکی از برهان‌های محکم جهت اثبات وجود خدا است ؛ اما همان‌گونه که در پرسش امده است ، برخی د
-
برخی خداناباوران، با استناد به «برهان جهان سازنده»، جهان هستی را بی‌نیاز از آفریننده می‌دانند! نظر شما در مورد این برهان چیست؟
1890 1402/07/18 --- مشابه ---برهان جهان سازنده ، به این معنا است که جهان ، خود سازنده خود است و نیاز به افریننده‌ای غیر از خود ندارد ؛ این برهان هر چند از سوی فیزیکدان شناخته‌شده‌ای مطرح شده است ؛ اما نادرستی ان از نظر عقلی واضح
-
در مورد اصطلاح «جامع افراد و مانع اغیار» توضیح دهید؟
4033 1402/05/22 --- مشابه ---این اصطلاح به صورت خلاصه معنایش ان است که یک مفهوم و موضوع به‌گونه‌ای تعریف و تبیین شود که از یک طرف ، تمام مصادیق ان ، ذیل تعریف یادشده بگنجند و در طرف مقابل ، تعریف به گونه‌ای نباشد که جز مصادیق مرت
-
نسبت‌های چهارگانه منطقی را تعریف کنید؟
4632 1402/03/23 --- مشابه ---نسب اربعه یک اصطلاح منطقی است. بدین معنا که هرگاه دو مفهوم کلی از جهت مصادیقشان با هم مقایسه شوند ، به حصر عقلی یکی از این چهار نسبت ، بین انها برقرار خواهد بود: تساوی ، تباین ، عموم و خصوص مطلق ، و
-
برهان اختیار به چه معنا است؟ و چگونه می‌توان از طریق این برهان، وجود خداوند را اثبات یا نفی کرد؟
2411 1402/03/21 --- مشابه ---برهان اختیار به دو صورت ، تفسیر و بیان شده است. به عبارتی برخی از طریق این برهان ، وجود خداوند را اثبات می‌کنند ، و بعضی هم در مقابل ، با استفاده از ان در صدد نفی وجود خدای متعال هستند. تفسیر برهان
-
از دیدگاه عقل، تداوم سلسله علل و پایان نیافتن آنها به علتی که خود معلول نباشد، محال است؛ اما چگونه ازل و ابد که تداوم سلسله‌وار زمان‌هایی بی‌نهایت هستند، محال نیست؟!
1380 1402/01/22 علیت و معلولیتتسلسل علل به این جهت محال است که لازمه‌اش تناقض می‌باشد ؛ زیرا در ان‌جا توقف وجودی مطرح است که از یک‌سو تا علت تحقق پیدا نکند معلول محقق نمی‌شود ، و از سوی دیگر چون علت‌ها هیچ‌گاه به علتی که خود معل
-
در مورد این اصل فلسفی که «موجود بسیط نمی‌تواند هم فاعل باشد و هم قابل» توضیح دهید؟
2464 1401/12/07 --- مشابه ---در فلسفه قاعده‌ای است که می‌گوید: موجود بسیط هرگز نمی‌تواند هم فاعل باشد و هم قابل البسیط لا یمکن ان یکون فاعلا و قابلا . ملاصدرا برای اثبات برخی از مسائل به این قاعده استدلال کرده و ان‌را معتبر دان
-
قاعده فلسفی «کلّ ما کان أعمّ کان علمُنا به أتمّ» را توضیح داده و کاربرد آن‌را بیان کنید؟
2707 1401/11/27 --- مشابه ---کل ما کان اعم کان علمنا به اتم ؛ هر اندازه دایره عمومیت یک مفهوم گسترده‌تر باشد ، دانش ما به ان کامل‌تر خواهد بود . بر اساس این قاعده ، هر اندازه دایره شمول یک مفهوم گسترده‌تر باشد ، دانش انسان به
-
بر اساس قواعد فلسفی، آیا هر موجودی که علتش کامل‌تر باشد، خود آن موجود نیز کامل‌تر خواهد بود؟
2873 1401/11/06 --- مشابه ---هر موجودی که علتش کامل‌تر باشد ، خود ان موجود هم کامل‌تر خواهد بود. این قاعده را شیخ اشراق مطرح نموده و برای اثبات برخی مسائل به ان استناد کرده است. وی می‌گوید: فما ورا نور الانوار ، ای من الانوار ال
-
با توجه به این‌که «اسم اشاره» مفهوم کلی را جزئی می‌کند، آیا خود اسامی اشاره، کلی هستند یا جزئی، و آیا معقول فلسفی هستند یا منطقی؟
2911 1401/11/02 معقول ثانیبه نظر می‌رسد از دو زاویه می‌توان به اسم‌های اشاره نگریست: یکی به لحاظ مفهوم ، و دیگری به لحاظ مصداق. به عبارت دیگر ، گاهی تنها به مفهوم این اسم‌ها توجه می‌شود ، و گاهی از این لحاظ مورد توجه قرار می‌گ
-
قاعده فلسفی «کلّ ما هو أقدمُ بالزمان فهو آخرٌ بالرتبة و الشرف» را توضیح دهید؟
2065 1401/10/26 --- مشابه ---کل ما هو اقدم بالزمان فهو اخر بالرتبه و الشرف ؛ هر انچه از جهت زمان مقدم است ، از جهت رتبه و شرف موخر است . چنین قاعده‌ای با این عبارات در کتاب‌های فلسفی و کلامی تالیف‌شده پیش از صدرالمتالهین دیده نم
-
در مورد قاعده فلسفی «کلّ أزلى لا یمکن أن یفسد» توضیح دهید؟
1618 1401/10/07 --- مشابه ---قاعده کل ازلى لا یمکن ان یفسد را نخستین فیلسوف اسلامى ، یعقوب بن اسحاق کندى متوفى 258 ه ـ ق مورد بحث و گفت‌وگو قرار داده و دیگر فلاسفه اسلامی نیز در کتاب‌های خود به ان اشاره نموده‌اند. بیان قاعده و
-
قاعده فلسفی «کلّ ذی ماهیّة معلول»، به چه معنا است؟
1313 1401/09/14 --- مشابه ---یکی از موضوعات فلسفی که بهمنیار ان‌را در مباحث حرکت کتاب التحصیل به مناسبتی مطرح کرده ، قاعده کل ذی ماهیه معلول است ، ولی چون ایشان در مقام بیان این قاعده نبود ، برای اثباتش استدلالی نیاورد. وی می‌گوی
-
حیثیت تقییدی به چه معنا است؟
1877 1401/09/05 --- مشابه ---هنگامی که می‌گوییم موضوعی به واسطه‌ی حیثیت تقییدی به وصفی متصف می‌شود ، یا محمولی بر ان حمل می‌گردد ، بر خلاف حیثیت تعلیلی ، انچه در حقیقت و بالذات به ان وصف یا محمول متصف می‌شود ، خود موضوع نیست ، بل
-
گفته می‌شود که هیچ دلیل قطعی و علمی برای اثبات خدا وجود ندارد، پس چگونه می‌توانیم به وجود او معتقد باشیم؟
15090 1401/09/03 --- مشابه ---در علم فلسفه و کلام دینی و اصول عقاید ، وجود خدای متعال با برهان‌های مختلف و با دلایل قطعی ثابت شده است. [ i ] ساده‌ترین دلیل عقلی ، همان چیزی است که قران کریم به ان اشاره کرده که ایا انسان و جهان از
-
اصطلاح «قیاس مع الفارق» را توضیح دهید؟
8765 1401/08/22 --- مشابه ---اصطلاح قیاس مع الفارق ، زمانی به کار برده می‌شود که چیزی را تنها به دلیل شباهت جزئی و ظاهری که با چیز دیگر دارد ، کاملا شبیه به هم قرار داده و حکم واحدی را برای انها در نظر بگیریم ، بدون ان‌که به تفاو
-
حیثیت تقییدی شأنی به چه معنا است؟
1997 1401/08/16 کلیاتیکی از اقسام حیثیت تقییدی ، حیثیت تقییدی شانی است. برای روشن شدن بحث حیثیت تقییدی شانی ، نخست باید نفس و قوای ان‌را بررسی کرد ؛ لذا به صورت خلاصه می‌گوییم ، رابطه‌ی نفس با قوا از دو جهت قابل بررسی اس
-
چرا بر اساس قاعده «علّیّة کل شیء لنفسه محال»، هیچ چیزی نمی‌تواند علت خودش باشد؟
1514 1401/08/09 هستی شناسیعلیه کل شی لنفسه محال ، یعنی هیچ‌گاه شی چیزی نمی‌تواند علت خودش باشد ؛ زیرا علت همواره بر معلول مقدم است ؛ یعنی هنگامی که گفته می‌شود الف علت ب است ، مقصود این است که هستی ب از هستی الف است ؛ و این مع
-
برهان حرکت و یا قاعده فلسفی «کل متحرک فله محرک غیره» را توضیح دهید؟
2418 1401/08/04 هستی شناسییکی از براهینی که برخی از حکیمان برای اثبات وجود خداوند اقامه می‌کنند ، برهان حرکت است ؛ از این برهان گاهی به قاعده فلسفی کل متحرک فله محرک غیره تعبیر اورده می‌شود که به گونه‌‌های مختلف تبیین شده اس
-
اگر هدف از خلقت رسیدن به کمال باشد، پس از آن چه هدفی مد نظر خواهد بود؟
2019 1401/08/01 غایت شناسیکمال انسان رسیدن به قرب الاهی نزدیک شدن به خدا است و چون خداوند بی نهایت است و انسان نیز از نظر قابلیت دریافت کمال بی نهایت است ؛ بنابراین نمی‌توان محدودیتی برای پیشرفت و کمال انسان در نظر گرفت. ر.
-
در مورد مرکب نبودن واجب الوجود از نظر فلاسفه اسلامی توضیح بدهید.
2978 1401/07/23 رمزی بودن و کتمانحکیمان و فیلسوفان برای مرکب نبودن خداوند دلایل متعددی بیان کردند که به برخی از انها اشاره می‌کنیم: چیزی مرکب است که دارای ماهیت باشد ، زیرا ترکیب یا به معنای داشتن اجزای بیرونی و خارجی یعنی ماده و
-
حیثیت اطلاقی به چه معنا است؟
1634 1401/07/17 هستی شناسیاگر اتصاف موضوع به محمول به هیچ کدام از حیثیت‌های تعلیلی و تقیدی مقید نباشد ، می‌گویند محمول به حیثیت اطلاقی بر موضوع حمل می‌شود ، مثلا موضوع در گزاره حق تعالی موجود بالذات است ، بدون حیثیت تعلیلی موج
-
قاعده فلسفی «کل ممکن محفوف بالوجوبین» را توضیح دهید؟
2298 1401/06/22 --- مشابه ---معنای این قاعده فلسفی ان است که هر ممکن الوجوبی برای وجود خویش نیازمند دو وجوب است ؛ یعنی هر موجودی که به حسب مقام ذات خود ممکن باشد ، پیوسته در اغوش دو ضرورت است که از انها با نامهای وجوب سابق و وجو
-
قاعده «کل مجرد عاقل» را توضیح دهید؟
2144 1401/06/20 --- مشابه ---قاعده کل مجرد عاقل یا کل مجرد فهو عاقل از جمله قواعد بسیار مهم فلسفی است که در سرفصل علم و مباحث مربوط به نفس ناطقه ، همچنین علم حضوری و دانش ذاتی ، که خوداگاهی دائمی انسان را می‌توان با ان توجیه نمود
-
قاعده «کل عاقل فهو معقول» در مقام بیان چه حقیقتی است؟
1681 1401/06/19 --- مشابه ---بر اساس قاعده‌ای فلسفی ، هر انچه عاقل باشد معقول نیز خواهد بود ؛ زیرا هرگاه یک شی ، شی دیگری را تعقل نموده و با عقل خود ان‌را مورد ارزیابی قرار دهد ، تعقل دیگری نیز به وقوع می‌پیوندد ؛ زیرا زمانی که
-
«هر فاعل مختاری که واجب الوجود نباشد، در اختیار خویش مجبور است». کاربرد این قاعده فلسفی کجا است؟
2021 1401/06/16 --- مشابه ---هر فاعل مختاری که واجب الوجود نباشد ، در اختیار خویش مجبور است ، یکی از موضوعات فلسفی است که حکیم هیدجی در اخر تعلیقه بر کتاب شرح منظومه سبزواری ان‌را مطرح نموده ، و در ان‌جا این مطلب را به عنوان یک
-
آیا هر موجود عرضی لزوما باید به یک موجود ذاتی پیوند بخورد؟ اثبات این قاعده، چه کاربردهایی دارد؟
2797 1401/06/15 --- مشابه ---یکی از قواعد فلسفی ان است که هر موجود بالعرضی ناچار باید به یک موجود بالذات منتهی گردد ؛ زیرا عرض همواره تابع است ، و موجود بالعرض محکوم به احکام عرض است. تابع بودن عرض ، موضوعی است که تمام حکیمان ان
