شیعه چه می گوید(طبقه بندی موضوعی:قواعد عربی)
-
اسم فاعل و اسم مفعول در ادبیات عرب چگونه ساخته می‌شود؟ و آیا آنها مانند افعال عمل می‌کنند؟
130 1403/08/23 صرف و نحواسم فاعل و احکام ان: اسم فاعل ، اسمى است که ناظر به فاعل افعال است ، و ان یا از فعل ثلاثى مجرد ساخته می‌شود و یا از غیر ان. الف در صورتی که از فعل ثلاثى مجرد -با هر وزنی- ساخته شود ، صیغه مفرد ان هم
-
عامل در جمع مکسر و موارد مشابه و نیز ضمیرهای ارجاعی به آنها، چه زمانی مذکر و چه زمانی مؤنث‌اند؟
117 1403/08/21 صرف و نحونخست باید گفت ؛ جمع مکسر ، صرف نظر از جنسیتش ، یا مؤنث حقیقی است و یا می‌توان ان‌را در حکم مؤنث در نظر گرفت. از طرفی هنگامی که فعلی به فاعلی نسبت داده می‌شود ، ان فعل و فاعل باید از چند جهت ، با هم م
-
در ادبیات عربی، اسم مصغر چیست و چگونه ساخته می‌شود؟
144 1403/08/16 صرف و نحومیدانیم که در زبان فارسی ، برای اعلام کوچک‌بودن چیزهایی نظیر اتاق و بازار ، با استفاده از حروفی مانند ک و چه ، انها را تبدیل به اتاقک و بازارچه می‌کنیم. در زبان و ادبیات عرب نیز با انجام تغییراتی در
-
چه اسم‌هایی همواره باید به اسم دیگر اضافه شوند؛ یعنی دائم الاضافه هستند؟
214 1403/08/02 صرف و نحواسمهای دائم الاضافه در ادبیات عرب ، به اسم‌هایی گفته می‌شود که هیچ‌گاه به تنهایی و بدون اضافه به اسم دیگر ، کاربرد ندارند و تنها زمانی می‌توان معنای کاملی را از ان برداشت کرد که به اسم دیگری اضافه ش
-
معنای واژه پرکاربرد «فریقین» در متون دینی چیست؟
166 1403/07/29 تفسیرفریقین تثنیه فریق از ریشه فرق به معنای قطعه جدا شده است: و الفرق: القطعه المنفصله ، و منه: الفرقه للجماعه المتفرده من الناس ؛ فریق به معنای تکه جدا شده است. و در همین راستا ، واژه فرقه به معنای گروه
-
افعال متصرف و غیر متصرف چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
164 1403/07/25 صرف و نحوبه هر فعلی که توانایی ان‌را داشته باشد تا در تمام چهارده صیغه فعل‌های ماضی ، مضارع و امر کاربرد داشته باشد ، فعل متصرف گفته می‌شود. و هر فعلی که این‌گونه نباشد ؛ بلکه تنها در یک یا چند صیغه ، کاربرد
-
در ادبیات عرب، کدام گروه از اسماء، معرب بوده و کدام گروهشان، مبنی می‌باشند؟ علامت‌های بناء چیست؟
233 1403/07/01 صرف و نحویکی از مهم‌‌ترین و کاربردی‌ترین سرفصل‌ها در ادبیات عرب و در علم نحو ، سرفصل معرب و مبنی است. این سرفصل از اولین موضوعاتی است که در علم نحو مطرح می‌شود و بیشتران صاحب‌نظران این دانش ؛ مانند ابن مالک
-
حروف مشبهة به لیس به چه حرف‌هایی گفته می‌شود و عمل‌کردشان چیست؟
225 1403/06/21 صرف و نحوحروف مشبهه به لیس حروف شبیه به لیس حروفی هستند که در عمل‌کرد خود مانند فعل لیس از افعال ناقصه هستند. به این بیان که مانند لیس بر جمله‌ی اسمیه وارد می‌شوند و مبتدا را به عنوان اسم خود ، رفع داده و خبر
-
معنای سه واژه «یرکضون»، «لا ترکضوا» و «ارکض» در قرآن چیست؟
366 1403/05/17 تفسیررکض به معنای کوبیدن پاها بر زمین است. و اگر همین واژه در مورد سوارکاری استفاده شود ، منظور دواندن اسب از طرف او است رکضت الفرس=اسب را دواندم . و هنگامی به فرد پیاده‌ای نسبت داده شود ، معنای ان راه رفت
-
«ظِلّ» و مشتقات ریشه «ظلل» در قرآن به چه معنا است؟ تفاوت «ظلّ» با «فیء» در چیست؟ «ظلّ و حرور» یعنی چه؟
492 1403/05/15 تفسیردر قران کریم بیش از 30 بار از واژه‌هایی با ریشه صرفی ظلل ظ ل ل استفاده شد که 9 مورد از انها در شمار افعال ناقصه است. و موارد دیگر به گونه‌ای با موضوع سایه و سایه انداختن در ارتباط است. [ 1 ] در همی
-
واژه «ثبور» در قرآن به چه معنا است؟
467 1403/05/14 تفسیرواژه ثبور از ریشه ث ب ر به معناى هلاک ، نابودی ، فساد و خسران است. [ 1 ] در زبان عربی ، افراد با دیدن چیزها و رخ‌دادهای وحشتناک ، با فریاد وا ثبورا واکنش نشان می‌دهند که مفهومش اى مرگ بر من و یا من ب
-
«ندامت» در قرآن به چه معنا است؟
382 1403/05/10 تفسیرریشه ن د م هفت‌بار در قران تکرار شده است. الندامه 2 بار و نادمین 5 بار . یکی از موضوعاتی که در قران بدان پرداخته شده ، مسئله ندامت و پشیمانی انسان‌ها از عمل‌کرد نادرست گذشته خودشان است. در قران ، موضو
-
معنای «لسان» در قرآن کریم چیست؟
479 1403/05/08 تفسیرلسان به صیغه مفرد و السنه به صیغه جمع ، در مجموع 25 بار در ایات قران کریم تکرار شده‌اند. لسان هم به صورت مذکر و هم مؤنث در زبان عربی کاربرد دارد ، ولى در قران تنها به صورت مذکر امده است. [ 1 ] لس
-
«عزّت»، «عزیز» و واژه‌های هم‌ریشه آن در قرآن به چه معنا است؟
479 1403/05/02 تفسیریکی از ریشه‌های پرتکرار و کلیدی در قران کریم ، ریشه ع ز ز است که با مشتقات ان 119 بار در این کتاب مقدس تکرار شده ، و واژه‌هایی ؛ مانند عزیز و عزت که برگرفته از این ریشه‌اند ، فراوان در قران مشاهده می
-
چه افرادی هستند که با عنوان «هُمَزه» و «لُمَزه» در قرآن مورد نفرین واقع شده‌اند؟!
630 1403/04/31 تفسیرسوره 104 قران کریم که به نام سوره همزه شناخته می‌شود ، در اولین ایه خود به کسانی که به عیب‌جویی و تمسخر دیگران می‌پردازند اخطار شدید داده و با دو عنوان همزه و لمزه از انان یاد کرده است: ویل لکل همزه
-
در لغت عربی «سائح» به معنای گردشگر است. این‌که قرآن کریم «سائحون» و «سائحات» را می‌ستاید، آیا به معنای ستایش مردان و زنان گردشگر و جهانگرد است؟!
840 1403/04/12 تفسیربیگمان سفر به قصد درامدزایی حلال ؛ جهان‌گردی و گردشگری برای دیدن شگفتی‌هایی که خدا در طبیعت افریده ؛ و برای اشنایی با تاریخ و عبرت‌گرفتن از روزگار ، چه برای مردان و چه برای زنان امری پسندیده است که ق
-
آیا واژه‌های «تمثال» و «صورت و تصویر» به یک معنا است، یا با هم فرق دارند؟
694 1403/03/29 تفسیرتمثال به صورت و شکل یک موجود می‌گویند ؛ یعنی چیز ساخته‌شده‌ای که شبیه یکى از مخلوقات است ؛ از این‌رو شامل مجسمه‌ها ، نقاشی‌ها و عکس‌ها می‌شود. اگرچه در زبان عربی ، تصویر از باب تفعیل به همان معنای
-
چه معناهایی از ریشه «حمل» و مشتقات آن در قرآن وجود دارد؟
479 1403/03/25 تفسیردر قران کریم کریم بیش از 60 بار از مشتقات ریشه ح م ل استفاده شده است که مواردی از انها به معناى بارهای مادی و فیزیکی است که افراد ، حیوانات و دیگر وسائل حمل و نقل ، انها را بلند کرده و بر دوش ، سر ، ش
-
فرق «هانیه» با «حانیه» چیست و کدامشان یکی از نام‌های حضرت زهرا(س) است؟
7109 1403/03/19 --- مشابه ---حانیه از ریشه ح ن و ، یعنى زن خیرخواه نسبت به همسر و فرزندان. جزرى در بیان یکی از مصادیق این خیرخواهی می‌نویسد: حانیه به زنى گفته می‌شود که همسرش از دنیا رفته ، اما او از سر خیرخواهى و مهربانى ، فرزن
-
معنای «طلوع»، «مطلع»، «اطلاع» و دیگر مشتقات ریشه «ط ل ع» در قرآن چیست؟
653 1403/03/10 تفسیرنخست باید گفت ؛ نوزده کلمه در قران وجود دارد که از ریشه ط ل ع ساخته شده است ، که بر حسب ویژگی‌های ساختاری خود و در قالب‌های گوناگون ، معانی متفاوتی دارند: بر اساس نظر لغت‌دانان ، مشتقات ثلاثی مجرد ا
-
معنای «عرض»، «اعراض» و دیگر مشتقات هم‌ریشه آن در قرآن چیست؟
495 1403/03/01 تفسیرلغتدانان معتقدند عرض به فتح عین و سکون را مصدر ریشه ع ر ض بوده ، و معمولا در مقابل طول قرار می‌گیرد ؛ اما در اصل به معنای ظهور و اظهار است. [ 1 ] و به معنای وسعت نیز به کار رفته است. [ 2 ] گفتنی اس
-
عبارت «زید عزّه» و «دامت برکاته» یعنی چه؟
4756 1403/02/30 لغت شناسیزید عزه ؛ یعنی سربلندی او روزافزون باد. این اصطلاح که معمولا بعد از نام شخصیت‌های علمی و معرفتی زنده نگاشته شده و یا هنگام نام‌بردن از انها در گفت‌وگوها و سخنرانی‌ها گفته می‌شود ، نوعی تکریم و تجلیل
-
چه معناهایی از ریشه «بأس» و مشتقات آن در قرآن وجود دارد؟
628 1403/02/23 تفسیرواژههای برگرفته از ریشه ب ا س دارای معانی گوناگون ؛ اما به نسبت مشابه هستند که جامع تمام این معانى همان سختى و ناپسندی است و عذاب ، جنگ ، ترس و ... همه از مصادیق ان به شمار می‌ایند. [ 1 ] در همین ر
-
واژه «جرم» و «مجرم» از دیدگاه قرآن و دانش حقوق به چه معنا است؟
571 1403/02/09 --- مشابه ---در دانش لغت‌شناسی ، ریشه جرم را به معنای قطع دانسته‌اند. راغب اصفهانی می‌گوید: اصل جرم بفتح اول به معناى قطع ثمره از درختان است. و به طور استعاره به گناه‌کردن نیز جرم گفتهاند. [ 1 ] به عبارت دیگر ،
-
معنای واژه‌های پرکاربرد «آیه» و «آیات» در قرآن چیست؟
642 1403/02/08 تفسیرایه به معانی مختلفی ؛ مانند نشانه ، علامت ، عبرت ، دلیل ، معجزه و ... است. این واژه به صورت ایه ، ایتین ، ایات ، الایه و ... 382 بار در قران مورد استفاده قرار گرفته [ 1 ] که شامل تمام معانى یاد
-
چرا قرآن در ارتباط با واژه «البینات» گاهی از فعل مذکر و گاهی از فعل مؤنث بهره می‌گیرد؟
646 1403/02/04 --- مشابه ---اگرچه اسم‌ها در زبان عربی به دو نوع مذکر و مؤنث تقسیم می‌شوند ؛ اما باید دانست که هرکدام از این دو نیز یا حقیقی‌اند و یا مجازی ! [ 1 ] مذکر و مؤنث حقیقی در مواردی هستند که جنسیت در انها معنا و مفهوم
-
آیا قرآن در نقل سخن دیگران، عین عبارات آنان را بیان نموده و یا تنها نقل معنا می‌کند؟ به عنوان نمونه، تفاوت آیات 112 و 114 سوره اعراف را با آیات 37 و 42 سوره شعراء در ارتباط با گفتگوی فرعون و اطرافیان ملاحظه نمایید.
581 1403/01/25 تفسیربرخی از داستان‌ها در قران کریم چندین بار و در سوره‌های مختلف تکرار شده است. اختلاف در الفاظ این داستان‌ها نشان می‌دهد که خدای متعال این داستان‌ها را نه به صورت نقل به لفظ ؛ بلکه به صورت نقل به معنا بی
-
چه مشتقاتی از ریشه «درس» در قرآن وجود دارد و معنای آنها چیست؟
863 1403/01/17 تفسیرواژه درس به معنای استمرار تلاوت پیوسته خواندن است. [ 1 ] به کهنه‌شدن یک اثر نیز درس الاثر گویند ؛ زیرا با گذشت زمان کهنه شده است. [ 2 ] به اموختن علم و دانش نیز درس گفته می‌شود: و درسوا ما فیه ، [ 3 ]
-
«کرامت» به چه معنا است و چه مشتقاتی از ریشه «کرم» در قرآن وجود دارد؟
800 1403/01/06 تفسیرمشتقاتی از ریشه ک ر م 47 بار در قران کریم مورد استفاده قرار گرفته است. کرامت به معناى دورى از پستى و فرومایگى است ، و فرد کریم در مقابل فرد لئیم قرار می‌گیرد. [ 1 ] کرم اگر وصف خدای متعال واقع شود ،
-
در مورد صفت مشبهه توضیحاتی ارائه نمایید؟
786 1402/11/28 --- مشابه ---صفت مشبهه مانند اسم فاعل ، اسم مفعول و ... از اسما مشتقی است که لزوما باید از ریشه مصدری ساخته شود. این اسم مشتق بر ثابت بودن و تداوم داشتن صفتى براى شخصى یا چیزى دلالت می‌کند. [ 1 ] یکی از ویژگی‌ه
-
واژه قصر و مشتقات آن در قرآن به چه معنا است؟
1086 1402/11/18 تفسیرمشتقاتی از ریشه قصر در اوزان و ابواب گوناگون در قران مورد استفاده قرار گرفته است که با وجود نوعی تشابه معنوی در میان انها ؛ اما به تناسب هر موضوع ، دارای معنای مستقل و متفاوتی است. در این‌جا به چند مو
-
اسم مکان و اسم زمان در ادبیات عرب چگونه ساخته می‌شوند و چه کاربردی دارند؟
1118 1402/11/17 --- مشابه ---از جمله اسم‌های مشتق در زبان عربی ، اسم مکان و اسم زمان است که هر کدام جداگانه مورد بررسی قرار می‌گیرد. اسم مکان ، به اسمى گفته می‌شود که ناظر به محل وقوع یک رخ‌داد است ، مانند واژه‌های مشهد که بر م
-
دو اصطلاح «اغراء» و «تحذیر» در ادبیات عرب به چه معنا است؟
876 1402/11/15 --- مشابه ---الف تحذیر : تحذیر ، در ادبیات عرب و علم نحو ، عبارت است از ان‌که مخاطب را نسبت به یک امر ناپسند و مکروهی اگاه سازیم با این هدف که او مرتکب ان نشود. تحذیر با الفاظ و عبارت‌‌های مختلف انجام می‌شود. چیز
-
«قد» در زبان عربی چه جایگاهی دارد و چگونه ترجمه می‌شود؟
2014 1402/11/10 --- مشابه ---یکی از کلمات موجود در زبان عربی که در قران هم فراوان مشاهده می‌شود ، واژه قد است. این کلمه انواع مختلفی دارد که هر نوع ان ، معنایی متفاوت از نوع دیگر دارد. انواع قد به شرح ذیل است: الف اسمی: قد اسمی ،
-
معنای واژه «راعی» و «رعیت» چیست؟
1185 1402/11/04 حدیثرعى به معنای سرپرستی بوده و از همین‌رو راعی می‌تواند شامل همه افرادی شود که نوعی از سرپرستی را بر عهده گرفته‌اند. چوپان و شبان را می‌توان یکی از معانی راعی دانست ؛ چون او با دادن غذا به حیوانات و دفع
