جستجوی پیشرفته

اصطلاحات و مدخل ها

  • اسباب و مسببات
    4883 اصطلاحات فلسفی

    «اسباب و مسبّبات» اصطلاحی فلسفی و اصولی است؛ بدین معنا که در نظام هستی، هر سببی از مسبّب خود پیروی می‌کند؛ مانند قانون ریاضی که مثلاً نتیجه دو ضرب در دو، به طور اتوماتیک و خودکار می‌شود چهار، و این

  • استحاضه
    1723 اصطلاحات فقهی - اصولی

    خونی که از رحم بانوان خارج می‌شود از دیدگاه فقهی به سه گروه «حیض»، «نفاس» و «استحاضه» تقسیم می‌شود و «خون استحاضه» به هر خونی گفته می‌شود که از رحِم زن خارج شده و خون زخم و جراحت نبوده و نیز خون حی

  • استحباب ، مستحب
    3650 سرفصل‌های قرآنی

    استحباب در لغت به معنای دوست داشتن و برتری‌دادن یک چیز بر چیز دیگر است و در قرآن کریم نیز به همین معنا آمده است؛ اما در فقه، به عنوان یکی

  • استخاره
    2923 روایات و ادعیه

    استخاره عبارت است از درخواست خیر از خداوند. به عبارت روشن‌تر، استخاره یعنی آنکه انسان در هر كارى که تصمیم به انجام آن را دارد، از خداوند طلب خير کند و بخواهد كه خدا خوبى دنیا و استدراج، املاء، امهال (مهلت‌دادن)

    6546 سرفصل‌های قرآنی

    «استدراج»، عبارت از آن است كه شخص به تدريج و مرحله به مرحله گرفتار شود، بدون آنکه خودش متوجه این انحطاط شود. يكى از سنت‌هاى الهى در مقابله‌ی با بدكاران استدراج است. بدين معنا كه آن

  • استصحاب
    2840 اصطلاحات فقهی - اصولی

    یکی از مباحث مهم اصول فقه، اصول عملیه است و اصل «استصحاب» در میان این اصول از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

    «استصحاب» از ماده «صحب» در لغت به معنای همراه داشتن است. حکم به ا

  • استغاثه
    1625 سرفصل‌های قرآنی

    واژه «اِستغاثه» مصدر باب استفعال از ريشه «غ،و،ث» به ‌معناى طلب یار و فرياد‌رس و  استمداد در حال شدّت و محنت، و كمک‌‌خواهى از خدا و نیز بندگان او ، هنگام بلا و رنج و گرفتارى است.

     همچنین «اس

  • استغفار
    11094 سرفصل‌های قرآنی

    «استغفار» از ریشه «غفر» در لغت به معنای «پوشش»، «محو» و «پاک» کردن است، اما در اصطلاح معارف دینی به معنای درخواست زبانی یا عملی آمرزش و تقاضای پاک کردن گناهان از پیش‌گاه خداوند می‌باشد که در نهایت

  • استقراء ، استقراء تام ، استقراء ناقص
    2636 اصطلاحات منطقی

    «استقراء» يكى از اقسام سه‌‏گانه حجت و استدلال است. و آن استدلالى است كه در آن از مطالعه‌ی امور جزئى به نتيجه‌‏اى كلى دست‌يابند. مثلا از ملاحظه‌ی حيوانات مختلف كه هريک هنگام جويدن غذا فکّ پایین را ح

  • اسحاق بن مالک (اشتر)
    1559 شخصیت‌ها

    تنها در برخی منابع متأخر ادعا شده که مالک اشتر فرزندی به نام اسحاق داشت که در میان

  • اسراف ، تبذیر
    6112 سرفصل‌های قرآنی

    اسلام دینی است که برای تمام زوایای زندگی بشر برنامه دارد و تعادل در همه‌ی امور را به پیروان خود توصیه می‌نماید. از طرفی استفاده و بهره‌ی‏ مشروع از نعمت‌هاى الاهى و زیبایی‌هاى زندگى را جایز دانسته،

  • اسطوره ، اساطیر
    1907 سرفصل‌های قرآنی

    واژه‌ی«اساطير» در لغت به معناى سخنان باطل و احاديث خرافى، و مفرد آن «اسطوره» است. اسطوره امّا در اصطلاح، به افسانه‌‏هاى بدون حقيقت كه از گذشتگان نقل و در كتاب‌ها ثبت و ضبط شده است، گفته می‌شود. به

  • اسفار اربعه (سفرهای چهارگانه)
    2141 اصطلاحات عرفانی

    عارفان سفر معنوی را دارای چهار مرحله می‌دانند؛ این مراحل به «اسفار اربعه» معروف است؛ سفر اول: سفر از خلق به سوی حق است؛ به این معنا که اسلام ، مسلم ، مسلمان

    15498 سرفصل‌های قرآنی

    اسلام در قرآن کریم و دیگر منابع دینی به معنای پذیرفتن و گردن‌نهادن در برابر حق و حقیقت است که در مقابل « اسم اعظم

    3991 اصطلاحات عرفانی

    «اسم اعظم» بزرگ‌ترین نام خدای متعال است. در این‌که حقیقت «اسم اعظم»، چیست؟ برخی آن‌را از جنس حروف و الفاظ دانسته‌، اما بسیاری از اندیشمندان دینی معتقدند که علم به «اسم اعظم» تنها به معنای دانستن و

  • اشاعره
    2419 فرقه‌ها، مذهب‌ها، گروه‌ها

    به پیروان مکتب فکری ابوالحسن اشعری «اشاعره» گفته می‌شود. در اواخر قرن چهارم هجری ابوالحسن اشعری به دلایلی؛ از جمله ناتوانی معتزله از پاسخ‌

  • اصحاب الفیل ، عام الفیل
    1429 سرفصل‌های قرآنی

    چند دهه قبل از ظهور اسلام و به نقل مشهور در سال تولد پیامبر اسلام(ص)، شخصی به نام ابرهه که سپاهیان او فیل‌سوار بودند، به قصد تخریب

  • اصحاب أخدود
    2314 سرفصل‌های قرآنی

    «اخدود» به معناى گودال بزرگ يا «خندق» است. در قرآن کریم به «اصحاب اخدود» اشاره شده که مفسران در ارتباط با آن معتقدند که کافران شکنجه‌گر، خندق‌هاى بزرگی مملو از آتش ایجاد می‌کردند تا مؤمنان را در آن

  • اصحاب شمال
    5131 سرفصل‌های قرآنی

    «اصحاب شمال» در اصطلاح قرآنی به کسانی گفته می‌شود که کردارشان زشت بوده و در نتیجه، نامه اعمالشان در روز قیامت به دست چپشان داده می‌شود.«

    در قرآن کریم و دیگر منابع اسلامی، ویژگی‌ها و مجازات‌

  • اصحاب صفّه
    3160 فرقه‌ها، مذهب‌ها، گروه‌ها

    «اصحاب صفه»، یا «اهل صفه»، گروهی از مهاجران فقیر بودند که به دلیل نداشتن خانه و

  • اصحاب یمین
    6138 سرفصل‌های قرآنی

    «اصحاب يمين» در اصطلاح قرآنی به کسانی گفته می‌شود که کردارشان نیک بوده و در نتیجه، نامه اعمالشان در روز قیامت به دست راستشان داده می‌شود.

    از این افراد با عنوان «أصحاب المیمنة» نیز یاد شده و

  • اصل تیغ اوکام
    1897 اصطلاحات فلسفی

    اصل «تیغ اوکام»، اصلی منسوب به «ویلیام اوکام»، منطق‌دان و فیلسوف انگلیسی است. اوکام در قرن ۱۴ میلادی، اصلی را مطرح کرد که به نام «تیغ اوکام»، «اُستُرهٔ اوکام»، «اصل امساک»، یا «اصل اختصار تبیین» شن

  • اصول فقه
    1365 اصطلاحات فقهی - اصولی

    اصول فقه، دانشی است که در آن از قواعدی بحث می‌شود که نتیجه‌ی آن‌ قواعد در استنباط حکم شرعی مورد استفاده‌ی فقیه قرار می‌گیرد.

    پیشین

  • اطاعت
    10925 سرفصل‌های قرآنی

    در فرهنگ قرآنی اطاعت به معنای پيروى‌نمودن از اوامر و نواهى خداوند است.

    اطاعت ظاهری گاه حتی بدون قصد قربت نیز امکان‌پذیر است، اما مراد از «امتثال» که در اصول ف

  • اطلاعات ، جاسوسی
    1491 سرفصل‌های قرآنی

    «جاسوس»، از ماده‌ی «جسّ»، در لغت به معنای تفتیش و باخبر شدن و اطلاع پیدا کردن پنهانی از باطن اشیاء و کارهای مردم، همراه با دقت و ظرافت خاص است. و غالباً نیز در شر و بدی استعمال می‌شود؛ به همین دلیل

  • اطوار دل
    1840 اصطلاحات عرفانی

    رجوع کنید: «اطوار سبعه».

  • اطوار سبعه
    2930 اصطلاحات عرفانی

    «اطوار» جمع «طَوْر» به ‌معنای حالت‌ و کیفیت‌ است که در اصطلاح عرفانی به جلوه‌ها و مظاهر دل گفته می‌شود و از این رو به «اطوار دل» نیز مشهور است.

    این اصطلاح برگرفته از آیه 14 سوره نوح است.

  • اعتکاف
    3564 اصطلاحات فقهی - اصولی

    «اعتکاف» در لغت به معنای اقامت کردن و ماندن در جایی و ملازم بودن با چیزی است که می‌تواند در مسیری مثبت و یا منفی مورد استفاده قرار گیرد. در شرع مقدس اسلام، اعتکاف به معنای اقامت در مکانی مقدس به م

  • اعجاز ، معجزه
    31942 سرفصل‌های قرآنی

    بیشتر آنچه خداوند در اختیار بشر قرار داده، حاوی نوعی اعجاز بوده و آنان توانایی آوردن مشابه آن را ندارند و از این رو به عنوان نمونه پروردگار در سوره روم، مواردی چون ازدواج، اعجاز قرآن

    931 سرفصل‌های قرآنی

    قرآن کریم کتابی است که از طرف خداوند و برای هدایت مردم بر حضرت محمد(ص) نازل شده است.

    این کتاب

  • اعیان ثابته
    2324 اصطلاحات عرفانی

    «اعیان ثابته» همان صور ماهیات و کثرات تفصیلی است که در «تعیّن ثانی»، معلوم حق قرار می‌گیرند. به بیان دیگر؛ صور علمی حق در «تعیّن ثانی» را که به نحو معلومات تفصیلی‌ بوده و در واقع چیزی جز همان ماهیا

  • افعال قلوب
    2104 ادبیات

    از نواسخ مبتدا و خبر -که سبب تغییر معنایی و اعرابی آنها می‌شوند-، افعال قلوب‌اند. دلیل نام‌گذاری این افعال به «افعال قلوب» آن است که معنایشان وابسته به قلب (تغییر) است؛ یعنی این اف

  • افعال مقاربه
    1897 ادبیات

    در ادبیات عرب به افعال «کَادَ- کَربَ- أَوشَکَ- عَسَى- حَرَى- اخْلَوْلَقَ- أنْشَأَ- طَفِقَ- عَلِقَ- أَخَذَ- هَبَّ- بَدَأ- ابْتَدَأ- جَعَل- قَامَ– انْبَرَى» افعال مقاربه که به معنای

  • افعال ناقصه
    2950 ادبیات

    «فعل ناقص» به فعلی گفته می‌شود که به تنهایی دلالتش تامّ نبوده و نیازمند جزء دیگری است که دلالت آن‌را تمام نموده و به آن معنا ببخشد. به عبارت دیگر، «فعل ناقص» را می‌توان فعلی دانست

  • افق اعلی
    1333 سرفصل‌های قرآنی

    «افق اعلى» اصطلاحی قرآنی است که تنها یک‌بار در سوره نجم آمده، و بر اساس برخی تفاسیر، منظور از آن، افق مشرق است.

    می‌گويند: جبرئيل هميشه به صورت انسان‌ بر پیامبر(ص) نازل می‌شد، حضرت از او خوا

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها