اصطلاحات و مدخل ها
-
افق مبین
1485 سرفصلهای قرآنی
«افق مبین» اصطلاحی قرآنی است که تنها یکبار در سوره تکویر آمده است.كلمه «افق مبين» (افق روشن) به معناى ناحيهی ظاهر و آشکار است. از آنجا که جبرئیل امین(ع) هنگام ابلاغ وحی معمولاً به صورت انسانى خو
-
اقاله
1653 اصطلاحات فقهی - اصولی
«اقاله» به معنای درخواست فسخ معامله از جانب یکی از طرفین و پذیرش آن توسط طرف مقابل میباشد. در روایات توصیه شده که در حدّ امکان، درخواست طرف مقابل برای فسخ معامله را بپذیریم، گرچه او هیچ راه قانونی
-
اکراه ، اجبار
3853 سرفصلهای قرآنی
«اكراه»، به معناى آن است كه كسى را به اجبار وادار به كارى كنند. بر اساس صریح قرآن در پذیرش دین، اکراه و اجباری وجود ندارد:«لا اكراه فى الد
-
الجمع مهما أمکن أولی من الطرح
1833 اصطلاحات فقهی - اصولی
این قاعده در گسترههای فراوانی مانند دانش فقه، بررسی روایات و ... کاربرد دارد و معنای سادهاش آن است که اگر دو گزارش وجود داشته باشد که به ظاهر با هم متفاوتاند، چند راه حل را پیش رو خواهیم داشت:
-
الخیر فی ما وقع
2615 ضرب المثلها
معنا و مفهوم این ضرب المثل آن است که هر اتفاقی که برای انسان رخ داده و یا میدهد، خیر او در همان نهفته است و به عبارت دیگر «هرچه پیش آید،
-
الضرورات تبیح المحظورات
1954 اصطلاحات فقهی - اصولی
رجوع کنید: «قاعده اضطرار».
-
اللهوف علی قتلی الطفوف
2396 کتابها
کتاب «اللهوف علی قتلی الطفوف» یا (آههاى سوزان بر کشتگان بیابان) اثری از سید بن طاووس معروف به «ابن طاووس»(664 ق) میباشد که از مقاتل معتبر و قابل استناد به شمار آمده و پیرامون شرح قیام امام حسین(ع
-
الیا
2184 پیامبران
از برخی منابع روایی و تاریخی چنین برداشت میشود که «الیا» از پیامبران به حق بنی اسرائیل بود و «یسع» پیامبر که نامش در قرآن کریم ذکر شده، از شاگردان او بود. همچنین در گزارشی گفته شده است، الیای نبی
-
ام سلمه
1924 شخصیتها
ام سلمه، کنیهی یکی از امهات المؤمنین و یکی از همسران گرامی پیامبر اسلام(ص) است
-
ام کلثوم بنت علی
2155 شخصیتها
«امكلثوم» دختر امام على بن أبیطالب(ع) و حضرت فاطمه(س) و نوه ام وهب
1651 شخصیتها- امام ، امامت
8706 سرفصلهای قرآنی"امام" در لغت به معنا قائد و پیشوا است و امامت به معنای پیشوایی و رهبری است. در قرآن کریم، اصطلاح «امام» برای پیشوایان دینی، کتاب آسمانی، دفتر اعمال، مسیر روشن و حتی برای سردمداران کفر مورد استفاده
- امام باقر(محمّد بن علی)
5336 چهارده معصومپنجمین امام شیعیان، محمّد بن علی بن الحسین(ع)، ملقب به باقر بوده و کنیه ایشان ابو جعفر میباشد. برخى تولد آنحضرت را در اول ماه رجب مصادف با روز جمعه میدانند و برخى ديگر، سوم صفر را روز میلاد حضرت
- امام جواد(محمد بن علی، محمد تقی)
3856 چهارده معصومامام جواد(ع) امام نهم شیعیان است. نام آن حضرت، محمد و كنيه ایشان؛ ابو جعفر ثانی و ابو علی است. لقبهای ایشان عبارت است از: مختار، متوكّل، متّقى، زكىّ، تقى، مُنتَجَب، مرتضى، قانِع، جواد و عالِم.
- امام حسن مجتبی(حسن بن علی)
5642 چهارده معصومامام حسن مجتبی(ع) اولین نوه پیامبر اسلام(ص) و اولین فرزند مشترک امام علی بن ابیطالب(ع) و حضرت زهرا(س)
- امام حسین(حسین بن علی، سید الشهداء)
7648 چهارده معصومامام حسین(ع)، دومین نوه پیامبر اسلام(ص)، فرزند دوم امام علی بن ابیطالب(ع) و حضرت زهرا(س) و امام سوم
- امام رضا(علی بن موسی)
6494 چهارده معصومامام علی بن موسی الرضا(ع) هشتمین امام شیعیان از سلالهی پاک رسول خدا(ص) و هشتمین جانشین پیامبر مکرم اسلام(ص) است. بنابر نظر مشهور مورّخان، آنحضرت در یازدهم ذی القعد
- امام سجاد(علی بن الحسین، زین العابدین)
6945 چهارده معصومامام علی بن الحسین(ع) معروف به سجاد و زین العابدین، چهارمین امام شیعیان است. آنحضرت در سال 38 قمری در شهر مدینه، و در زمانی به دنیا آمد كه جد بزرگوارش امام علی بن ابیط
- امام صادق(جعفر بن محمد)
7700 چهارده معصومامام جعفر صادق(ع) ششمین امام شیعیان است که در سال 80 یا 83 هجری قمری در مدینه دیده به جهان گشود. پدر بزرگوارشان امام محمد باقر(ع)، و مادر حضرتشان، ام فروه دختر قاسم
- امام عسکری(حسن بن علی، حسن عسکری)
5407 چهارده معصومامام حسن عسكرى(ع)، که به «ابو محمد» نیز شناخته میشود، یازدهمین امام شیعیان است که در روز جمعه هشتم ربيع الثانی 232 هجری در شهر مدینه به دنیا آمد. پدرش امام دهم حضرت اما
- امام علی(علی بن ابی طالب)
9240 چهارده معصومامام علی(ع) پسرعمو، وصی و جانشین پیامبر اسلام(ص) و اولین امام شیعیان است. بر اساس روایات مشهور از منابع معتبر، امام علی(ع) در روز جمعه، سيزدهم ماه رجب، سال سىام عام
- امام کاظم(موسی بن جعفر)
4548 چهارده معصومامام موسای کاظم(ع)، هفتمین امام شیعیان و فرزند امام صادق(ع) است. مادر حضرتشان حمیدهٔ بربریه نام دارد. همچنین به او حمیدهٔ مصفّاه هم گفته شده است.
امام کاظم(
- امام مهدی(محمد بن حسن)
5667 چهارده معصومامام مهدی(عج) امام دوازدهم شیعیان، در سال 255 قمری در سامراء متولد شده و تا برقراری عدالت کامل در جهان زنده بوده اما در پس پرده غیبت میباشد. حضرتشان فرزند اما
- امام هادی(علی بن محمد، نقی)
3328 چهارده معصومامام هادی(ع) پيشواى دهم شيعيان، بنابر نظر مشهور در نیمۀ ذيحجه سال 212 هجری در شهر مدينه بهدنيا آمد. پدر بزرگوارش پيشواى نهم، امام جواد(ع) و مادرش بانوى گرامى «سُمان
- امانت ، امین
5022 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از آموزهها و تعالیم قرآن کریم موضوع «امانت» است. و به کسی که از امانت مردم حفاظت و نگهداری میکند «امین» و «امانتدار» گفته میشود. در منابع امتثال
2197 اصطلاحات فقهی - اصولیمعنای لغوی «امتثال» پیروی است و در فقه و اصول به «موافقت عملى با شارع که با قصد قربت انجام شده» امتثال میگویند. در دانش اصول فقه، چهار نوع از «امتثال» مورد بررسی قرار گرفته است: «امتثال علمى تفصی
- امتحان ، ابتلاء ، بلا، دشواریها
14215 سرفصلهای قرآنیامتحان به معنای آزمایش افرادی توسط دیگران است.
يكى از سنتهاى خدا در مورد بشر اين است كه او را همواره مورد آزمايش قرار میدهد. اين حقيقت در آيات و روایات فراوانی مورد تأکید قرار گرفته است و
- امر ارشادی ، نهی ارشادی
3408 اصطلاحات فقهی - اصولیاوامر و نواهی ارشادى به توصیههایی از جانب شارع گفته مىشود که جنبه تشریع و قانونگذاری نداشته، بلکه تنها نوعی آگاهی دادن به مکلّف میباشد. به عنوان نمونه اگر توصیهای وجود داشته باشد که «هنگام فلا
- امر مولوی ، نهی مولوی
2672 اصطلاحات فقهی - اصولیاوامر و نواهی مولوی، به آن دسته از فرمانهای الاهی گفته میشود که به عنوان یک دستور شرعی صادرشده باشد و در آن «بعث حقیقی» وجود داشته باشد؛ مانند امر به نماز و روزه و نهی از نوشیدن شراب که عمل به آنه
- امّی، أمیین
2222 سرفصلهای قرآنیواژه «امی» اصطلاح قرآنی است که به عنوان یک ویژگی برای پیامبر اسلام(ص) ذکر شده، و اصطلاح «امیین» نیز صفتی برای مردم جزیرة العرب میباشد.
امی به کسی گفته میشود که خواندن و نوشتن را نیاموخته
- امیه بن عبد شمس
1583 شخصیتهاامیه كه تيرهی مشهور بنیاميه (امویان) به او منسوب است، یکی از چند پسر عبدشمس بن عبدمناف بود؛ از این رو دودمانهای بنیامیه و بنیهاشم در عبدمناف به یکدیگر پیوند می
- انجیل
6515 سرفصلهای قرآنیاز برجستهترین کتابهای آسمانی، کتاب «انجیل» است که از طرف پروردگار بر حضرت عیسی(ع) نازل شد و اگر چه به عنوان «معجزه الهی» از سوی این پیامبر بزرگ مطرح نشده، اما کتاب هدایتی است که هم کتاب آسمانی قب
- انذار ، ترساندن
16242 سرفصلهای قرآنیخداوند همانگونه که افراد باایمان را به بهشت و رضوان الهی بشارت میدهد، به واسطه فرستادگان خود و نیز با استفاده از برخی رخدادها مردم را از ع
- انس بن حارث
2106 شخصیتهاانس بن حارث از تیره «بنى کاهل» از قبله «بنى اسد» بود که از اصحاب پیامبر(ص) به شمار آمده و به همراه حضرتشان در جنگهای بدر و حنین شرکت داشت. گزارش شده که او روایتی از پیامبر اسلام(ص) در مورد امام حس
- انسان ، ناس ، بشر ، بنی آدم
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
چرا زن نمیتواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03دانشمندان و متخصّصان دینی درباره موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمیآید. کسانی که میگویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمیشوند، به ادلهای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کردهاند ...
-
چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
8592 تفسیر 1392/01/26آنچه باید در اینجا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا اینگونه میشود که آنها را به جهت ستمی که روا داشتهاند، با صاعقه مجازات میکنیم. این عبارت نمایانگر ...
-
با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
8512 System 1389/04/16دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
-
با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
24104 تفسیر 1389/05/13آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبختترین افراد بشر مىپردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایههاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
-
آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
-
زنان عقیمی که بچهدار نمیشوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
24597 تفسیر 1395/08/04گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچهدار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمیکاهد. البته میشود برای ...
-
آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
7682 گوناگون 1393/02/25بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمیدانند، اما برخی از مراجع[1] در اینباره میگویند، اگر اینگونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارىهای تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
-
آیا گزارش غیرمسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
8833 اثبات نجاست 1393/02/03فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و میگویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مىشود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
-
معنای استدلال مباشر چیست؟
19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در اینباره نگاشتهاند، در اینجا نقل میکنیم: بسیاری از منطقنگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشتههای پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمردهاند و نامهایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بیواسطه» و «بسیط» ...
-
محدوده حرم مکه چقدر است؟
9600 گوناگون 1396/10/23ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقهای که زائرین خانهی خدا بدون احرام، حق ورود به آنرا ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
890935 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
789359 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
754013 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
676509 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
657031 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
647482 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
598224 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
579650 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
564051 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
563603 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
- امام ، امامت